Sarp'ta Ticari Hareketlilik Yeniden Başladı

Bir dönem bavul ticaretinin merkezi olan ve her gün binlerce kişinin alışverişe geldiği Artvin Kemalpaşa'da, Gürcistan'ın uyguladığı vergiler nedeniyle durma noktasına gelen ticaret yeniden canlanmaya başladı. İki ülke arasında başlayan kimlikle geçiş uygulaması, sınır ötesindeki turizm hareketliliği ve işyeri kiralarındaki büyük indirimlerinin fiyatlara yansıması ile Kemalpaşa'ya alışveriş için gelenlerin sayısı arttı, günde 5 binlere ulaştı.

Türkiye'nin Kafkaslara açılan kapısı Sarp Sınırı'na en yakın yerleşim yeri olan Artvin'in Hopa İlçesi'ndeki 5 bin nüfuslu Kemalpaşa Beldesi'nde 4 yıl önce hafta sonları kurulan pazar yeri ile başlayan bavul ticareti kısa sürede gelişti. 30 dolayında iş yerinin bulunduğu beldeye Türkiye'nin dört bir yanından gelen girişimciler, iş yerlerine dönüştürülen tarlaları, depolar ve ahırları yıllık 15- 30 bin lira arasında değişen bedellerle kiraladı. Beldede 700'den fazla ve büyük çoğunluğu tekstil ürünü satışı yapan işyerleri açıldı. Her gün Gürcü, Ermeni ve Azeri yaklaşık 10 bin kişinin akın ettiği, dükkan tabelalarının Gürcüce yazıldığı Kemalpaşa'da işyerleri de 24 saat hizmet vermeye başladı. Sınırın öte yakasından gelenler, düşük fiyata satın aldıkları tekstil ürünlerini, ülkelerindeki işyerlerinde ya da pazar tezgahlarında satmaya başladı. İstanbul Laleli benzeri bir pazar haline gelen Kemalpaşa'da yıllık 2 milyon lira bütçeli Kemalpaşa Belediyesi de pazar yeri, ilan, reklam, ruhsat, iş yeri açma belgesi gibi işlemlerden yılda yaklaşık 300 bin lira gelir elde etti, 2 olan zabıta sayısını da 5'e çıkarttı.

HAREKETLİLİK 3'NCÜ YILIN SONUNDA BİTTİ

Ancak Gürcistan, Kemalpaşa'daki bu hareketliliği kendi lehine çevirmek amacıyla ülkesine giriş yapanların satın aldığı tekstil ürünlerine yüzde 18 vergi uygulamaya başladı ve kargo zorunluluğu getirdi. Bunun üzerine Kemalpaşa'da ticaret bitti, Sarp Kapısı'ndan geçerek Türkiye'ye gelen Gürcü, Azeri ve Ermenilerin ticari yolculuğu da böylece son buldu. Esnafın yüzde 70'i kepenk kapattı, kimileri battı, bazıları ise zararına satışlarla kendini kurtarmaya çalıştı. Beldede cadde ve sokaklar boşaldı. Azalan bavul ticareti nedeniyle çok sayıda esnaf beldeyi terk ederken, kalan esnaf lda kiraların yüzde 70'e varan oranlarda düşürülmesi nedeniyle bekleyişlerini sürdürdü. Beldede 15 bin lira olan yıllık kira bedeli 4- 5 bin liraya kadar düştü.

Bir yıldır ticaret hacmi düşen Kemalpaşa Beldesi son günlerde yine hareketlendi. Gürcistan ile Türkiye arasında 4 ay önce başlayan kimlikle geçiş, Kafkasların önemli turizm ve eğlence merkezi haline gelmeye başlayan Batum'daki hareketlilik nedeniyle bölgeye gelenlerin Türkiye'yi ziyaret etmesi ve yüzde 70'e varan işyeri kira indirimlerinin tekstil fiyatlarına yansıması ile Kemalpaşa yeniden canlanmaya başladı. Kemalpaşa'da Gürcistan'dan gelenlerin yanı sıra, son günlerde sayıları artan İranlı turistler ile birlikte hafta günleri ziyaretçi sayısı 4- 5 bin kişiye ulaştı. Açılan yeni işyerleri ile sayı 400'lere çıktı.

'SİSTEM OTURMAYA BAŞLADI'

Kemalpaşa Belediye Başkanı CHP'li Yalçın Emiralioğlu, bir dönem yoğun ticari hareketliliğin yaşandığı beldede bu işin sürekli olmayacağını bildiklerini, bunu esnafa da anlatmaya çalıştıklarını söyledi. Buradaki ticari hareketliliğin sürekli olmasını istediklerini, ancak Gürcistan'da tekstille uğraşa bazı firmaların, "Hem vergi veriyoruz, hem de Gürcü vatandaşı Kemalpaşa'ya giderek alış veriş yapıyor" diyerek hükümetlerine baskı uygulaması sonucu, komşunun tekstilde vergi uygulaması başlattığını belirten Emiralioğlu şöyle konuştu:

"Vergi uygulaması nedeniyle Gürcüler'in Kemalpaşa'dan alacağı tekstil ürünü ile Batum'dan alacağı ürün arasında fiyat farkı kalmadı. Esnafla toplantı yaptık, '5 lira kar elde ediyorsanız 2 lira kar edin, Gürcü vatandaşı gelsin" dedik. Ancak kalıcı çözümler bulamadık. Neticede ticaret hacmi azaldı, dükkanlar kapandı. Bazıları Batum'a geçti. Çoğu esnaf kapatıp gitti. 1 yıldır bir durgunluk yaşadık ancak, şimdi sistem oturmaya başladı. Kapanan dükkanlar açılmaya, kiralar normal düzeye gelmeye başladı. Gözlemlerimize göre Gürcistan'da önemli turizm yatırımları var. Zaman içerisinde oraya gelenlerin de Türkiye'ye geçeceğini umut ediyoruz."

ESNAF GELECEKTEN UMUTLU

Kemalpaşa'da ticaretin canlanması bölge esnafını da umutlandırdı. Esnaf Sadettin Yılmaz, işlerde kıpırdanma olduğunu belirterek, "Daha da artmasını bekliyoruz. Ümidimiz var. Eski işler yok ancak hareketlenme var" derken, İbrahim Bilgin de, "Eskisi gibi olmasa da yine bir hareket var. Gürcistan'dan, Azerbaycan ve İran'dan gelenler oluyor. Küçük esnaf kapatıp gitti" diye konuştu. İsmail Taşkın ise "Şu anda fazla bir iş potansiyeli yok. Fiyatları düşürdük. Ama yine de ekmek parası çıkıyor. Kiralar oldukça düştü. Bu iyi oldu. İlk zaman fiyatlar uçuktu. 15 bin liradan 30 bin liraya kadar yıllık dükkan kiraları vardı. Şimdi 5- 6 bin liraya kadar düştü" dedi. - Artvin/ Hopa