Koçköy'de 'koç katım' töreni

KARS'ın Arpaçay ilçesine bağlı Koçköy'de geleneksel 'koç katımı' törenleri renkli görüntülere sahne oldu. Yörede ekim ayının son haftası ile kasım ayının ilk haftası, koç katımı günleri olarak bilinir. Yayla ve Koçköy gibi bazı köylerde koyunculuk yapan Karslılar, koçu erken katıp, koyunun ilkbaharda otlağa çıkmadan doğurmasını hesaba katıyor.

Kars yöresinin en eski geleneklerinden biri olan 'koç katımı' törenleri, Arpaçay'a 19 kilometre uzaklıktaki Koçköy köyünde yaşatılmaya devam ediyor. Koçköy'de koç katımı zamanı, çobanların yaz başlarında sürülerini gütmeye başlamaları, 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı ile sona eriyor. Bu nedenle de çobanların hesap zamanı da gelmiş oluyor. Koyunculuk yapan köylüler, koçu erken katıp, koyunun ilkbaharda otlağa çıkmadan doğurmasını hesaba katıyor. Katım günü yaklaştıkça, koyun sürüsü sahipleri de bazı hazırlıklar başlatıyor. Yaz ortalarında koyun sürüsünden ayırtılan koçlar, öncelikli olarak arpa ile besleniyor. Koç katım zamanı geldiğinde ise sürü sahipleri katım öncesi koçlarını özenle katıma hazırlar. Önce koçlar, ardından da koyunlar özel kumaş boyaları ile rengarenk boyanıyor. Koç katım günü evin hanımları da özel olarak koç helvası ve yemekler pişiriyor. Sürü sahipleri de koç kurbanı keser ve etlerini konu komşuya ve en büyük payı da çobanlara verir.

RİTÜELLER YERİNE GETİRİLİYORKoçlar katılırken de bazı inanışların ritüellerinin yerine getirilmesine de dikkat ediliyor. Koçlar sürüye katılmadan önce koça, erkek çocuk bindirilirse o yıl doğacak kuzular erkek, kız çocuğu bindirilirse, dişi doğacaklarına inanılır. Koç katım günü, köyün en neşeli ve bereketli günlerinden biridir. Pişirilen koç helvası, koç katımında emeği olanlara ve yoldan geçen komşulara ikram edilir. Ayrıca oldukça büyük olarak seçilerek alınan kırmızı elmalar da koçların boynuzlarına takılır ve orada bulunan herkese bir elma koç sahipleri tarafından ikram ediliyor.DAVULLU ZURNALI, TULUMLU NEYLİ TÖRENÇoban Cahit Laçin, 700 koyun sahibi Ümir Biçer'den hediyesini alıp helalleştikten sonra ahırın kapısını açmasıyla birlikte, uzun süredir ahırda süslenmiş halde bekleyen 18 koç koşmaya başladı. Köylüler koçları güçlükle yakalayıp boynuzlarına elma taktıktan sonra salıverdiler. Koçlar koşarak koyun sürüsüne katıldı ve otlamak için araziye çıktı. Bu sırada erkek kuzu doğurmaları için bir koçun üzerine erkek çocuk bindirildi. Tören boyunca halk ozanları İrfan Eyüpoğlu ve Gültekin Akbaba, koç katımıyla ilgili değişler söyledi. Kavalcı Ümit Biçer, tulumcu Beyler Biçer, davulcu Nuri Laçin ve zurnacı Alıstan Karataş ortamı bayram havasına çevirdiler. Türkülü, davullu zurnalı koç katımı tüm köylüleri ve katılımcıları sevindirdi.

Köylülerden Alparslan Bakar, bu köklü geleneği yaşattıklarını belirterek 350 hane, 1400 nüfuslu köylerinde 35 bin adet koyun, 2 bin civarında koç olduğunu söyledi.