Macaristan'da Parlamento, Tartışmalı Anayasa Değişikliğini Kabul Etti

Macaristan'da anayasa, Başbakan Victor

Orban'ın 2010 yılında iktidara gelmesinden bu yana 4. kez değiştirildi.

Yüksek Mahkeme'nin daha önce anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal

ettiği bazı düzenlemeleri içeren anayasa değişikliği, parlamentoda 265'e karşı 11

oyla kabul edildi. Oylamada 33 milletvekili çekimser kaldı.

Yeni anayasaya, Başbakan Orban'ın liderliğini yaptığı muhafazakar Fidesz

Parti'sinin yanı sıra Hristiyan Demokratlar ve 3 bağımsız milletvekili destek

verdi.

Ülkenin en büyük muhalefet partisi olan Sosyalistler ise anayasa

değişikliğini boykot ederek oylamaya katılmadı.

- Anayasa Mahkemesi ve cumhurbaşkanının yetkileri sınırlandırıldı-

Değişiklikle anayasaya eklenen "Temel Yasa", yerel yetkililere kamuya açık

yerlerde yaşayan ve sokaklarda uyuyan evsizleri cezaevine gönderme ya da para

cezası verme yetkisi tanıyor, radyo ve televizyonlarda yayınlanan siyasi kampanya

reklamlarına sınırlama getiriyor ve üniversite öğrencilerine ancak mezun olduktan

sonra ülke için çalışmayı kabul etmeleri durumunda burs verilebileceğini

belirtiyor.

Aile kavramının yeniden tanımlandığı anayasa değişikliğinde aile, "bir kadın

ile bir erkek arasındaki evlilik" olarak niteleniyor.

Anayasa değişikliği, aynı zamanda cumhurbaşkanı ve mahkemenin anayasada

yapılacak değişikleri yeniden gözden geçirme yetkisini de iptal ediyor.

Değişiklik, mahkemelerin Macaristan'da komünist dönemin sona ermesiyle 1989'da

yeniden yazılan eski anayasanın yürürlükte olduğu dönemde alınan kararlara atıfta

bulunması da yasaklanıyor.

-ABD ve AB, anayasa değişikliğine sert tepki gösterdi-

Yeni anayasanın parlamentoda kabul edilmesinden sonra akşam saatlerinde

başkent Budapeşte'de sokaklara dökülen binlerce kişi, Sandor Cumhurbaşkanlığı

Sarayı önünde toplanarak Cumhurbaşkanı Janos Ader'i anayasa değişikliğini veto

etmesi çağrısında bulundu.

"Demokrasi istiyoruz" sloganı atan göstericiler, daha sonra parlamentoya

yürüdü.

Macar hukuk uzmanları ve sivil haklar aktivistleri tarafından hükümete çok

fazla yetki verdiği için eleştirilen yeni anayasa, ABD ve Avrupa'nın da tepkisini

çekti.

AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso ile Avrupa Konseyi Genel Sekreteri

Thorbjorn Jagland, Macaristan'daki anayasa değişikliğinin hukukun üstünlüğü

ilkesi, Avrupa Birliği (AB) yasaları ve Avrupa Konsey'i standartlarına uygun olup

olmadığı ile ilgili endişelerinin olduğunu belirtti.

Jagland, Macaristan milletvekillerine, Avrupa Konseyi'nin danışma organı

olan Venedik Komisyonu anayasa değişikliği ile ilgili görüşlerini bildirene kadar

beklemeleri çağrısında bulundu.

AB ise Macaristan parlamentosundaki oylamadan birkaç saat önce yaptığı

açıklamada, tüm üye ülkelerin AB yasalarına uymakla yükümlü olduğunu hatırlattı.

AB, Macaristan Başbakanı Orban'ı daha önce de basın özgürlüğü, anayasa

mahkemesi ile merkez bankası üzerindeki hükümet kontrolü gibi konularda

eleştirmişti.

ABD Dışişleri Bakanlığı da anayasa değişikliği ile ilgili endişelerini dile

getirerek değişikliğin gözden geçirilmesi gerektiğine işaret etti.

Eleştirileri yanıtlayan Macaristan Dışişleri Bakanı Janos Martonyi,

hükümetin son derece adil davrandığını vurguladı. Martonyi, "AB yasalarına

uymayan herhangi bir şey varsa çözüm bulmaya hazırız" dedi.

1 Ocak 2012'de iktidara gelen Orban, parlamentoda üçte ikilik bir üstünlüğe

sahip.

Orban'ın iktidara geldikten sonra anayasada yaptığı değişiklikler, anayasa

mahkemesinin yetkilerini birer birer elinden aldı. Anayasa Mahkemesi, halihazırda

yasa değişikliklerini içerik olarak değil sadece biçim yönünden

değerlendirebiliyor.

Muhalefetteki Sosyalist Parti'nin lideri Attila Mesterhazy, Başbakan

Orban'ın anayasa mahkemesi, öğrenciler, muhalefet partileri ve hükümete karşı

çıkan herkesten intikam almaya çalıştığını ileri sürdü.

Muhabir: Umur Koçak Semiz/ AP - AFP

Yayıncı: Göksel Sözer - ANKARA