Cushing Sendromu'nun Kaynağı Bulundu

Diyarbakırlı uzman Çocuk Hastalıkları Hastanesi Pediatrik Endokrinoloji ve Diyabet uzmanı Dr. Belma Haliloğlu, kamuoyunda Sezen Aksu hastalığı olarak bilinen Cushing sendromu'nun nasıl geliştiğini neden kaynaklandığını bilimsel olarak ortaya koydu. Haliloğlu, Cushing sendromu gibi birçok rahatsızlığın da kaynağının pişik kremi olduğunu keşfetti. Uzman Dr. Haliloğlu, yaptığı araştırmada özellikle bölgede en etkili ve en güçlü lokal kortikosteroidlerin bez dermatiti için halen kullanıldığını, buna bağlı olarak ta cushing sendromunun çok sık görüldüğünü saptandığını söyledi.

Diyarbakır Çocuk Hastalıkları Hastanesi Pediatrik Endokrinoloji ve Diyabet uzmanı Dr. Belma Haliloğlu, Bez Dermatiti (pişik) kremlerinin yan etkileri üzerinde yaptığı çalışmalarda bez dermatiti tedavisinde steroidli kremlerin kullanımına bağlı olarak kamuoyunda Sezen Aksu hastalığı olarak bilinen Cushing sendromu gelişebildiğini ortaya koydu.

Uzman Dr. Belma Haliloğlu, Bez dermatiti (pişik) kremlerinin yan etkileri hakkında anneleri uyardı. Bez dermatiti (pişik) süt çocuklarında en sık görülen deri hastalıklarından birisi olduğunu anlatan Haliloğlu annelerin bu konuda eğitilmesi gerektiğini kaydetti.

BD TEDAVİSİNDE STEROİDLİ (KORTİZOL) KREMLERİN YERİ YOK

Bez Dermatiti'nin (BD) tedavisi antiinflamatuvar (Ağrı keseci özelliğe sahip olan yumuşak doku tedavisinde kullanılan ilaç) antimikrobiyal ajanlar, bezin değiştirilmesi ve annenin eğitimini içerdiğini belirten Uzman Dr. Haliloğlu, BD'nin tedavisinde orta ve güçlü etkili steroidli (kortizol) kremlerin yeri olmadığını söyledi.

STEROİDLİ KREMLER CUSHİNG SENDROMU GELİŞTİRİYOR

Özelikle steroidli kremler kullanılacaksa tedavi süresinin kısa tutulması ve etkisi en düşük steroidlerin kullanılması önerildiğini anlatan Dr. Haliloğlu, lokal uygulanan steroidlerin emilimi vücut bölgelerine göre değişkenlik gösterdiğini belirterek, "Emilim miktarı ön kolda yüzde 1 iken genital bölgede bu oran yüzde 35'e kadar çıkmaktadır. Bez dermatiti gibi cilt bariyerinin bozuk olduğu durumlarda emilim oranı 2–10 kat daha fazla olmaktadır. Bu nedenle bez dermatiti tedavisinde steroidli kremlerin kullanımına bağlı Cushing sendromu gelişebilmektedir" dedi.

BÖLGEDE CUSHİNG SENDROMU ÇOK SIK GÖRÜLÜYOR

Uzman Dr. Haliloğlu, yaptığı araştırmada özellikle bölgede en etkili ve en güçlü lokal kortikosteroidlerin bez dermatiti için halen kullanıldığını belirterek şöyle dedi:

"Buna bağlı olarak iatrojenik cushing sendromunun çok sık görüldüğü saptanmıştır. Ayrıca bu hastalarda kortizollü kremlerin ani kesilmesine bağlı adrenal kriz gelişebilmekte ve ani ölüme yol açabilmektedir. Bu nedenlerden dolayı bez dermatiti tedavisinde topikal steroidli kremlerden kaçınılmalı, verilecekse potensi (etkinliği) en düşük steroidli kremler tercih edilmeli ve bu ilaçlar yazılırken hastaların yakınlarına, uygulanacak steroidin türü, uygulama süresi, uygulama biçimi miktarı ve olabilecek yan etkiler konusunda daha ayrıntılı bilgi verilmesi gerekmektedir. Başta aile hekimleri olmak üzere sağlık elemanlarının topikal potent kortikosteroid kullanımının oluşturabileceği yan etkiler konusunda eğitimi, bu tür yan etkilerin önlenmesi açısından yararlı olacaktır"

DOĞRU KULLANILIRSA HAYAT KURTARIYOR

Bu hastalık, belki de çoğumuzun ismini ilk kez duyduğu "Iatrojenik (ilaca bağlı) Cushing" adlı bir sendromdu; kortizonun uzun süreli ve yüksek dozda kullanımı sonucunda ortaya çıkıyordu. Kortizon olarak bilinen kortikosteroidler, doğru alındığında pek çok hastalıkta hayat kurtarıcı nitelikte. Doktor kontrolünde kullanıldığı zaman yan etkileri yok denecek kadar az olan kortizon, bilinçsiz alımında ise ölümcül olabilecek kadar ciddi sonuçlar doğurabiliyor. İşte bilmeniz gereken çok önemli bilgiler;

CUSHİNG SENDROMU KORTİZONUN SIK GÖRÜLEN BİR YAN ETKİSİ Mİ ?

