Soma Faciasından Sonra Denetimler Arttı, Madenciler İşsiz Kaldı

Soma'da 301 madencinin öldüğü facianın ardından çıkan Torba Kanun ve işgüvenliği yönetmelikleriyle Zonguldak'ta maden ocaklarına yönelik denetimler arttı; son 15 ayda iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uymayan 56 maden ocağında üretim durduruldu. Bu ocaklardan sadece 10'u eksiklerini tamamlayıp üretime geçerken, diğer işletmeler işçi çıkarmaya gitti. Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Metin Demir, yasa ve yönetmeliklerin getirdiği maliyet artışlarıyla özel işletmelerdeki toplam istihdam oranının 4 bin 600'lerden 3 bin 500'lere düştüğünü söyledi. Maden ocaklarının yoğun olduğu Gelik Beldesi Belediye Başkanı Ak Parti'li Burhan Sezgin de işini kaybeden madenciler nedeniyle zor durumda kaldıklarını söyledi.

Soma'da, 301 maden işçisinin öldüğü facianın ardından Torba Yasası olarak bilinen İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun'un geçen yıl Eylül ayında yürürlüğe girmesi, ardından çıkan işgüvenliği yönetmelikleriyle kentteki maden ocaklarında iş güvenliğine yönelik denetimler arttı.

MÜFETTİŞLER, 56 OCAKTA ÜRETİMİ DURDURDU

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerince yapılan denetimlerde, iş sağlığı ve güvenliği konusunda eksiklikleri belirlenen geçen yıl 46, bu yılın ilk üç ayında da 10 olmak üzere toplam 56 maden ocağında üretim durduruldu. Maden işletmelerine toplam 1 milyon 158 bin 424 lira para cezası uygulandı. Bu ocaklardan sadece 10'u eksikliklerini tamamlayarak yeniden üretime geçerken, diğerleri faaliyetine son verdi. Bünyelerinde bulunan ocaklardan bazılarını yönetmeliklere aykırı olduğu gerekçesiyle kapatan maden işletmeleri, işçi çıkarmaya gitti. İşine son verilen işçilerden 163'ü, alacakları ödenmediği gerekçesiyle Çalışma ve İş Kurumu'na başvurdu.

TSO BAŞKANI: SEKTÖR MALİYETLERİ KARŞILAYAMIYOR

TSO Başkanı Metin Demir, Soma faciasından sonra 6552 sayılı Torba Kanun'un yürürlüğe girmesiyle, kentte TTK'dan kiraladığı sahalarda üretim yapan özel işletmelerin sıkıntıya girdiğini söyledi. Yasa ile işçilik ücretlerinin en az 2 asgari ücret seviyesine çıktığını, haftalık çalışma saatlerinin yüzde 20 azaldığını, yıllık ücretli izinlerin arttığını, yeraltı işçilerinin erken emekliliğinin sağlanması yönünde düzenlemeler yapıldığını hatırlatan Demir, ayrıca facia sonrası işgüvenliği yönetmelikleriyle uygulamaya konulan yeni düzenlemelerin de sektöre ağır maliyetler getirdiğini kaydetti. İşletmelerin bu maliyet artışlarını karşılayamaz duruma geldiğini ve işçi çıkarmaya gittiğini ifade eden Demir, şöyle konuştu:

"Önceden 2 bin lira civarında olan bir işçinin maliyeti, yasadan sonra 3 bin 750 lira civarına çıktı. Bu yasa yürürlüğe girdikten sonra 22 işletme üretimi durdurdu. 4 bin 600 kişi düzeyindeki istihdam bin 500 seviyelerine düştü. İşletmelerin yaşadığı bu sıkıntı hükümet yetkililerine anlatıldı. Yoğun çabalar sonucu Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanımız ve hükümet yetkililerinin Torba Kanun ile gelen maliyetlerin karşılanması için yasa çıkarılacağının sözü vermesi üzerine, özel firmalar büyük bir özveriyle Kasım 2014'de rödevanslı sahalarda kısmen üretime başladı. Bin 500'lere düşen istihdam tekrar 3 bin 500'lere çıktı."

