Kürtlerin Mam Celal'i Öldü, Geride Savaşlarla, Sürgünlerle Dolu Bir Hayat Bıraktı

Irak siyasi tarihinin ve bölgede yaşayan Kürtlerin en önemli siyasi figürlerinden biri olan Celal Talabani bir başka deyişle Kürtleri mam Celal'i (Celal amcası) hayatını kaybetti.

BARZANİ AİLESİ OKUTTU

İşte Talabani'nin savaşlarla, siyasi çekişmelerle geçen hayatı:

"1933 yılında Kuzey Irak'ın Kelkan şehrinde doğdu. Lise eğitimini Erbil ve Kerkük'te tamamlayan Talabani'nin Kürt siyasi hareketine katılışı 1950'li yılların başlarında gerçekleşti.

Talabani bu dönemde, Kürdistan Demokrasi Partisi'ne (KDP) bağlı Kürdistan Öğrenci Birliği'nin kurucusu üyesi ve başkanı oldu. 1950'li yılların sonlarına doğru, Kürt hareketinin önemli isimlerinden Mustafa Barzani tarafından hukuk öğrenimi görmesi için Suriye'ye gönderildi.

1961 yılında Irak'ta Abdülkerim Kasım hükümetine karşı gerçekleşen Kürt isyanına katılan Talabani, Şubat 1963'te Kasım'ın darbeyle devrilmesinin ardından ülkenin yeni lideri olan Abdüsselam Arif'le müzakereleri yönetecek Kürt delegasyonunun başına getirildi.

KDP İLE FİKİR AYRILIKLARI

Talabani ile KDP'nin başkanı olan Mustafa Barzani arasındaki fikir ayrılıkları 1975 yılına gelindiğinde en üst seviyeye ulaştı. Bunun üzerine Talabani, ilerleyen dönemde kayınpederi olacak İbrahim Ahmed'in önderliğinde kurulan bir gruba katıldı.

İRAN'A SIĞINDI

Aynı yıl kendisi gibi düşünenlerle birlikte Kürdistan Yurtseverler Birliği'ni (KYB) kurdu. Talabani, KYB'nin sosyalist bir parti olacağını, KDP'nin yürüdüğü aşiret çizgisinden uzak olacağını söyledi. KYB, 1976 yılında Bağdat hükümetine karşı silahlı mücadeleye başladı. 1988 yılında Irak hükümetinin Kürtlere karşı kimyasal silah kullanmasıyla KYB ağır bir yenilgi aldı. Barzani ve KDP'ye Türkiye sahip çıkarken, Talabani İran'a sığınmak durumunda kaldı.

SİYASİ KARİYERİ FARKLI BOYUTA TAŞINDI

Irak'ın Kuveyt'i işgal etmesi ve bunun üzerine Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Irak'a müdahelesi ile başlayan Körfez Savaşı'nın 1991 yılında patlak vermesiyle, Talabani'nin siyasi kariyeri farklı bir boyuta taşındı.

Irak'a müdahele eden Batılı kuvvetlerin kuzeyde güvenli bölgeler kurmasıyla KDP ve KYB arasındaki buzlar kısmen eridi ve 1992 yılında Irak Kürdistan Özerk Bölgesi kuruldu.

TALABANİ VE BARZANİ ÇATIŞMASI

Ancak taraflar arasındaki uzlaşma ortamı fazla uzun sürmedi ve 1994 yılında iki ayrı güç arasında çatışmalar başladı. ABD'nin yoğun girişimleriyle Talabani ve Mesut Barzani 1998 yılında Washington'da bir barış anlaşması imzaladı.

Talabani, ABD ve İngiltere önderliğinde oluşturulmuş Çokuluslu Koalisyon Kuvvetlerinin bir askeri harekâtla Irak'a girmesiyle başlayan süreçte ABD'ye en yoğun desteği veren Kürt politikacılardan biri oldu.

TÜRKİYE İLE İLİŞKİLERİ

KYB, Türk devleti ile PKK'nın savaşında PKK çizgisinde dururken, Barzani gerek yakın ilişkileriyle, gerek de PKK'lı terröristleri ihbar ve durdurmaya yönelik oluşturulan koruculara yaptığı yardımla Türk devletini destekledi. Türk devleti ile PKK arasında son 30 yıldır ara ara gündeme gelen barış ve uzlaşma süreçlerinde, PKK'ya yakınlığı sebebiyle Talabani de arabuluculuk görevi üstlendi.

Eski Türkiye Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın 1991 yılında barış için attığı en önemli ilk adımda süreç, Celal Talabani üzerinden yürümüştü.

ABD İŞGALİNE DESTEK

ABD'nin, 2003 yılında bir kez daha Irak'a müdahalesinde ve idam edilen eski Irak lideri Saddam Hüseyin'i devirmesinde Talabani ve diğer tüm Kürt unsurların büyük katkısı oldu.

Talabani, 2003 yılında yakalanan Saddam'ın yargılandığı süreçte, Irak'ın yeni anayasası ve yapılanma sürecini hazırlayan Irak Yönetim Konseyi'nin üyelerinden biri oldu. Söz konusu konsey yeni anayasa çalışmalarını 2004 yılına kadar yürüttü.

Talabani, 6 Nisan 2005 tarihinde Irak Ulusal Meclisi tarafından cumhurbaşkanı seçildi. 22 Nisan 2006 tarihinde ise, yeni anayasa altında oluşturulan Irak meclisinin seçtiği ilk cumhurbaşkanı oldu ve görevinin ikinci dönemi başladı.

BEYİN KANAMASI VE ALMANYA'DA TEDAVİ

Mart 2012'de Amerika'dayken beyin kanaması teşhisiyle hastaneye kaldırılan Talabani, oradan Almanya'daki bir hastaneye sevk edilmiş, iyileşmesinin ardından Süleymaniye'ye geri dönmüştü. (Kaynak: Aljazeera Türk)