"Zulüm Gören İnsanların Geçmişten Gelen Çığlıklarını Duyuyorum"

Bosna Hersekli ünlü klarnet sanatçısı, orkestra şefi ve besteci Prof. Emir Nuhanovic, yaşadığı toprağın sesini notalarla tüm dünyada duyurmaya devam ediyor. Nuhanovic, Srebrenitsa soykırımının 20. yıldönümüne özel bestelediği oratoryonun prömiyerini 2015'te İstanbul'da yapmak ve Bosna Hersek, Amerika Birleşik Devletleri, Avusturalya, Ruanda, İngiltere, İtalya ve Japonya'da sahneye taşımak istediğini söyledi.

Emir Nuhanovic ve orkestrası, Bosna'daki savaşa dikkat çekmek amacıyla ilk kez 1994 yılında toplandı. Bosna'daki acı ve gözyaşını dindirmek için notalara dokunan sanatçılar, 20 yıl önce Avrupa'nın göbeğinde yaşanan savaşa sessiz kalan dünyaya, katliamı notalar ile duyurmaya çalıştı.

Srebrenitsa için özel bestelenen oratoryonun, bu anlamda yapılmış dünyadaki en önemli örneklerden biri olduğunu anlatan Nuhanovic, şöyle konuştu: "Yaklaşık 300 sanatçının sahne alacağı dev bir performanstan oluşuyor. Oratoryoda; 125 kişilik klasik müzik orkestrası, yetişkinler ve çocuklardan kurulu 120 kişilik koro, dünyanın ünlü soprano, tenor ve vokalistleri ile bale sanatçılarının dans gösterileri ile ışık ve barkovizyon gösterileri yer alacak. 5 kıtada düzenlenecek bu konserlerde savaş mağdurları anılacak, dünya barışına vurgu yapılacak."

FİKİR NASIL DOĞDU

Yeni eserin, hayatının en büyük projelerinden biri olacağını anlatan Emir Nuhanovic, "Bu projeyi hayata geçirmek, 20 yılımı aldı. Boşnakların büyük hayal kırıklıkları var ve ben de kendimi daima bir şeyler yapmak için sorumlu hissediyorum. Katliam yaşanırken, bizi koruyacağını düşünerek Birleşmiş Milletler'e güvenmiştik. Ne yazık ki bu güvenimiz boşa çıktı. Bugün, dünyaya gerçek mesajlar vermemiz gerektiğini düşünüyorum ve bunları anlatacak projeler planlıyorum. Bu çalışma da, bu fikrin temellerini oluşturuyor" diye konuştu.

KATLİAMIN ÜZERİNDEN 20 YIL GEÇTİ

Bosna'nın kanlı tarihinin 1991-1995 yılları arasında yazıldığını belirten Emir Nuhanovic, sözlerini şöyle sürdürdü: "Dört yılda, Bosna'da, yaklaşık 200 bin Müslüman öldürüldü. Srebrenitsa'nın tüm bu yaşananlar arasında özel bir yeri var. Srebrenitsa'da neredeyse bir günde 8 binden fazla insan katledildi. Bu insanlar, Birleşmiş Milletler tarafından korunduklarını ve şanslı olduklarını düşünüyorlardı. Sanatım Srebrenitsa katliamından kurtulanlarla birlikte olgunlaştı; yaşadıklarım ve onlardan duyduklarım beni hala derinden etkiliyor."

Bosna Hersek'te bugün hala travmatik hikayeler duyulabileceğini belirten Emir Nuhanovic, şunları söyledi: "O dönem Hasan Nuhanovic adlı bir kişi Birleşmiş Milletler'de çevirmen olarak çalışıyor. Nuhanovic, BM'ye sığınmak durumunda kaldığında şöyle bir cevap alıyor: 'Biz seni kurtarabiliriz ama oğlunu alamayız' Bu nedenle her ikisi de Sırplar tarafından öldürülüyor. Bosnalı insanların birçoğu kapalı mekanlara doldurularak öldürüldü. Bir başka Bosnalı da yine böyle bir toplu katliamda, 2 bin kişinin öldürüldüğü bir odada, yüzlerce insan cesedi altında 5 gün boyunca saklanarak hayatını kurtarmayı başardı. İşte dinlediğim tüm bu acı hikayeler, yeni projemi ciddi anlamda besledi. Bu dramı, bütün dünyaya duyurmaya kararlıyım."

Bugüne bakıldığında bir şeylerin değiştiğini görebildiğini belirten Emir Nuhanovic, insanların artık bu katliama sessiz kalmadığını söyledi.