BAKANLAR KURULU KARARI BEKLENİYOR

18 Şubat 2015'de yürürlüğe giren Maden Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile söz konusu Torba Kanun ile meydana gelen maliyet artışlarının ödenmesi ve fiyat farkına ilişkin esas ve usullerin Bakanlar Kurulu'nca belirleneceğinin hükme bağlandığına işaret eden Demir, "Ancak bu yasanın çıkmasının üzerinden 2 ayı aşkın bir süre geçmesine rağmen Bakanlar Kurulu'ndan bir karar çıkmadı. Hesaplanarak Enerji Bakanlığı'na sunulan maliyet farklarının bir an önce Bakanlar Kurulu'nda görüşülerek karar alınmasını bekliyoruz. Rödevanlı firmaların dayanacak gücü kalmamıştır. Firmalar sermayelerini tüketmiş, gayrimenkullerini ellerinden çıkarmıştır. Bakanlar Kurulu'nca alınacak kararın seçim öncesinde gerçekleşmesini istiyoruz" dedi.

BELEDİYE BAŞKANI: EN BÜYÜK SORUN İŞSİZLİK

Maden ocaklarının yoğun olduğu Kilimli İlçesi Gelik Beldesi Belediye Başkanı Burhan Sezgin de bölgede en büyük sorunun işsizlik olduğunu söyledi. Çıkan son yasa işçi lehine gözükse de TTK dahil özel işletmelerin zor durumda kaldığını belirten Başkan Sezgin, "Bu durum iş gücü kaybına neden oldu. Dışarıdan giren kömür de var. Bizim onlarla rekabet etme şansımız mümkün değil. Yasayla birlikte örneğin bir liraya mal olan bir işçinin maliyeti üç katına çıkmış durumda. İşveren lehine de yasalar çıkarsa iyileştirme yönünde olumlu olacaktır. Bölgemize de olumlu yansıyacaktır" dedi.

VATANDAŞA CEVAP VEREMİYORUM

Beldede faaliyet gösteren birçok maden ocağının kapandığını ifade eden Başkan Sezgin, şöyle konuştu:

"Biz bu konuda hakikaten zor durumdayız. Buradaki vatandaşlar bize telkinlerde bulunuyorlar. Bu konuda sitemleri de oluyor. Burada işini kaybeden işçi bizim yanımıza geliyor. Bize sitemi oluyor, bize isyan ediyor. İşverenler de bizim çevremiz, arkadaşlarımız. Onlar da kendi sorunlarını bize söylüyorlar. Biz de cevap veremez duruma geliyoruz zaman zaman. Nüfusumuz da sürekli azalıyor. İşini kaybeden vatandaş burada oturmayı tercih etmiyor. Her yönden bize zararı var. Küçük esnafa da zararı var. Şu anda bir çok maden ocağı kapandı. Bir ocakta 300 kişi çalışıyorsa bu şimdi 100 kişiye düşmüştür. Belki de tamamen kapanmıştır."

İŞSİZ KALAN MADENCİ, KAHVEHANEYE İŞ İÇİN NOT BIRAKTI

Çalıştığı maden ocağı 2 ay önce kapanınca işsiz kalan evli ve 3 çocuk babası 35 yaşındaki İbrahim Dernek ise gittiği kahvehaneye, 'Acil iş arıyorum, ihtiyacım var' yazılı not bırakarak iş arama yoluna gitti. Birçok yere başvurmasına rağmen iş bulamadığını anlatan Dernek, "Çalıştığım maden ocağı yasaya uygun olmadığı için kapandı. Benim 3 çocuğum var. Çocuklarıma ayakkabı alamıyorum. Tek istediğimiz bir iş. Çalışmak istiyoruz. Çoğu arkadaşım göç etti. Evimize yiyecek, içecek alamıyorum" dedi. - Zonguldak