Pera Müzesi'nde Bir Performans: Bir Avuç Hak

Suna ve İnan Kıraç Vakfı Anadolu Ağırlık ve Ölçüleri Koleksiyonu sergisinden esinlenerek yaratılan ve Pera Müzesi'nin "Kesişen Dünyalar: Elçiler ve Ressamlar" sergi katında 1 Nisan Pazar gününe kadar gerçekleşecek performans, imzalanmasının 70. yılında İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'ni mercek altına alıyor.

Pera Müzesi, Suna ve İnan Kıraç Vakfı koleksiyon sergilerine yeni bir bakış açısı getiren bir performans sunuyor. Anadolu Ağırlık ve Ölçüleri Koleksiyonu sergisinden esinlenerek oluşturulan performansta sanatçı Aslı Uludağ İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'ne odaklanıyor. "Bir Avuç Hak" adlı ve çok aşamalı bu performans sırasında İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin kelimeleri izleyici katılımı ile teker teker Türk dilinden silinerek ödünç alınıyor ve Türkçe sözlüğündeki sıraları hesaplanarak sayısal değere tercüme ediliyor. Bu sayılar, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin düzenlemeyi amaçladığı toplu ve yerleşik yaşamın yapı taşlarından olan buğdaya çevrilerek tartılıyor. Performansın son aşamasında ise tartılan buğday ile bildirgenin ağırlığının hesaplanması amaçlanıyor.

Performans sırasında çeşitli dönüşümler geçiren İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi, beden ile farklı etkileşimlere girer. Başlangıçtaki yazının görselliği, izleyicinin telaffuzu ile sese dönüşür, ağzından çıkan hava haline gelir, bedenin içinden dışarı doğru hareket eder. Ses, sanatçı tarafından duyulduğunda bedene geri döner, tükürük ile sözlükten silindiğinde ise ağız boşluğundaki yerini geri kazanır. Buğdaya dönüştüğünde sindirim sistemini takip ederek vücutta hareket edebilecek ve işlenebilecek bir nesneye dönüşür. Izgara desenine 'ekildiğinde' katılımcıların hareketini, zaman içindeki pozisyonunu kontrol eder, ağırlığa çevrildiğinde ise kişinin vücut ağırlığı ile karşılaştırılıp kıyaslanabilecek bir olguya… Bu dönüşümler dizisi bildirgeyi, bedenin her yanını kaplayan, insanlığın ve insan deneyiminin hem içinde var olan, hem içinde var olduğu bir kavram olarak yansıtır.

Birleşmiş Milletler tarafından 1948'te imzalanan İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi dünya genelinde din, dil, ırk ve cinsiyet ayrımı yapmadan bütün insanlar için eşit hak, özgürlük ve yaşam standardı oluşturuyor. Bildirgenin parçalanıp analiz edildiği bu performans sırasında, bu önemli metin farklı boyut, şekil ve kavramlara tercüme ediliyor ve bizden uzaklaşan, kaybolan anlamı yer yer şiirsel, yer yer absürt yaklaşımlarla, portreleri müzenin Oryantalist Resim Koleksiyonu sergisi "Kesişen Dünyalar: Elçiler ve Ressamlar" katında yer alan Osmanlı dönemi elçileri huzurunda aranıyor.