'Soykırım' Yok 'Meds Yeghern' Var

ABD Başkanı Barack Obama, yayınladığı "ilk" 24 Nisan açıklamasında "soykırım" sözcüğünü kullanmadı ancak Ermeniler’in 1915’in trajik olayları için kullandığı "Meds Yeghern" (Büyük Felaket) ifadesine yer verdi. Obama geçmişteki görüşlerinin değişmediğini de vurguladı.

Çözülmemiş tarih

Obama şunları söyledi: "94 yıl önce, 20. yüzyılın en büyük katliamlarından biri başladı. Her yıl, Osmanlı İmparatorluğu’nun son günlerinde 1.5 milyon Ermeni’nin katledilmesi veya ölüme yürümesini anıyoruz. Ermeni halkının kalplerinde yaşadığı gibi, Meds Yeghern anılarımızda yaşamalıdır"

Tarihin çözülmedikçe büyük bir yük olabileceğini belirten Obama, 1915’te insanın insana karşı yaptığı korkunç insanlık dışı hareketin karanlık manzarasını hatırlatabileceği gibi, geçmiş ile hesaplaşmanın uzlaşmanın vaadini taşıdığını da söyledi. Obama, 1915’te yaşananlarla ilgili görüşlerini ısrarla belirttiğini ve yine kendi görüşüne göre bu tarihin değişmediğini söyledi. Barack Obama, gerçeklerin tamamen, adilce ve açık olarak kabullenilmesi yolundaki ilgisinin sürdüğünü söyledi. Obama, bunun başarmanın en iyi yolunun, Türk ve Ermeni halklarının ileriye doğru yol alma çabalarında geçmişe bakmaları olduğunu kaydetti.

Övgüye değer

Başkan Obama, şunları söyledi: "Türk ve Ermeni halklarının acı veren tarihe dürüst, açık ve yapıcı bakma çabalarını kuvvetle destekliyorum. Bu amaca yönelik olarak, Ermeniler ve Türkler arasında ve Türkiye’nin kendi içinde cesur ve önemli diyalog oldu. Türkiye ile Ermenistan arasındaki ikili ilişkileri normalleştirme çabalarını da kuvvetle destekliyorum. İsviçre’nin gözetiminde, her iki hükümet normalleşme için bir çerçeve ile yol haritasında anlaştı. Bu ilerleme övgüye değer ve verdikleri sözü yerine getirmelerini isterim".

Türkiye ile Ermenistan’ın barışçı, verimli ve refaha yönelik bir ilişki kurabileceklerini ifade eden Obama, iki ülkenin, birlikte ortak tarihlerini ve ortak insanlıklarını tanıyarak daha güçlü olabileceklerini belirtti.

Ağır sözler

Türk Büyükelçilik yetkilileri, açıklamanın beklendiği gibi olmasına rağmen "Meds Yeghern" gibi ağır unsurlar içerdiğini ve bunların Washington’un dikkatine getirileceğini ifade ettiler. Kararı CNN TÜRK’e yorumlayan CNN TÜRK Diplomasi Danışmanı Yalım Eralp ise, "Bu tarif ’soykırım’dır. Türkiye Ermenistan ilişkileri bu açıklamadan etkilenmemelidir" dedi.

"Özür diliyoruz" kampanyasında da aynı ifade vardı

ABD Başkanı Barack Obama’nın dünkü konuşmasında kullandığı "Meds Yeghern" (Büyük Felaket) ifadesi, Ermenilerden bireysel olarak özür dilemek amacıyla internet üzerinden "özür diliyoruz" kampanyasında da kullanılmıştı. Prof. Ahmet İnsel, Prof. Baskın Oran, Dr. Cengiz Aktar ve Gazeteci Ali Bayramoğlu’nun öncülüğünde başlatılan kampanyanın imza metninde şöyle deniliyordu: "1915’te Osmanlı Ermenileri’nin maruz kaldığı "Büyük Felaket"e duyarsız kalınmasını, bunun inkár edilmesini vicdanım kabul etmiyor. Bu adaletsizliği reddediyor, kendi payıma Ermeni kardeşlerimin duygu ve acılarını paylaşıyor, onlardan özür diliyorum".

Ermenileri kızdırdı

ABD’deki en büyük iki Ermeni kuruluşu, Başkan Obama’yı geçen yıl verdiği sözleri tutmamakla suçladı. Amerikan Ermeni Ulusal Kongresi’nın (ANCA) Başkanı Ken Hachikian, açıklamasında, "Obama’nın, ’soykırımı’ tanıyacağı sözünü tutmamasından derin bir düş kırıklığı duyan Amerikalı Ermenilere katılıyorum. Obama tutum değiştirmeli. Soykırım tasarısını desteklemeli" dedi. Amerika Ermeni Asamblesi de (AAA), Başkan’ın açıklamasını, "Obama, Ermeni soykırımını tanıyacağı sözünü tutmadı" diye değerlendirdi. AAA’nin İcra Direktörü Bryan Ardouny, "Açıklama, değişimi yansıtmıyor" dedi.

Fransa’daki Ermeni derneklerinin CCAF adlı konfederasyonun başkanı Alexis Govciyan, Obama’nın ’soykırım’ demesinin önemli olmadığını, soykırımın varlığına inandığını öne sürdü.