Sanayi 4.0 ile Robotların Hukuku Devreye Giriyor (1)

MEHTAP YILMAZ - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk Özlü, endüstriyel devrimin ve akıllı topluma geçişin bütçesiyle istihdamı ve hukuk sistemini etkileyeceğini belirterek, "Robotlarla üretim yaptığımız zaman robotların hukuku devreye giriyor. Bir robot iş yaparken kazaya sebep oldu, robotu mu, yazılımını yapanı mı, tasarlayanı mı, sahibini mi, yoksa onu satın alanı mı sorumlu tutacağız? Bu kapsamda bizim dışımızda çalışma yapılması gereken alanları da belirliyoruz, onları Adalet Bakanlığına göndererek çalışmalarını söyleyeceğiz." dedi.

Özlü, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Türkiye'nin 4. Sanayi Devrimi'ni ıskalamaması için kurulan "Sanayide Dijital Dönüşüm Platformu"nun çalışmalarını değerlendirdi.

Bakanlık koordinatörlüğündeki platformda; Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği (MÜSİAD), Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB), Uluslararası Yatırımcılar Derneği (YASED) ile Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı (TTGV) gibi kuruluşların bulunduğuna işaret eden Özlü, ilk toplantıdan sonra görev dağılımı yapıldığını söyledi.

Özlü, görev paylaşımı kapsamına giren şirketlerin temmuzda ilk raporlarını sunduğunu ve şu an onların konsolide edildiğini vurgulayarak, konsolidasyonun ardından Türkiye'nin 4. Sanayi Devrimi yol haritasının çizileceğini anlattı.

"Sanayi 4.0 yerine Akıllı Toplum 5.0"

Teknolojinin toplumları dönüştürdüğüne dikkati çeken Özlü, 4. Sanayi Devrimi'ne sadece endüstri devrimi olarak bakmadıklarını, toplumsal değişime ve sosyolojik dönüşüme etkilerini de dikkate aldıklarını bildirdi. Bu sebeple söz konusu devrime "Sanayi 4.0" yerine daha kapsayıcı şekilde "Akıllı Toplum 5.0" demek istediklerini dile getiren Özlü, "Çünkü Sanayi 4.0 sadece endüstrideki dönüşümü ifade eden bir kavram. Akıllı Toplum 5.0 ise endüstrideki dönüşümün, toplumsal dönüşüme etkisini de dikkate alan bir yaklaşım." diye konuştu.

Özlü, toplumların yıllar boyunca sırasıyla av, tarım, sanayi ve bilgiyle geçimini sağladığını anımsatarak, beşinci topluma gelindiğinde her şeye akıl katılarak birbiriyle konuşan makinelerin, insansız otonom giden otomobillerin olduğu bir düzenden bahsedildiğini anlattı. Bu çerçevede ilk aşamada sanayide dönüşüm sağlanacağının altını çizen Özlü, karanlık fabrikalar, sıfır stok kişiselleştirilmiş üretim ve nesnelerin interneti gibi kavramların günlük hayatı da etkileyeceğini belirtti.

"Mesleklerin yüzde 50'si gelecek 20-25 yılda kaybolacak"

Dönüşüm kapsamında yapılacaklar için her alanda çalışacak özel gruplar oluşturduklarına değinen Özlü, şöyle devam etti:

"Endüstriyel devrimin ve akıllı topluma geçişin bütçesiyle istihdama ve hukuk sistemine etkisi olacak. Örneğin robotlarla üretim yaptığımız zaman, robotların hukuku devreye giriyor. Bir robot iş yaparken kazaya sebep olduğunda sorumlu kimdir; robotu mu, yazılımını yapanı mı, tasarlayanı mı, sahibini mi, yoksa onu satın alanı mı sorumlu tutacağız? Bütün bunları formüle edip sunmamız lazım. Bu kapsamda bizim dışımızda çalışma yapılması gereken alanları da belirliyoruz, onları Adalet Bakanlığına göndererek çalışmalarını söyleyeceğiz."

Özlü, söz konusu dönüşümün istihdama da etkisinin olacağına dikkati çekerek, "Robotlarla üretim devreye girdiğinde insan gücüne ihtiyaç kalmayacak. Dönüşümle vasat ve tekrarlanabilen bütün işler robotlar tarafından yapılacak. En alttaki ve en üstteki kesim ayakta kalacak. Şu anda bilinen mesleklerin yaklaşık yüzde 50'sinin gelecek 20-25 yılda kaybolacağını öngörüyoruz. Dolayısıyla Sanayi Devrimi'nin ilk aşamada yıkıcı etkisinden söz edebiliriz ancak sonrasında sistemin yeniden oluşması ve verimliliğin artmasıyla baştaki yıkıcı etki bir süre sonra yapıcı etkiye dönüşecek. Dönüşümle yeniden şekillenecek istihdam yapısı için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımız da çalışıyor." değerlendirmesinde bulundu.

"4. Sanayi Devrimi, Türkiye için zorunluluk"

Sanayide Dijital Dönüşüm Platformunun endüstri devrimi kapsamında dünyada yapılanları takip ederken bir taraftan da dönüşümün istihdama etkisine çözüm üreteceğine ve Türkiye'nin alacağı tedbirleri belirleyeceğine işaret eden Özlü, bu konuda öncü olan Almanya, ileri imalat yöntemleriyle dikkati çeken ABD ve Uzakdoğu'da uygulanan modelleri incelediklerini bildirdi. Platformun 6 ana alanda taslak raporlar hazırladığını belirten Özlü, raporların derleneceğini, ardından çalıştay düzenleyeceklerini ve bu çerçeve hazırlayacakları yol haritasını kamuoyuyla paylaşacaklarını söyledi.

Özlü, 4. Sanayi Devrimi'nin Türkiye için lüks değil bir zorunluluk olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Biz asla bu sürecin dışında kalamayız. Sürecin dışında kalırsak ne olur? Bütün dünya 4. Sanayi Devrimi'nde kullanacakları elektronik sistem ve teçhizatları üretir, biz de bunları satın almak durumunda kalırız yani tüketici konumuna düşeriz. Şu anda aramızda 2-3 yıllık mesafe var. Sanayi 4.0 planlamasını ve uygulamasını gerçekleştirmek için tedbir almazsak yarın çok geç olur. Dolayısıyla 4. Sanayi Devrimi çalışmalarında hızlanma hatta gaza basma zamanı."