OHAL Komisyonu çalışmalarını tamamladı

Kanun hükmünde kararnamelerle (KHK) tesis edilen işlemler hakkındaki başvuruları değerlendirip karara bağlamak üzere kurulan Olağanüstü Hal (OHAL) İşlemleri İnceleme Komisyonu, bugün itibarıyla görev süresi içerisinde tüm başvuruları karara bağladı.

AA muhabirinin derlediği bilgilere göre, Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) 15 Temmuz 2016'daki darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL kapsamında yayımlanan KHK'lerle 131 bin 922 tedbir işlemi uygulandı. Bu kapsamda 125 bin 678 kişi kamu görevinden çıkarıldı, 3 bin 213 kişinin rütbeleri alındı, 2 bin 761 kurum ve kuruluşun kapatılmasına karar verildi ve yurt dışında eğitim gören 270 kişinin de öğrencilikle ilişiği kesildi.

Uygulanan tedbir işlemleri hakkındaki başvuruları değerlendirip karara bağlamak üzere kurulan OHAL Komisyonu, 22 Mayıs 2017'de göreve başladı. Anayasa Mahkemesinin yanı sıra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), 12 Haziran 2017'de OHAL Komisyonunu etkili iç hukuk yolu kabul etti. Komisyon, 17 Temmuz 2017'den itibaren başvuruları, elektronik ortam üzerinden almaya başladı. Başvuru dosyaları hakkındaki karar verme süreci 22 Aralık 2017'de başlayan Komisyon, 12 Ocak 2023 itibarıyla görev süresi içerisinde tüm başvuruları karara bağladı. OHAL Komisyonunun görev süresi 22 Ocak'ta sona erecek.

500 bin evrak tasnif edildi

OHAL Komisyonu, görev sürecinde bilişim sistemi altyapısının, veri analiz sisteminin tamamlanmasıyla 65'i raportör olmak üzere, toplam 205 personeliyle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde çalışma yürüttü.

Başvurulara ilişkin 20'den fazla kurum ve kuruluştan temin edilen yaklaşık 500 bin evrakın tasnif, kayıt ve arşivleme işlemi, oluşturulan özel bir bilgi işlem altyapısı sayesinde tamamlandı. 7075 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat kapsamında da her bir başvuru dosyası, detaylı ele alınarak gerekçeli karar verildi.

Takipsizlik veya beraat alanların dosyalarına öncelik verildi

OHAL Komisyonu, incelemesini, terör örgütlerine veya Milli Güvenlik Kurulunca Devletin milli güvenliğine karşı faaliyette bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplara üyeliği, mensubiyeti, aidiyeti, iltisakı veya bunlarla irtibatı yönünden yaptı.

Başvurulara ilişkin öncelikle idari inceleme yapılırken, başvurucuların örgüt üyeliği ve mensubiyetinin yanı sıra örgütle iltisak ve irtibatının olup olmadığı da değerlendirildi. Bu kapsamda, kamu görevinden çıkarmada, adli suç veya disiplin suçu işlenmesi karşılığında uygulanan yaptırımlardan farklı olarak başvurucuların terör örgütleriyle bağının kurulması yeterli görüldü. Komisyonun değerlendirmesi, cezai sorumluluğunun bulunup bulunmadığından bağımsız olarak sadece kamu görevinde kalmanın uygun olup olmadığı yönünden yapıldı.

Başvuruları, kurumların ihraç sebepleri ile tespit edilen veriler kapsamında değerlendiren Komisyon, UYAP üzerinden başvurucuların durumlarını takip ederek, haklarında takipsizlik veya beraat kararı verilen kişilerin dosyalarını öncelikle ele aldı.

Başvurulara ilişkin temin edilen bilgileri 116 kriter başlığı altında analiz ve sorgulama yapan Komisyonun, inceleme ve değerlendirme kriterleri arasında adli soruşturma ve kovuşturma dosyalarındaki tespitler, ceza yargılaması sonuçları, örgüt içi iletişim programı kullanım kayıtları, Bank Asya'ya destek amaçlı hesap açma ve para yatırma bilgisi, örgütle iltisaklı sendika, dernek, vakıf ve federasyon üyeliği ve yöneticiliği, örgüt bağlantılı kuruluşlarda çalışma kayıtları yer aldı.

