Ömer Fethi Gürer'den "Sudan'da Tarım" Açıklaması: "Arazi Yok, Huzur Hakkı ve İkramiye Var"

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Sayıştay'ın Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) raporuna göre Türkiye'nin Sudan'da tarım yapmak için kurduğu şirketin arazisinin bile olmadığını, işlemeyen bu şirketin yönetim kuruluna 2021 yılında huzur hakkı ve ikramiye olarak 419 bin 965 TL harcama yapıldığını belirtti.

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Sayıştay'ın Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) 2021 yılı denetim raporuna ilişkin yazılı açıklama yaptı. Gürer, şunları kaydetti:

"Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Sudan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İkili Tarımsal İşbirliği ve Ortaklığına İlişkin Anlaşma gereğince, pilot çiftlik için TİGEM'e 12 bin 500 hektar ve Türk özel sektör firmaları yatırımları için 780 bin 500 hektar olmak üzere toplam 793 bin hektar tarım arazi için Türk Sudan Uluslararası Tarım ve Hayvancılık Anonim Şirketi oluşturuldu. Sudan yaşanan yönetim olayları ile bir yatırım yapılamadığı açıklandı.

Sayıştay raporuna yansıdığına göre Sudan yatırım olmasa da şirket faaliyet başladığından beri harcamalar da devam ediyor. 2021 yılında sadece yönetim kurulu başkan ve üyelerine huzur hakkı ve ikramiye olarak 419 bin 965 TL harcama yapılmıştır. Kuruluşun 2021 yılında; 353 bin 665 TL yönetim kurulu ücreti, 66 bin 300 TL yönetim kurulu ikramiyesi, 49 bin 716 TL müşavirlik ücreti, 124 bin 584 TL Sudan kira gideri, 2 bin 305 TL aidat gideri, 4 bin 668 TL noter gideri, 1857 TL damga vergisi, 15 bin 265 TL amortisman ve 1395 TL sair giderler yapıldığı görülmektedir. Akıbet belli olmada da ödemeler devam ettiği görülmektedir. Sayıştay raporunda Kurucu ortak Sudan Tarım ve Ormancılık Bakanlığı tarafından ayni sermaye olarak konulan pilot çiftlik yatırımlarına ilişkin taahhüdün yerine getirilmesi için gerekli iş ve işlemlerin tesis edilmediği de görülmektedir.

Sudan Tarım ve Ormancılık Bakanlığı'nın ayni sermaye taahhütünü yerine getirmemesi nedeniyle Şirketin faaliyetlerine başlayamaması karşın giderler devam etmektedir.

"ARAZİ HALEN VERİLMEDİ"

Çeşitli dönemlerde Şirket adına TİGEM tarafından ödenen harcırah vb. diğer giderler, taahhüt edilen ödenmemiş sermayeden mahsup edilmek suretiyle 2021 sonunda ödenmiş sermaye tutarı 14 milyon 711bin 594,94 TL'ye ulaşmıştır. Anlaşma uyarınca 'Abugota-1' Bölgesinde kurulması öngörülen Pilot Çiftlik yerinin sosyal sorunlardan dolayı 'Doba' Bölgesine kaydırılması için 18 Aralık 2018 tarihinde protokol imzalanmış; ancak 2019 yılı Nisan ayında Sudan'da Hükümet değişikliği yaşanması sebebi ile pilot çiftlik yatırımı ve şirket adına ayni sermaye olarak taahhüt edilen 12 bin 500 dekar arazi konusunda bir gelişme yaşanmamıştır.

Sudan tarafının ayni sermaye olarak koyması gereken 12 bin 500 hektarlık arazinin şirketin kullanımı verilmemiş olması, şirketin faaliyetlerine başlayamamış olmasının önünde en büyük engeldir. Bununla birlikte şirketin ivedilikle teşkilatlanma çalışmalarına başlaması ve organizasyon yapısını tamamlaması da gerekmektedir."