Okullarda Kıyafet Serbestliği

Meltem Uzun-Sarp Özer - Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okullarda, belirli koşullarda öğrencilerin kılık kıyafetlerinin serbest olmasına ilişkin yönetmeliğin gerekçesinde, konuyla ilgili dünya uygulamalarına bakıldığında, genel olarak gelişmiş ülkelerde tek tip kıyafet veya önlük gibi bir kıyafet zorunluluğunun bulunmadığının görüldüğü belirtildi.

Gerekçede, yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte, sadece Milli Eğitim Bakanlığı'na (MEB) bağlı okulların değil, askeri okullar, polis okulları, Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü, Meteoroloji Genel Müdürlüğü gibi kamu kurum ve kuruluşlarına bağlı okulların da bulunduğu belirtildi.

Ancak 2006 yılında çıkarılan kanunla askeri ve polis okulları dışındaki tüm okulların Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlandığı ve bu nedenle, yönetmeliğin başlığında yer alan "Diğer Bakanlıklara Bağlı Okullar" ibaresinin boşa çıktığı ifade edilerek, bu yönetmelikle MEB ile diğer bakanlıklara bağlı okullardaki müdür, müdür yardımcıları ve diğer yöneticiler, öğretmenler, memurlar, hizmetliler ve her derece ve türdeki okullarda öğrenim gören öğrencilerin kılık ve kıyafetlerine ilişkin esasların belirlendiği ve ilköğretim ve orta öğretim öğrencileri için tek tip okul kıyafetinin zorunlu kılındığı vurgulandı.

-"Diğer ülkelerdeki uygulamalar"-

Okul kıyafeti tipleri ve zorunluluğu açısından dünya uygulamalarına bakıldığında, genel olarak gelişmiş ülkelerde tek tip kıyafet veya önlük gibi bir kıyafet zorunluluğunun bulunmadığının görüldüğü altı çizilen gerekçede, şu ifadelere yer verildi:

"Örneğin, Fransa'da 1968 yılından bu yana, birkaç istisna dışında okullarda tek tip okul kıyafeti kullanılmamaktadır. Ancak bazı turizm ve otelcilik okullarında erkek öğrencilere takım elbise ve kravat, kız öğrencilere klasik kıyafet ve ten rengi çorap önerilmektedir.

Almanya'da okul üniformaları 2. Dünya Savaşı'ndan önce kullanılmaktaydı. Okullarda üniforma zorunluluğu 1980'li ve 1990'lı yıllarda neredeyse tamamen ortadan kalktı. Son zamanlarda disiplini sağlamak ve öğrenciler arasındaki marka savaşıyla mücadele etmek için az sayıdaki okulda tek tip okul kıyafeti yeniden kullanılmaya başlandı.

Kanada'da devlet okullarında okul kıyafeti uygulaması yoktur. Bazı okullarda da kıyafetler okul aile birliğinde oy hakkına sahip velilerin yüzde 55'inin onaylaması sonucu seçilmektedir.

İngiltere'de tek tip okul kıyafeti 1960'lere kadar devam etmiş olup, sonrasında ise "Butler Reformu" ile orta öğretimde farklı tipte okul kıyafeti yeniden kullanılmaya başlanmıştır.

Belçika ve Hollanda'da okul kıyafeti kullanılmamaktadır. Ayrıca okul kıyafetleri konusunda kısıtlayıcı hükümler de yoktur.

ABD'de ise uygulama eyaletlere göre değişmekle birlikte, genel olarak devlet okullarında uygulama zorunlu değildir. Ancak, az sayıda da olsa bazı resmi okullarda zorunlu okul kıyafeti uygulaması vardır. Bu husus yerel yönetimlerin ve okul aile birliğinin kararına bırakılmıştır."

-Değiştirilen okul üniformaları-

Gerekçede ayrıca, okul aile birlikleri ve okul yönetimlerinin kararıyla okullarda sık sık kıyafet değişikliğine gidildiğine dikkat çekildi.

Belirlenen renk ve desenlerdeki tek tip kıyafetlerin sadece birkaç mağazadan alındığına işaret edilen gerekçede, bunların velilere ek mali yük getirmesinden dolayı şikayetlere neden olduğu da belirtildi.

28-29 Haziran 2009'da Öğrenci Okul Kıyafetlerini Değerlendirme Çalıştayı yapıldığının, sonuç raporunda da serbest bir kıyafet uygulamasına gidilmesinin gerektiği görüşünün ağırlık kazandığı bildirilen gerekçede, şunlar kaydedildi:

"Belirtilen nedenlerle Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi ve özel okul öğrencilerine yönelik yeni bir kılık ve kıyafet yönetmeliğinin hazırlanmasına ihtiyaç duyulmuştur.

Yönetmelikle, Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı resmi ve özel okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim öğrencilerinin kılık ve kıyafetlerine dair usul ve esaslar yeniden belirlenmiş ve yönetmeliğin 4. maddesinde yer alan sınırlamalar dışında okul öncesi, ilköğretim ve orta öğretim okullarında kılık ve kıyafet serbest bırakılarak, tek tip kıyafet uygulamasına son verilmiştir.

Diğer taraftan MEB'e bağlı okul ve kurumlardaki yönetici, öğretmen ve diğer görevliler Devlet Memurları Kanunu'na tabi olduğundan personelin kılık ve kıyafetlerine ilişkin düzenlemeler bu kanunla ilgili diğer mevzuatla yapıldığından yönetmelikle sadece öğrencilerin kılık ve kıyafetleri düzenlendi."

Yayıncı: Ziver Büyüktaş - ANKARA