Semazen, 5 Ayda Yetişiyor

KONYA Türk Tasavvuf Müziği Topluluğu Müdürü ve Postnişin Fahri Özçakıl, bir semazenin sema yapabilecek duruma gelmesi için 5 ay eğitim alması gerektiğini söyledi.

Mevlana'nın vefatının ardından fikir yapısı ve düşünceleri, oğlu Sultan Veled ve yakınları tarafından kurulan Mevlevi Tarikatı tarafından, Mevlana'ya gönül veren 'mevlevi' olarak adlandırılan kişiler tarafından günümüzü kadar sürdürülüyor. Mevlevilikte ise sema törenleri, her kesimin ilgisini çekiyor. Sema, Mevlevi dervişi olarak kabul edilen semazenler tarafından gerçekleştiriliyor.

HER KIYAFETİN BİR ANLAMI VAR

Özel kıyafetlerle sema yapan semazenlerin başındaki sarık 'sikkesi', Mevlevilikte ölünce başucuna dikilen mezar taşını, üst tarafı dar, aşağısı geniş ve kolsuz beyaz renkli kıyafeti olan 'tennure' kefenini temsil ediyor. Tennurenin üstüne ise iliksiz ve düğmesiz yelek 'destegül' bele ise dört parmak genişliğinde Arap alfabesinde Elif harfine benzer 'Elifi nemed'  kuşak takıyor.  Tasavvuf müziği eşliğinde gerçekleşen sema ayininde, semazenler kollarını her iki tarafa açarak zikir yapıyor. Sema ederken kol açan semazenin sağ eli dua eder gibi yukarıya, sol eli aşağıya açıktır. Bu, 'Haktan alır, halka saçarız, hiçbir şeyi kendimize mal etmeyiz, görünüşte var olan, vasıtalık eden bir suretten başka bir şey değiliz'  anlamına gelmektedir.

Semazenler,  Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü Konya Türk Tasavvuf Müziği Topluluğu'na bağlı olarak görev yapıyor. Semazenlerinde başında da Mevlana'nın makamı olarak kabul edilen ve bu görevi temsilen üstlenen postnişin bulunuyor.

ÇİVİ ÜZERİNE AYAK BAŞPARMAKLARINI KOYUYORLAR

Postnişin ve topluluğun müdürü Fahri Özçakıl, bir semazenin sema yapabilecek duruma gelmesi için 5 ay eğitim alması gerektiğini belirtti. Eğitim aldıkları içinde semazenlerin başlarının dönmediğini ifade eden Özçakıl, şunları söyledi:

"Bilinçsiz olarak bir dönüş yapıldığı zaman ister istemez bir baş dönmesi olabiliyor. Ancak sema öğrenme aşamasında, 'Sema meşk tahtası' dediğimiz bu tahta üzerinde bir çalışma ile başlıyoruz. Semazen adayını semayı öğrenebilmesi için bu sema meşk tahtasının ortasında bombeli bir çivi üzerinde, sol ayak başparmağını koymak suretiyle, sağ ayak onun etrafında 360 derece bir dönüş yapıyor. Çıplak ayakla ve biraz da tuz serpmek suretiyle. Bu işin edep, erkan yoluyla yapılması gerekir."

Bir semazenin meşk tahtasında 2-3 ay çalışması gerektiğini belirten Özçakıl, "Semazen adayı bu sema meşk tahtasında 2-3 ay bir çalışma sergilemesi lazım. Bu yavaş hareketlerle başlayan bir çalışma sistemi. Sol ayak sabit, sağ ayak onun etrafında dönüşle, tam bir çark eğitimini orada tamamlamış oluyor. Mevlana Celaleddin-i Rumi Hazretleri'nin bir sözü var. 'Bir ayağımla şeriata sımsıkı bağlı, diğer ayağımla yetmiş iki milleti dolaşırım' sözüne ithafen bir çalışma sistemi. Eğer semazen adayı sol ayağı sabit değil de, sağa sola doğru kayma yaparsa, etrafındaki semazenlere çarparak, baş dönmesi de yaşayabilir. Zamanla bu biraz daha seri bir hareketle, dönüşü hızlanmak suretiyle bu baş dönmesi ortadan kalkmış oluyor. İlk etaplarda ister istemez bir baş dönmesi, mide bulantısı gibi şikayetler dile getirilebiliyor. Ama tabi bu çalışmayı birden değil, yavaş hareketlerle sürdürüyoruz. Sema icrasında vücut hareketi, başın duruşu önem arz ediyor. Malum sağ el açık, sol el kapalı. Cenabı Allah'tan almış olduğu feyzi ilahiyi etrafımdaki insanlara dağıtması suretiyle, bu tür çalışmalarını daha seri bir şekilde yürüterek muhtemelen ki, 5 aylık bir süre zarfında sema eğitimini tamamlamış olur. Bu eğitimini tamamlamasının sonunda da baş dönmesi ortadan kalkmış olur. Bir semazen sema eğitimini yaklaşık 5 aylık bir sürede tamamlayabiliyor" diye konuştu.

? - Konya