Böbrek üstü bezi kortizol hormonu yapıyor. Kortizon, kortizolün sentetik olarak ilaç sanayince üretilmiş şekli. Bu sentetik kortizon ve benzeri hormonlardan meydana gelen yan etkilere Iatrojenik Cushing sendromu deniliyor.

NASIL OLUŞUYOR ?

Böbrek üstü bezi hormonu kortizolün gereken miktardan daha fazla üretilmesinden kaynaklanıyor. Bazen bu sadece böbrek üstü bezindeki bir hastalıktan dolayı olabiliyor. Bazen de böbrek üstü bezinden kortizolün üretilmesi için beyinden talimatlar veren hormonun beyin tarafından aşırı salgılanmasından da oluşabiliyor. Böylece Cushing tablosu ortaya çıkıyor.

BU SENDROM NASIL ORTAYA ÇIKAR ?

Tüm bu süreçler normalken, sentetik kortizonu dışarıdan yüksek dozlarda alır ve uzun süre bilinçsiz kullanırsanız ortaya çıkar.

KORTİZON HANGİ HASTALIKLARDA KULLANILIYOR ?

Öncelikle kortizol hormonunun yeterli üretilemediği vakalarda. Romatoid artrit (eklemleri etkileyen iltihabi hastalık), bağ dokusu hastalıkları gibi romatizmal hastalıklarda, organ nakilleri sonrası organ reddini engelemek için çok yüksek dozlarda kullanılır. Eğer dikkat edilmezse organ nakli yapılanların çoğunda Cushing görülür. Bazı kanserlerin kemoterapisi sırasında da kullanılır.

KORTİZON BELİ BAŞLI YAN ETKİLERİ NELER?

Her hastanın aldığı doz ve kullanım süresi farklıdır. Kullanılan ilaca bağlı olarak da değişir. Bazıları ödem, bazıları kas erimesi yapıyor. Uzun süreli kullanım sonrasında kemik kırılganlığı riski artar.

CUSHİNG SENDROMUNUN BELRTİLERİ NELERDİR?

Hastalar özellikle yüzden kilo alır. Aydede yüz dediğimiz durumda yanak bölgesinde belirgin şişmeler meydana gelir. Ensede çok tipik yağ toplanması olur. Buna da buffalo sırtı deriz. Özellikle karın derisi ve göbek civarında, kırmızı-mor renkte görülen vücut çatlakları oluşur. Enfeksiyon eğilimi artar. Mide-bağırsak sisteminde ülserler, gastritler, mide kanamalarında çoğalmalar olur. Kas güçsüzlüğü ortaya çıkabilir ve hasta kaslarını kullanamaz hale gelebilir. İleride Cushing'e bağlı kalp-damar değişiklikleri, hipertansiyon ortaya çıkar. Ani tansiyon düşmelerine bağlı denge kayıpları ve ayakta durma güçlükleri de meydana gelir.

SESEN AKSU'DA NASIL ORTAYA ÇIKMIŞ?

1999'da Rumelihisarı'ndaki konserleri sırasında Sezen hanımda bir larenjit (ses tellerinde iltihap) şikayeti görülmüş. Tedavi kortizonla sürdürülmeye başlanmış ve farkına varılmadan kortizonun çok sık tekrarlanması ortaya çıkmış. Ekim ayı başlarında sorun patlak vermiş. İlk belirti çok şiddetli bir kan basıncı atağı olmuş. Kullandığı, kortizon türevi en yüksek aktiviteli ilaçlardan biriydi.

YAN ETKİLERİ DIŞINDA KORTİZONUN ZARARLARI VAR MI?

Kortizonu hangi koşullarda verirseniz verin biraz dozu artırdığınızda verdiğiniz etkiden başka bir etki oluşur ki hastada kendini gereğinden fazla iyi hissetme hali ortaya çıkar. Uzun süredir ağrılarla uğraşan hastanın hem ağrılarını giderir hem de kendini mutlu hissetmesine yol açar. Çoğu kez hastalar hekimlerinin bırakacaksınız demesine rağmen kullanmaya devam eder. Bunu, ilaç konusunda iyi bilinçlendirilmeyen hastalarda çok sık görüyoruz.

KAYNAK: ÖZGÜR HABER GAZETESİ