Milli Mücadele'nin strateji belgesi: "Amasya Genelgesi"

- Saraydüzü Müzesinden detay görüntüler

-Prof. Dr. Önder Duman'ın konuşması Milli Mücadele'nin strateji belgesi: "Amasya Genelgesi"

"Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır" ifadesi kullanılarak Milli Mücadele'nin bağımsızlık ateşinin yakıldığı ve 22 Haziran 1919'da açıklanan Amasya Genelgesi'nin 100 yılı kutlanıyor

OMÜ Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim üyesi Prof. Dr. Önder Duman:

"Bu metin, Milli Mücadele'mizin strateji belgesidir. Çünkü Amasya Genelgesi'nin özellikle ilk 3 maddesinde temel felsefesi ortaya konulmuştur

"Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır" ifadesinin yer aldığı ve Milli Mücadele'nin strateji belgesi özelliğini taşıyan Amasya Genelgesi'nin 22 Haziran 1919'da yayınlanmasının üzerinden 100 yıl geçti.

Vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığının tehlikede olduğu dönemde tek kurtuluşun büyük Türk milletine güvenmek ve ona dayanmak olduğunu bilen Gazi Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkmasının ardından karargahını Amasya'ya taşımaya karar verdi.

Samsun'dan Havza'ya geçen Mustafa Kemal, Amasya Müftüsü Hacı Tevfik Efendi'ye bir telgraf göndererek, Amasya'ya gelmek istediğini bildirdi.

Hacı Tevfik Efendi'den, "Amasya halkı vatan, din ve devlet yolunda mücadele edenleri bağrına basmakla müftehir olacaktır" cevabını alan Büyük Önder, şehrin girişinde Hacı Tevfik Efendi ve vatandaşlar tarafından karşılandı.

Vatandaşlar tarafından coşkuyla karşılanması karşısında mutlu olan Mustafa Kemal'i Hacı Tevfik Efendi'nin, "Beldemize hoş geldiğiniz Paşa. Bütün Amasya emrinizdedir. Gazanız mübarek olsun" sözleri daha da mutlu etti.

Ardından Saraydüzü Kışlası'nda 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat Paşa ve "Hamidiye kahramanı" olarak tanınan eski Bahriye Nazırı Hüseyin Rauf Bey, 3. Kolordu Komutanı Refet Bey, Kurmay Yarbay Arif Bey, eski İzmit Sancak Beyi İbrahim Süreyya Bey, Yüzbaşı Osman Nuri, Tufan Bey, Yedek Teğmen Recep Zühtü, Efganlı, Teğmen Abdurrahman, Maliye Müfettişi Arif Bey, Erzurum 15. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir Paşa, Yıldırım Kıtası Müfettişi Mersinli Cemal Paşa, Edirne'de 1. Kolordu Komutanı Cafer Tayyar Bey'in de telgraf vasıtasıyla katıldığı genelge görüşmeleri, 21 Haziran'da başladı.

Ertesi sabaha kadar devam eden görüşmelerin ardından bütün dünyaya vatanın bütünlüğünün ve milletin istiklalinin amaçlandığı, yüksek sesle duyuruldu.

"Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır" cümlesi, alınan bütün kararların özeti ve bağımsızlığa giden yolun başlangıcı oldu.

"Milli Mücadele'nin temel parolası ortaya konulmuştur"

Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Ana Bilim Dalı Öğretim üyesi Prof. Dr. Önder Duman, AA muhabirine, Türk tarihinde önemli dönüm noktaları bulunduğunu söyledi.

Özellikle Çanakkale savaşlarının en dikkat çeken dönüm noktası olduğunu dile getiren Duman, "Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Osmanlı Devleti'nin Mondros Mütarekesi hükümleri gereğince başta İstanbul olmak üzere önemli bölgelerinde işgal ve ciddi bir beka sorunu yaşandığını biliyoruz. Bu noktadan sonra başta Gazi Mustafa Kemal Paşa olmak üzere Ali Fuat Paşa, Rauf Bey, Kazım Karabekir ve İsmet Paşa, kendi aralarında görüşmeler yapmış ve Milli Mücadele'nin temel fikri ortaya çıkmıştır." dedi.

Mustafa Kemal Atatürk'ün Samsun'a çıkmasının ardından karargahını 12 Haziran 1919'da Amasya'ya taşıdığını, 14 gün Amasya'da kaldığını ve arkadaşlarıyla Amasya Genelgesi'nin metnini ortaya çıkardığını anlatan Duman, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Bu metin, Milli Mücadele'mizin strateji belgesidir. Çünkü Amasya Genelgesi'nin özellikle ilk 3 maddesinde temel felsefesi ortaya konulmuştur. 'Milletin bağımsızlığı ve vatanın bütünlüğü tehlikededir' denilerek durum tespiti yapılmıştır. Böyle bir durumun ortaya çıkmasının nedeninin İstanbul hükümetinin görevini yerine getirememesi olduğu ifade edilmiştir. Bu duruma açıkça bir çözüm ortaya konulmuştur. 'Milletin istiklalini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır' sözü ifade edilmiştir."

Amasya Genelgesi'nde Milli Mücadele'nin yol güzergahının ortaya konulduğuna işaret eden Duman, şunları kaydetti:

"Amasya Genelgesi'nde Milli Mücadele'nin temel parolası ortaya konulmuştur. Bu parola, istiklaldir. Amasya Genelgesi ile bütün dünyaya bir mesaj verilmiştir. Genelgede milli bağımsızlık, istiklal fikrinin ortaya konulması en başta İstanbul hükümetini ve İngilizleri ciddi anlamda telaşlandırdı. Amasya Genelgesi açıkça bir çağrıdır. Bu çağrı sonrasında Anadolu'da Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri de Mustafa Kemal etrafında bir araya gelmiştir. Genelgede Erzurum ve Sivas kongresine atıf yapılması, artık Anadolu'da bir milli mücadelenin, milli kurulun, gerekirse milli meclisin oluşturulacağı, tüm ülkeye ve işgalci güçlere bir mesaj olarak verilmiştir."