Tarihi Mezar Taşlarına Koruma

Çanakkale Savaşları'nda, Anadolu yakasındaki Kumkale muharebeleri sırasında Mehmetçik'in kendisine siper edindiği 400 yıllık tarihi Türk mezarlığı, restorasyon ve çevre düzenlemesi projesi ile ayağa kaldırıldı. Tarihi mezar taşları, define avcılarınca çalınmasın diye tek tek fotoğraflanıp sanat eseri olarak kayıt altına alındı.

Kumkale Beldesi'ndeki 27 bin metrekarelik alanda bulunan 400 yıllık tarihi Türk mezarlığı, Çanakkale Valiliği'nin hazırladığı, Güney Marmara Kalkınma Ajansı'nın desteklediği proje kapsamında restore edilip, çevre düzenlemesi yapılarak turizme kazandırıldı. Çalışmaların tamamlanmasının ardından Çnakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Terzioğlu Kampüsü Troia Kültür Merkezi'nde projeyle ilgili bir konferans düzenlendi.

Çanakkale Vali Yardımcısı Canan Hançer Baştürk, Çanakkale Belediye Başkan Vekili Belgin Akpınar, ÇOMÜ Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Hamit Palabıyık, Kumkale Belediye Başkanı Süleyman Erte, Erenköy Belediye Başkanı Alaattin Özkurnaz ile çok sayıda davetlinin katıldığı konferans açılış konuşmalarıyla başladı.

Tarihi Türk mezarlığının bulunduğu Kumkale Beldesinin CHP'li Belediye Başkanı Süleyman Erte, bu proje başlamadan önce beldedeki tarihi Türk mezarlığının viran halde olduğunu anlattı. Mezarlığın yıllarca insanların giremediği, içler acısı durumda olduğunu hatırlatan Başkan Erte, "Bölge insanı olarak yıllarca buranın virane halini gördüğümüzde içimiz sızlıyordu. Yer yer defineciler, yer yer hırsızlar hep burayı talan ediyordu. Konuştuğumuz belde halkı, mezar taşlarının çalındığını ve bölgede hazine arandığını gördüklerini anlatıyordu. Herkes bundan rahatsızdı. İşte bu proje buranın sahiplenilmesi anlamında ve bu güzelliğin korunmasını bize bir görev olarak addediyor. Proje tamamlandıktan sonra bu mezarlık ziyaret edilebilecek bir konuma geldi. Burası turizme kazandırıldı" dedi.

MEHMETÇİK HAYATTA KALMAK İÇİN SIĞINDI

Proje yöneticisi ÇOMÜ Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Burhan Sayılır ise, Kumkale Beldesi'nde yıllarca bakımsız kalan ve yok olmaya yüz tutan 400 yıllık tarihi mezarlığa valilikçe hazırlanan proje kapsamında sahip çıkıldığını söyledi. 1915'deki Kumkale muharebeleri sırasında Mehmetçik'in Fransızlara karşı savaşırken kendisine siper edindiği bu önemli tarihi mezarlığı ayağa kaldırılarak turizme kazandırdıklarını anlatan Sayılır, "25 Nisan 1915'de Fransızlar'ın Kumkale'ye çıkması sırasında yaşanan iki günlük muharebelerde Türk askeri ayakta kalmak için bu mezarlığa sığınmıştır. Bu mezarlıkta bir gecede 2 bine yakın asker siperler kazmış, mevziler kazmış ve burada yaşamak için ölümün olduğu bir yere sığınmış" dedi.

Tarihi Türk mezarlığının yapılan çalışmaların ardından, 17. yüzyıldan itibaren Osmanlı mezar kültürünün görülebileceği bir alan haline geldiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Sayılır, "Mezarlık aynı zamanda Kumkale muharebelerinin yaşandığı siper ve mevzilerinde görülebileceği bir alan oldu. Bu çalışmaya ilk başladığımızda arazide dik konumda 100'e yakın mezar taşı var ya da yoktu. Proje kapsamında siperlerin ve mevzilerin açılması çalışmaları sırasında onlarca mezar taşını biz toprak altından çıkardık. Kırık olan mezar taşlarını onararak hepsini arazi üzerine diktik. Şu an mezarlıkta 401 mezar taşı dikili konumda, tamir edemediğimiz 68 mezar taşını da muhafazaya aldık. Tüm mezar taşlarının bir envanterini çıkardık. Hepsine numara verildi. Bundan sonra artık mezar taşları çalınsa da, başına bir iş gelse de artık envanterimizde bunlar var" dedi.