Yaklaşık 18 bin başvurunun kabulüne karar verildi

OHAL Komisyonuna görev süresi boyunca 127 bin 292 başvuru yapıldı. Başvurulardan 17 bin 960'ında kabul kararı veren Komisyon, 109 bin 332 dosyada da ret kararı aldı. Böylece Komisyon, görev süresi içerisinde başvuruların tamamını karara bağladı.

Kabul kararlarından 72'si kapatılan dernek, vakıf, öğrenci yurdu, televizyon kanalı ve gazete gibi kuruluşların açılmasına ilişkin oldu.

Ret kararlarının yüzde 95'inde adli soruşturma/kovuşturma bilgisi mevcutken, ağır ceza mahkemelerince hapis cezası verilenlerin oranı yüzde 55 olarak kayıtlara geçti.

Reddedilen başvurularda, terör örgütlerine müzahir kuruluşlara yapılan mali destek ve para transferi bilgisi oranı yüzde 50, örgüt elebaşının Bank Asya'ya destek çağrısı üzerine işlem yapanların oranı yüzde 40, FETÖ'nün gizli iletişim aracı ByLock kullanıcılığı tespit edilenler yüzde 35, FETÖ'nün emniyet mahrem yapılanmasında yer aldığına dair tespitler bulunanlar ise yüzde 30 oldu.

Başvurusu reddedilen kişilerin yüzde 26'sında örgütle iltisaklı sendika, dernek ve vakıf üyeliği ile yöneticilik bilgisi bulunurken, darbe davalarında yargılananlar yüzde 17, örgütsel amaçlı ankesör ve operasyonel hat kullanım bilgisi de yüzde 12 olarak kayıtlara geçti.

Bunun yanı sıra Komisyonun verdiği kararlarda dernek, gazete aboneliği veya örgütle bağlantılı okulda kayıt bilgisi tek başına ret sebebi görülmedi. Komisyon tarafından verilen ret kararıyla birlikte ilgili kişilere mahkeme yolu da açıldı. Başvuruları kabul edilenlerin, kamu görevinden çıkarıldığı tarihten iade edildiği tarihine kadar geçen süreye ilişkin mali ve sosyal haklarının geri alabilmesinin önü açıldı.

Kararlarda "şahsilik ilkesi" gözetildi

OHAL Komisyonu, yapılan başvurularda "şahsilik ilkesi" gereği başvurucunun eşi veya aile bireyleri hakkında terör örgütü üyeliği, irtibatı, iltisakı bilgisi olup olmadığından bağımsız olarak kararlar verdi.

Bu kapsamda Komisyonun yaptığı inceleme sonucunda, terör örgütüyle irtibatı nedeniyle ret kararı verilen eşinden bağımsız olarak 1956 kişinin başvurusu kabul edildi.

Yasal düzenleme yapıldı

Görev süresi 22 Ocak'ta sona erecek Komisyonun kararlarına karşı mahkemelerde açılan davalara ilişkin iş ve işlemlerin yürütülmesi konusunda 7429 sayılı Kanunun 10'uncu maddesi ile 7075 sayılı Kanuna eklenen "Komisyonun görev süresi sonrasına dair işlemler" başlıklı geçici 5'inci maddeyle gerekli düzenlemeler de yapıldı.

Komisyon faaliyet raporu yayımlandı

OHAL Komisyonu, görev süresi içerisinde yaptığı çalışmaları, oluşturulan veri inceleme ve değerlendirme sistemi ile karar örneklerini, faaliyet raporu hazırlayarak kamuoyunun bilgisine sundu.

Türkçe ve İngilizce hazırlanan raporda, FETÖ'nün kamuya sızma, sınav usulsüzlükleri ve mahrem yapılanmasına ilişkin bilgiler de yer aldı.

Raporda, örgüte ait okul, dernek, vakıf ve sendika faaliyetlerinde yapılan usulsüzlükler ile yardım adı altında vatandaşlardan elde edilen gelirlerin örgüte aktarıldığı tespitleri de sıralandı. Verilen kararlardan örnekler ve hazırlanan infografiklerle örgütün kamu kurumlarında ve sivil toplum kuruluşlarındaki yapılanmasına ilişkin detaylar da raporda ortaya konuldu.

Komisyon tarafından PKK/KCK ve diğer terör örgütleriyle irtibatlı kişilere dair karar örnekleri de genel faaliyet raporuna dahil edildi.

Faaliyet raporunun tamamına OHAL Komisyonunun internet adresinden erişim sağlanabiliyor.