Sürdürülebilir Gelecek İçin Enerji Çözümleri

Türkiye'nin önde gelen üniversitelerinden Orta Doğu Teknik Üniversitesi, bünyesinde kurduğu araştırma ve geliştirme merkezlerinde sürdürülebilir bir gelecek hedefini hayata geçiriyor. Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi (GÜNAM) ve Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi'nde (RÜZGEM) sürdürülebilir bir gelecek için alternatif enerji kaynaklarının geliştirilmesine yönelik araştırma projeleri yürütülüyor.

Türkiye'nin ve dünyanın sayılı üniversiteleri arasında yer alan Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) bilimsel birikimini, sürdürülebilir bir gelecek için yenilenebilir enerji çözümleri geliştirmek alanına da taşıdı. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 2009 yılında "Yenilenebilir Enerji, Ekosistemler ve Sürdürülebilirlik için İleri Araştırmalar Platformu" (ODTÜ-YESAP) adını verdiğini insiyatifi başlattı. ODTÜ, YESAP'ı mühendislik, temel bilimler, sosyal bilimler ve tasarım disiplinlerini bir araya getiren bir araştırma ağı olarak geliştiriyor.

Bu kapsamda, ODTÜ bünyesinde son üç yıl içinde üç ayrı disiplinler arası mükemmeliyet merkezi kuruldu: 2009 yılında Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi (GÜNAM), 2011 yılında Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (RÜZGEM) ve 2012 yılında "Deniz Ekosistem ve İklim Araştırmaları Merkezi" (DEKOSİM). ODTÜ, "Yenilenebilir enerji ve sürdürülebilirlik" çalışmalarına 2011 - 2016 yıllarını kapsayan ODTÜ Stratejik Planı'nda da öncelikli araştırma alanı olarak yer veriyor.

Bu Platform çatısı altında faaliyet gösteren Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi (GÜNAM) ve Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi'ne (RÜZGEM) 29 Haziran 2012'de gerçekleştirilen ziyarette merkezlerin çalışmaları hakkında bilgi verildi.

Orta Doğu Teknik Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Acar ziyarete katılan basın mensuplarına yaptığı açıklamada "Sürekli artan dünya nüfusu ve tüketim, tüm dünyada enerji, gıda, su ve diğer doğal kaynaklara olan talebi hızla artırmaktadır. Diğer taraftan, çevre kirliliği ve iklim değişikliği de, "yenilenebilir" ve "sürdürülebilir" alternatif kaynak arayışlarının yoğunlaşmasına neden olmaktadır. Son yıllarda, temiz enerji, çevre ve sürdürülebilirlik konularının teknik, ekonomik ve sosyal boyutları hakkında toplum bilinci ve tartışmalar kuvvet kazanmaktadır.

Araştırmaların ve çözümlerin, çok disiplinli hatta disiplinler arası yaklaşım gerektirdiği ortadadır. Üniversitemizde, atmosferdeki fazla karbon diyoksitin toplanması ve depolanmasından, güneş gözelerinin tasarımına; hidrojen pillerinden petrol politikalarına kadar çok farklı alanlarda kapsamlı araştırmalar sürdüren gruplar, programlar ve bölümler bulunmaktadır. Orta Doğu Teknik Üniversitesi olarak, temiz çevre, ekosistemler, sürdürülebilirlik ve yenilenebilir enerji konusundaki eğitim, araştırma ve teknoloji geliştirme faaliyetlerimizi bir Platform'da birleştirerek kısa sürede çok önemli sonuçlar aldık. Önümüzdeki yıllarda, bu alandaki çalışmalarımız daha da hızlanacaktır." dedi.

"Güneş Enerjisi Türkiye için önemli bir seçenektir"

Türkiye'de, güneş enerjisi kullanımını artırmaya ya da teşvik etmeye yönelik yasa 2011 yılı başında çıkmıştı. Bu yasayla yerli ürün kullanımına fazladan destek sağlanmakta ve yerli teknoloji gelişimi de teşvik edilmektedir. ODTÜ'de bu doğrultuda 2009 yılının başında, DPT desteğiyle Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi'ni (GÜNAM) kurdu. Merkez teknoloji geliştirerek güneş gözelerinin Türkiye'de üretimini sağlamayı hedefliyor. Merkez hem diğer üniversitelere, kurumlara hem de özel sektöre hizmet veriyor.

Güneş Enerjisi Araştırma ve Uygulama Merkezi (GÜNAM) Müdürü Prof. Dr. Raşit Turan merkez ziyaretinde yaptığı sunumda "Güneş enerjisi Türkiye için önemlidir. Doğalgaz, kömür ve petrol kaynakları kısıtlı olduğundan, güneş enerjisinin kullanımı rüzgarla birlikte en önemli seçenektir" dedi. Yapılan projeksiyonlarda yüzyılın sonuna gelindiğinde, güneş enerjisinin toplam enerji kullanımındaki payının %60-70'lere varacağı düşünüldüğü bilgisini paylaştı.

