Niğde'deki Patates Krizi

(ANKARA) - Niğde'deki bir patates deposundan Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'ya seslenen CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, "Sayın Bakan, yaptığınız açıklamalarda çiftçilerin sorunları olmadığını belirtiyorsunuz. Niğde'de patates depoda. Bu patatesi kamu eliyle gelip alın. Bu bir milli servet. Açık: Maliyet artı makul kar. Çiftçi ekime girecek, gübre alacak, ilaç alacak, mazota ihtiyacı var, traktörün gideri var. Yeni ekim için çiftçiye can suyu şart" dedi.

CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Niğde'nin Bağlama kasabasındaki patates deposunda, patates üreticileri dinledi.

Gürer, patates üreticisinin içinde bulunduğu duruma dikkat çekerek şunları söyledi:

"Patates üreticisi tüccar gelmeyince hasat yaptığı ürünü depoya koydu. Niğde, patateste birinci sırada. 1 milyon ton bu yıl Niğde'de patates hasadı hedefleniyordu. Ancak yüzde 35'i tarlada satılan ürüne tüccar gelmeyince ürün satılamadı ve depolandı. Kamuda alıma girmemesi üreticiyi ortada bıraktı. Doğal olarak üretici kaygılı. Maliyetinin altında bir fiyatla tüccar ürününü almak istedi. O da depoladı, bekliyor. Bir süre bu ürün depoda kalacak. Eğer gelip tüccar ya da kamu eliyle Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) almazsa yine çöp olacak. Büyük şehirlerde vatandaş, patatesi pahalı aldığından dert yanıyor. Burada maliyeti 6-7 lira olan patatesi, 3 liraya tüccar almadığı için depoya kondu."

Üretici Şahin: "Hiç kazanamadık, tamamını zarar ediyoruz"

Patates üreticisi Şükrü Şahin ise şöyle konuştu:

"Hiç kazanamadık, tamamını zarar ediyoruz. Bu sene en ufak çiftçi en az 1 milyon lira zarar ediyor. Hiç para etmedi, tüccar da gelmedi, işçi parasını ödeyemedik. Bu patates 8-10 lirayken şimdi 3 lira. Alan da yok para veren de yok. Alan da para vermiyor."

Üretici Avşar: "Patates çok ekim yapıldı, para etmiyor da çiftçinin hangi mahsulü para etti"

Üretici Ramazan Avşar ise şunları söyledi:

"Durumlar vahim. Yetkililer konuşuyor, duyuyoruz: 'Patates çok ekildi. Ondan para etmiyor' diyorlar. Patates çok ekim yapıldı, para etmiyor da çiftçinin hangi mahsulü para etti? Çiftçinin fasulyesi para etmedi, buğdayımız para etmedi; biçerdöver parasını zor ödedik, balyaları getiremedik, tarlada kaldı. Hayvanımız para etmiyor, ineğimizi satmaya kalkıyoruz, 150 bin liralık ineğe 90 bin lira diye, 'Pazarlık yapalım' diyor adam. Kavunu-karpuzu atıldı çiftçinin, domatesi atıldı. Patatesler depoya kondu, satılanlar da üç-beş aylık çekle eve getirmeye gücü olmadığı için sattı, para da yok. Çiftçinin cebinde para yok. Kahvede birbirimize çay ısmarlayamaz hale geldik."

"Çöpe gidecek ya da hayvanlar yiyecek"

Çiftçilerin şikayetleri üzerine CHP'li Gürer, "Patates bu yıl maliyeti 6-7liraydı. 3 liraya tüccar alıma gelmedi. Peki kamu; TMO, Türk Şeker ya da Tarım Kredi Kooperatifi eliyle alım da bölgede hiç yapılmadı. Eğer gelmezler, almazlarsa ne olacak bu ürün" sorusunu sordu. Üreticiler, ürünlerin çöpe atılacağını veya hayvanların yiyeceğini söyledi.

Patates üreticisi Şahin, şöyle devam etti: "Buğdayı 8 liraya verdik, buğday şu anda 12 lira. Fasulyeyi 30 liraya sattık, şu anda fasulye 40 lirayı geçti. Tüccarın eline fırsat geçiyor, biz perişan oluyoruz. En ufak çiftçi Ziraat Bankası'na 1 milyon lira borçlu."

Üretici Akkuzu: "Ürünü depoya koymak için işçiye 170 bin lira borçlandım"

Patates üreticisi Sinan Akkuzu ise şunları söyledi:

"Bu depoya 150 ton patates koydum. Bin 700 lira işçilik maliyeti bindi. Şu anda işçiyi nasıl ödeyeceğim? Adamlar çalışmak için Şanlıurfa'dan geldi. Tarım işçilerinin maliyeti var. Yani 170 bin lira bana maliyeti oldu depoya koymanın. Şimdi bende para yok, patatesi pazarlayamadım, alan yok. Adam 2 buçuk lira verdi, altı aylık çek diyor. Ben altı ay sonra çekin karşılıksız çıkmayacağını nereden bileyim? Bunun maliyeti sadece işçilik olarak 170 bin lira. Şu an tarım işçisine borçlandım. Bu parayı nereden, nasıl vereceğim, düşünüyorum."

Gürer: "Bu patatesi kamu eliyle gelip alın. Yeni ekim için çiftçiye can suyu şart"

Gürer ise Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı'ya seslendi. Gürer, şunları söyledi:

"Sayın Bakan, yaptığınız açıklamalarda çiftçilerin sorunları olmadığını belirtiyorsunuz. Niğde'de patates depoda. Bu patatesi kamu eliyle gelip alın. TMO, Tarım Kredi Kooperatifi, Türkşeker patatesi maliyeti artı makul bir karla alsın. Hem çiftçi gelecek yıl için ekim yapabilecek hem de ürünü çöp olmayacak. Bu bir milli servet. Bunun yolu var. çünkü patates kışlık olanı belli bir süre depoda dayanabiliyor. TMO'nun depoları daha sağlıklı çünkü bunlar görüldüğü gibi eski yapılar. Sağlıklı korumada sorun var. Kamu alır da ürünü stoklarsa sonra piyasada büyük şehirlerde patates aralık ayından sonra tırmanmaya başlayacak, fiyat katlayacak. Üretici kazanamayacak ama vatandaş yüksek fiyatlarla patates almak zorunda kalacak. O zaman piyasayı dengelersiniz. Açık: Maliyet artı makul kar. Çiftçi ekime girecek, gübre alacak, ilaç alacak, mazota ihtiyacı var, traktörün gideri var. Yeni ekim için çiftçiye can suyu şart."

Üretici Avşar son olarak piyasadaki dengesizliğe dikkat çekerek şunları söyledi: "Biz burada patatesi 2 buçuk liraya satamıyoruz, yiyici de 15-20 liradan aşağı yiyemiyor. Bu aradaki uçurum ne? Kim bakacak, kim kontrol edecek bunu?"