Samsun'da Salep Tarımı

Samsun'un 19 Mayıs İlçesi'nde doğada sökümü yasak olan salep bitkisi (orkide), ilgili kurumlardan izin alınması sonucu hazırlanan proje kapsamında çiftçiler tarafından üretilmeye başlandı. Bu yıl 2'nci üretimi yapılan salep bitkisi toprak altındaki yumruları kurutulup toz haline getirilerek dondurma yapımında ham madde olarak kullanılıyor. Yumruların yaş halinin kilosu 15-25 TL'den arasında satılıyor.

Samsun'un 19 Mayıs İlçesi'nde geçen yıl 9 Mayıs Ekolojik Üreticiler Eğitim ve Yardımlaşma Derneği tarafından doğada yabani olarak yetişen ve toplanması yasak olan salep bitkisinin (orkide), 2 yıl önce hazırlanan proje kapsamında Orman ve Su İşleri Bakanlığı ile Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'ndan izinli bir şekilde sökülüp tarlalara fide halinde dikilerek yetiştirilmeye başlandı. Karşıyaka Mahallesi'nde geçen yıl yapılan ilk üretimin ardından bu yıl 11 üretici tarafından 13 dönüm alana salep bitkisi dikildi. Bölgede yabani olarak salep bitkisinin yetiştiğini dile getiren 19 Mayıs Ekolojik Üreticiler Eğitim ve Yardımlaşma Derneği Başkanı Hakkı Karaman, şöyle dedi:

"Araziler işlendikten sonra tarım yapıldıktan sonra bazı bölgelerde yok oldu. ancak daha sonra ekim yapılmayan arazilerde tekrar bu bitkiler çıkmaya başladı. Bu da bize kolay bir üretim imkanı sağladı. Bu bitki her toprakta yetişmiyor. Kumsal, kireçli ve yumuşak toprağı seviyor. Bu bitkinin doğadan söküm yasağı var. Kaçak olarak doğadan bu bitkiyi sökenlere 45 bin TL ceza uygulanıyor."

Bu bitkinin toprak altındaki yumrularının toplandıktan sonra haşlanıp gölgede kurutulduğunu ve öğütülerek toz haline getirildikten sonra dondurma yapımında hammadde olarak kullanıldığını dile getiren Karaman, şöyle devam etti;

"Geçen yıl yaptığımız ilk üretimde 10 ton ürün elde ettik. Bu yıl üretim alanını yüzde 30 artırdık. Bizim için çok önemli bir çalışma bu. Ciddi manada üretime yönelik yardımcı oluyoruz. Kaçak sökümün önüne neredeyse geçmiş sayılırız. Daha ilerde eğitimi vererek sertifikalı çiftçilerle bu üretimi yapmak istiyoruz. Yaş haldeki salep yumrularının kilosunun fiyatı 15-25 TL arasında satılıyor. Bu noktada ekonomik anlamda geri dönüşü çok iyi olan bir bitkiyi izinli bir şekilde üretmeye sayısını artırmaya çalışıyoruz. Ayrıca Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi öğretim üyelerinin çalışması ile 13 salep bitkisi çeşidi tescillendi. Bu yıl ki hedefimiz tespit ve tescil sayısını 30'a çıkarmak."

Kaçak sökümü engellemeye çalıştıklarını söyleyen Karaman, bölgede tarım arazilerinin fazla bölünmesinden dolayı az alanları bulunduğunu ifade ederken şöyle devam etti:

"Hane başı 1-2 dönüm arazi var. Bunu nasıl değerlendirebiliriz diye başlamıştık. Şu anda 1 dönüm arazisine salep diken bir insanın köyünden göç etmesine gerek kalmıyor. Toprak altındaki salep yumruları 10 ve 11'inci ayda canlanıyor. 1'inci aya kadar dikimi devam ediyor. Mayıs ayında da gelişme dönemine iklim durumuna göre hasat yapılıyor. Bu yıl yapılan dikim sonucunda yaklaşık 15 tona yakın bir üretim bekliyoruz."