Ruha Huzur Veren 'Ney' Kızlarağası Hanı'nda Yapılıyor

İZMİR'de Kemeraltı Çarşısı'nda bulunan tarihi Kızlarağası Hanı'nın ikinci katı neyhanelere ev sahipliği yapıyor. Burada ney üreten ustalar, aynı zamanda ney üflemeyi de öğretiyor. Yapımı da üflemesi kadar zor olan ney, benzersiz sesiyle hanı gezenlerin ruhuna işliyor.

İzmir'de Kemeraltı Çarşısı'nda bulunan tarihi Kızlarağası Hanı gezenleri kendisine hayran bırakıyor. El sanatları ve koleksiyon ürünlerinin satıldığı hanın ikinci katında bulunan neyhanelerden yayılan ney sesi handa gezenlerin ruhlarını huzurla dolduruyor. İzmir Ney de burada bulunan neyhanelerden biri. Ney üfleyen üstatların da ayrı ayrı hikayesi var. İzmir Ney'de sanatını icra eden ve ney üflemeyi öğreten Alican Demir, Gaziemir'de itfaiyeci olarak görev yapıyor. İzinli günlerinde buraya gelen Demir, hem ney üretiyor hem de ney üflemeyi öğretiyor.

15 yıldır ney üflediğini söyleyen Demir, "10 yıldır da ney yapıyorum. Ney üflemeyi Kemal Yurt hocamdan öğrendim. Murat Salim Tokaç ve Ergin Karabulut hocalarımdan ise ney yapımını öğrendim. Ney üretebilmek için belirli bir seviyede ney üfleyebilmek gerek. Bu nedenle ney yapım sürelerimiz ney üfleme sürelerimizden kısadır" diye konuştu. Ney üflemeye 17 yaşında başlayan Demir, "Samsun Büyükşehir Belediyesi Konservatuarı'nı yarıda bıraktım. Dokuz Eylül Üniversitesi Ekonometri bölümünden mezun oldum. İtfaiyeci olarak çalışıyorum. Bunların hiçbiri ney yapmama ve üflememe engel olmadı" dedi.

Ney üflemeye de her enstrümanda olduğu gibi erken yaşlarda başlamak gerektiğini söyleyen Alican Demir, "Ancak neyde bir ufak farklılık var. 9-10 yaşından küçükler bu işin ciddiyetini kavrayamıyorlar. O nedenle en erken 9- 10 yaşlarında başlamalarını tavsiye ediyoruz. Birkaç ay içerisinde basit eserler geçmeye başlayabilirsiniz. Ancak ne zaman virtüöz olacağım derseniz yıllarınızı da verseniz bu işin sonu yoktur. O yüzden tam olarak şu kadar sürede usta olursunuz diyemiyoruz" diye konuştu.

Neyin Klasik Türk Müziği'nin üflemeli sazı olduğunu anlatan Demir, dini musikinin ise temel sazı olduğunu hatırlatarak şöyle konuştu:

"Neyin kulaktan kulağa gelen bir hikayesi var. Zamanında Hz. Ali, Hz. Peygamberimizin bir sırrını alıyor. Bu sırrı daha fazla taşıyamayan Hz. Ali bunu bir kuyuya söylüyor. Kuyunun etrafında yetişen sazlar sürekli bu sırrı söyler diye bir inanış vardır. Bu inanış geçmişten bugüne anlatılagelir."

Ney yapımı için en uygun kamışların Asi Nehri etrafında yetiştiğini belirten Demir, "Ney, doğada gördüğünüz her kamıştan yapılamaz. Boğum olarak kısa, çap olarak geniş kamışlardan yapılır. Bu kamışlar doğada nadir bulunur. Genellikle Türkiye'nin güney kısımlarında, Mersin, Adana, Hatay'da yetişir. En makbul kamışlar Asi Nehri etrafında yetişir. 9-10 sene öncesine kadar kendimiz gidip alıyorduk. Ama zamanla oradaki köylülere ne zaman kesilmesi gerektiğini hangi ölçüde olmasını öğrettik. Onlar da doğru kamışları doğru mevsimde keserek gönderiyorlar" dedi.

Mersin, Adana, Hatay civarından kesilen kamışlar ney yapılmadan önce yaklaşık 1-2 yıl kurutuluyor. Birkaç gün içinde hazırlanan neylerin belirli sürelerde de bakım yapılması gerekiyor. Susam yağıyla yağlanan neylerin kuruması engellenerek çatlamasının önüne geçiliyor. Profesyonel anlamda müzikalitesi belirli bir seviyede olan bir ney almak istiyorsanız minimum 100 lirayı gözden çıkarmanız gerek. Bunun altındaki fiyatlarda satılanlar ise uygun olmayan kamışlardan üretilerek piyasaya sürülmüş olan enstrümanlar olduğu belirtiliyor.

Çok farklı fiyatlarda farklı şekillerde kurslar verildiğini anlatan Alican Demir, kurumsal olan yerlerde, derneklerde uygun fiyatlarda kurs alınabileceği bilgisini verdi. Bu kurslarda fiyatlar ise haftada bir saat olmak üzere ayda 80-100 lira arasında değişiyor.

- İzmir