Tarihe Şahitlik Eden Halife Abdülmecid Efendi Kütüphanesi" (2)

HİLAL UŞTUK - Osmanlı'nın son halifesi Abdülmecid Efendi'ye ait koleksiyonun da aralarında yer aldığı 14 binden fazla eserin bulunduğu "Halife Abdülmecid Efendi Kütüphanesi", tarih ve kitap meraklılarının ziyaretini bekliyor.

Milli Saraylara bağlı tarihi mekanlardan Dolmabahçe Sarayı bünyesindeki kütüphaneye ilişkin AA muhabirine bilgi veren Milli Saraylar İdaresi Başkan Yardımcısı Adnan Gayhan, kütüphanenin, sarayın en nadide yerlerinden biri olduğunun altını çizdi. Gayhan, "Bu kütüphanede 14 binden fazla eser var. Hepsi farklı türde. Sadece kitap değil o döneme ait gazeteler ve başka objeler de var. Bu kitapların hepsi çok özel. Abdülmecid Efendi bunları hem yurt içinden hem yurt dışından birçok ülkeden temin edip buraya getirdi. Özel bir kütüphane. Çeşitli dillerde yayınlar da var burada. Sadece Türkçe, Osmanlıca değil aynı zamanda Fransızca, Arapça ve Farsça kitapları da burada görmek mümkün." dedi.

Gayhan, kütüphanedeki kitaplar arasında nadir eserler bulunduğunu vurgulayarak, mermer kaplı kitapların dahi kütüphanede mevcut olduğunu dile getirdi.

Kütüphanede yaşanan tarihi olaylara da işaret eden Gayhan, şunları kaydetti:

"Başka yaşanmışlıkların da olduğu bir alan burası. Halife Abdülmecid Efendi'ye 1924 yılının 3 Mart akşamı, dönemin valisi, artık halifeliğin kaldırıldığını ve ülkeyi terk etmesi gerektiğini bu kütüphanede söylüyor. Abdülmecid Efendi, heyeti tam bu noktada kabul ediyor. Karar kendisine tebliğ edildiğinde, buradan 1,5 saat içinde çıkması gerekiyor. Tabii bütün kütüphanesini ve kişisel eşyalarının bir kısmını burada bırakmak zorunda kalıyor. Onların arasında belki de en önemlisi banka cüzdanı ve çek defteri. Onlar da burada sergileniyor."

Adnan Gayhan, kütüphanede toplam 14 bin 134 eserin yanı sıra kişisel eşyaların da olduğuna dikkati çekerek, "Abdülmecid Efendi aslında büyük de bir ressam. Çok resim yapıyor. Burada sergilenen otoportresini kendisi yapıyor. Oğlunun da bir portresini yapmış. O da burada sergileniyor." diye konuştu.

Eserler arasında ahşap ve mermer cilt kapakları da var

Osmanlı'nın son halifesi Abdülmecid Efendi'ye ait koleksiyonun da yer aldığı kütüphanede kitap, dergi, gazete, ansiklopedi, sözlük, yıllık, harita, albüm, fotoğraf, kartpostal ve belge gibi oldukça farklı çeşitlilikte yazılı, basılı ve görsel materyal yer alıyor.

Koleksiyonun büyük çoğunluğunu Abdülmecid Efendi'nin yurt içi ve yurt dışındaki yayınevlerinden satın aldığı eserler ve yazarları tarafından hediye edilen kitapların oluşturduğu 1840- 1920 yılları arasına tarihlenen eserler, başta Osmanlıca olmak üzere Fransızca, Almanca, İngilizce, Arapça ve Farsça dillerinde kaleme alınmış.

Tarihi hadiseye şahitlik eden kütüphane

Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde 3 Mart 1924'te kabul edilen kanun kapsamında Osmanlı Hanedanı'nın bütün mensuplarının Türkiye sınırları dışına çıkartılmasına karar verildi.

Aynı günün akşamı telefonlar kesilerek Dolmabahçe Sarayı'nda yaşayanların dışarıyla bağlantı kurmasına imkan bırakılmazken polis ve asker sarayın etrafını sardı. Abdülmecid Efendi, kararı tebliğ etmek üzere gelen Vali Haydar Bey'i bu kütüphanede kabul etti. Ailesiyle birlikte 1,5 saat içinde yolculuğun hazırlıklarını tamamlamak durumunda kalan Abdülmecid Efendi, Dolmabahçe'den alınarak Çatalca'ya götürüldü. Halife ve ailesi, istasyonun dışında bekletilen Simplon Ekspresi'ne ilave edilmiş yataklı altı vagona bindirilerek Türkiye'den sınır dışı edildi.

Apar topar saraydan çıkarılan Halife Abdülmecid Efendi'nin unuttuğu banka cüzdanıyla çek defteri de kütüphanedeki camekan vitrinde ziyaretçiler tarafından görülebiliyor.

Kütüphane, pazartesi günleri dışında ziyarete açık bulunuyor.