Londra'da, iki yıl önce Memorial's Day yani Srebrenitsa Katliamı'nın yıldönümünde bir çalışma yapıldığını anlatan Emir Nuhanovic, sözlerine şöyle devam etti: "İngiliz bir arkadaşım, Srebrenitsa'nın hatırlanması için bir proje gerçekleştirdi. Kendi yetiştirdiği öğrencileriyle birlikte Londra'da resitaller düzenledi. Seyircileri ise; İngiltere Başbakanı, hükümet ve parlamento üyeleriydi. Bu konserden alınan sonuç kendisini bile şaşırttı. Çünkü İngiltere Dışişleri Bakanı bu konser sonrasında Saraybosna'dan ve savaş sırasında yapılan hatalardan bahsetti. Bu çok önemli bir sonuç."

Savaşın en yoğun yaşandığı 1991-1995 yılları arasında Saraybosna'da olduğunu belirten Emir Nuhanovic, şöyle konuştu: "Anlatılan hikayelerin yanı sıra benim de tecrübelerim ve anılarım var. Bugüne kadar yaptığım müzikler hep kendi yaşamım, düşüncelerim ve eğitimimi yansıttı. Ancak şu an bestelediğim oratoryo, tamamen Srebrenitsa olayları ile ilgili. Çok değişik bir ruh hali içindeyim, geceleri uyuyamıyorum, besteler yapıyorum. İnsanların geçmişten gelen çığlıklarını duyuyorum. Sanki bu müzik benim değil o insanların müziği gibi. Daha önce yaptığım bestelerin dışında çok duygu yüklü parçalar olduğunu düşünüyorum."

KONSER SERİLERİ

Konserler serisinin Temmuz 2015'te İstanbul'da başlayacağını anlatan Emir Nuhanovic, şunları söyledi: "Ardından Bosna ile devam edilerek, 5 kıtada toplam 8 ülkede gerçekleşecek şekilde planlama yapıyor. Oratoryo, yaklaşık 300 sanatçının sahne aldığı bir performanstan oluşuyor. İçinde 125 kişilik klasik müzik orkestrası, yetişkinler ve çocuklardan kurulu 120 kişilik koro, dünyanın en ünlü soprano, tenor ve vokalistleri ile bale sanatçılarının dans gösterileri ile ışık ve barkovizyon gösterileri de var. Türkiye ve Bosna Hersek'ten sonra; Amerika Birleşik Devletleri, Avusturalya, Ruanda, İngiltere, İtalya ve Japonya organizasyonun yapılacağı ülkeler arasında. Ayrıca önemli festivallerde de olacağız. Türkiye Bosna'da yaşananları her zaman çok yakından takip ediyor ve dünyaya duyarlılık mesajları veriyor. Yani Türkiye uluslararası pozisyonda çok önemli bir yere sahip. Bu projeyi en çok Türkiye'nin sahipleneceğini düşünüyorum."

Ruanda'yı özellikle istediğini belirten Emir Nuhanovic, "Çünkü Ruanda'da da Bosna Katliamı ile yakın zamanda bir soykırım yaşandı. Orada 100 günde 1,2 milyon insan öldürüldü. Bu olay sırasında Saraybosna Filarmoni Orkestrası kuşatma altındaki şehirden çıkarak İtalya'da bir konser düzenledi. Bu konserden elde edilen gelir, Ruandalılara yardım amaçlı gönderildi. Projenin bir ayağının Ruanda'da gerçekleşmesinin nedeni bu. Bu projenin Japonya'da da olması gerektiğini düşünüyorum. Hiroşima'da patlayan atom bombasının etkileri hala devam ediyor. Hiroşima'da da barış mesajlarının verilmesi çok önemli."

SAVAŞ OLMASIN

Emir Nuhanovic, projeleri ile vermek istediği mesajın, her ne sebeple olursa olsun insanların birbirini öldürmemeleri, katletmemeleri olduğunu söyledi. Dünyanın birçok ülkesinde her gün masum insanların öldürüldüğünü anlatan Emir Nuhanovic, sözlerini şöyle tamamladı: "İnsanlara verilmesi gereken mesaj, 'birbirinizi öldürmeyin' olmalı. Bunu da Saraybosna'dan yola çıkıp, Srebrenitsa'yı konu alarak, tüm dünyaya büyük bir mesaj olarak iletmeye çalışıyorum. Barışın hakim olduğu, savaş çığlıklarının yükselmediği bir dünya istiyorum ve bunun için yeni projeler üretmeye, bunu duyurmaya devam edeceğim." - İSTANBUL