Prof. Dr. Raşit Turan Türkiye'nin toplam enerji ihtiyacının %75'inin ithal edildiğini, toplam elektrik üretiminin %50'sinin ise ithal doğalgazla üretildiğini vurgulayarak. Prof. Dr. Turan sözlerine şöyle devam etti:

"Güneş enerjisi yatırımlarının Ar-Ge altyapısını oluşturmaya çalışırken, Türkiye'de bu teknolojinin yapılabilirliğini göstererek özel sektör firmalarının yatırım yapmasını da teşvik ediyoruz. Yaptığımız çalışmalar ile, Türkiye'de güneş enerjisi teknolojilerinin ve güneş enerjisi güç istasyonlarının kurulmasına ve dolayısıyla geleceğimize ve bağımsızlığımıza katkı sağladığımızı düşünüyorum."

"Rüzgar enerjisiyle yenilenebilir ve temiz elektrik üretimi"

1970'li yıllardan itibaren pek çok ülkede ulusal enerji politikası haline gelen yenilenebilir ve temiz enerji kaynaklarından olan rüzgar enerjisi üretimi Türkiye'nin gündemine 80'li yıllarda girmişti. 2010 yılı sonunda "Yenilenebilir Enerji Yasası" güncellenmesiyle rüzgardan enerji üretimi ülke genelinde yaygınlaşmaya başladı. Türkiye'de 2010 yılı sonu itibarı ile 1500 MW olan kurulu güç için 2023 yılı hedefi 20 000 MW olarak belirlendi.

2011 yılı başında kurulma çalışmalarına başlanan Rüzgar Enerjisi Teknolojileri Araştırma ve Uygulama Merkezi (RÜZGEM) Müdürü Yrd. Doç. Dr. Oğuz Uzol merkez ile ilgili yaptığı sunumda "RÜZGEM, ODTÜ'deki sekiz farklı bölümün işbirliği ile (Havacılık ve Uzay, Makina, Elektrik-Elektronik, İnşaat, Metalurji ve Malzeme Mühendislikleri ile Mimarlık, Şehir ve Bölge Planlama ve İşletme Bölümleri) ve üç senelik bir DPT projesi desteği kapsamında kurulmaktadır" dedi.

Yrd. Doç. Dr. Oğuz Uzol merkezin amacının Türkiye'nin rüzgar enerjisi konusunda ortaya koyduğu ulusal hedeflere ulaşabilmesi, bu hedeflere ulaşırken teknolojik dışa bağımlılığı en aza indirgeyebilmesi ve hatta geliştirilecek özgün teknolojilerle dünya rüzgar enerjisi pazarında pay ve söz sahibi olabilmesi hedeflerini desteklemeye yönelik Ar-Ge faaliyetlerinde bulunmak, rüzgar enerjisi endüstrisine tasarım, analiz, test ve teknoloji desteği vermek, çalıştaylar ve eğitim seminerleri düzenlemek ve ulusal ve uluslararası işbirlikleri koordinasyonu yapmak olduğunu belirtti. Yrd. Doç. Dr. Oğuz Uzol "RÜZGEM, önümüzdeki seneler içerisinde uluslararası seviyede araştırmaların yapıldığı, rüzgar enerjisi teknolojileri konusunda ulusal bir odak noktası haline gelmeyi hedeflemektedir" dedi.

"Ayaslı Araştırma Binası enerjisini kendisi üretiyor"

Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nde yapılan ziyarette Ayaslı Araştırma Binası da gezildi. Yaklaşık 3.400 m2 büyüklüğündeki Araştırma Binası'nın içinde 19 adet araştırma laboratuvarı, 2 adet temiz alan, yankısız oda ve anten kulesi gibi bilimsel araştırma mekanlarının yanı sıra seminer ve toplantı salonları ile okuma alanları bulunuyor. Enerji duyarlı yapı konusunda Türkiye'deki örnek ve öncü uygulamalardan biri olan Ayaslı Araştırma Binası'nın enerji gereksinimi güney cephesini oluşturan çatı yüzeyindeki güneş panelleri ve Türkiye'de ilk kez uygulanan esnek (membran) fotovoltaik sistem ile sağlanıyor. Araştırma ve deney amaçlı olarak kullanılmak üzere uygulanan bu iki farklı güneş paneli sistemi ile yapıda, güneş enerjisi üretimi ve elektrik tüketimi konusunda düzenli ölçüm, karşılaştırma ve değerlendirme yapılabiliyor.