KKTC Dışişleri Bakanı Nami, Müzakere Sürecini Değerlendirdi

KKTC Dışişleri Bakanı Özdil Nami, müzakere sürecine ilişkin Rum tarafının artık aylarla ifade edilen süreleri zikretmeye başladığını belirterek, "Türk tarafı olarak biz de daha kısa sürelerden bahsediyoruz. Çünkü hepimiz üzerimize gelen senaryoların farkındayız" dedi.

Nami, Diplomasi Muhabirleri Derneği (DMD) yönetici ve üyeleriyle bir araya gelerek değerlendirmelerde bulundu, gündeme ilişkin soruları yanıtladı.

KKTC Dışişleri Bakanı Nami, "Adadaki doğalgaz kaynakları konusunda ABD'li yetkililerin nasıl bir perspektifleri var" sorusunu yanıtlarken, bu konuya ABD'lilerin daha çok "karşılıklı bir çıkar ilişkisi oluşur mu" ve "bu, ilişkilerin daha iyi noktaya taşınmasına vesile olur mu" boyutuyla baktıklarını dile getirerek, şunları söyledi:

"Bu nedenle Kıbrıs konusunun birçok sorunun anahtarını da taşıdığı yorumları yapılıyor. Washington ziyaretimizde Ukrayna krizi patlak vermişti. Ona rağmen bize vakit ayırmalarını anlamlı bulduk. Bölgeye baktıklarında birçok krizin kısa vadede çözülemeyeceğini görüyorlar. En kısa vadede Kıbrıs'ta kapsamlı bir çözümle elde edebileceklerini düşünüyorlar. Diğer taraftan Kıbrıs sorunu çözülmezse de özellikle İsrail'in bulduğu ve ihtiyacından çok daha fazla olan doğalgaz kaynakları kısa sürede batıya nasıl sevk edilebilir sorusunun cevabı hala netleşmiş değil. Biz de takip ediyoruz. Genel değerlendirme Kıbrıs sorunu çözülmeden bunların zor alternatiflerin olduğu yönünde."

AB'ye yönelik daha fazla beklentileri olduğunu söyleyen Nami, adanın tamamının birliğe alınması nedeniyle, AB'nin kuzeye uygulanan izolasyonun ortadan kalkması için daha fazla çaba sarf etmesi gerektiğini kaydetti. Kabul edilen yeşil hat tüzüğüne göre kuzeyin üretimlerinin güneye satışının öngörüldüğünü ancak bu ürünlerin satılabilmesi için güneye ticari araçların geçişine izin verilmediğini hatırlatan Nami, "Kendi kendini engelleyen bir sistem yaratmışlar. Bizim komisyondan beklediğimiz, bu tip sorunların artık aşılmasını sağlamalarıdır" diye konuştu.

Doğalgaz konusunun takvimlendirmede önemli bir unsur olarak durduğunun altını çizen Nami, bugüne kadar sağlanan yakınlaşmalara bakıldığında doğal kaynakların federal bir yetki olmasının mutabakata bağlandığını ve bunun kapsamlı çözümden sonra sağlıklı şekilde ele alınmasını sağlayacağını anlattı. Doğalgazla ilgili kritik kararların da birkaç yıl içinde verilmesi gerektiğini belirten Nami, "Onun için Rum tarafı artık aylarla ifade edilen süreçleri zikretmeye başladı. Türk tarafı olarak biz de daha kısa sürelerden bahsediyoruz. Çünkü hepimiz üzerimize gelen senaryoların farkındayız" ifadelerini kullandı.

-"Çapraz ziyaretler devam eder"-

Çapraz ziyaretlerin son derece olumlu geçtiğini dile getiren Nami, gelecekte de tekrar edilmeleri yönünde taraflar arasında anlayış birliği olduğunu vurguladı. Nami, "Uzak olmayan gelecekte tekrar ederse şaşırmamak gerek" dedi.

Adada Rum tarafıyla Türk tarafının en büyük fikir ayrılıklarından birinin de delegasyonlar konusu olduğunu söyleyen Nami, Türk tarafı kendisini hazır hissetmezse ihtiyacı olan delegasyon sayısının doğal olarak artacağını ve bu nedenle konuya ilişkin daha iyi bir çalışma içine girmeleri gerektiğini belirtti.

-Doğalgaz gelirlerinin paylaşımı-

KKTC Dışişleri Bakanı Nami, doğalgaz gelirlerinin paylaşımındaki formüle ilişkin bir soru üzerine, geçmişte yapılan müzakerelerde uzlaşıya varıldığını hatırlattı. Nami, konunun kavramsal boyutuyla ilgili bir sıkıntı olmadığını dile getirdi.

Çözüm durumunda mevcut anlaşmaların akıbetinin ne olacağı yönündeki soruyu yanıtlayan Nami, "Şimdiye kadar yaptığımız anlaşmalar kapsamlı çözümün maddelerine aykırı olmadığı sürece yeni kurulan devletin bünyesinde de devam edecek" ifadelerini kullandı.

Adaya Türkiye'den su götürülmesi konusunda son duruma ilişkin bilgi de veren Nami, projenin sene sonundan önce tamamlanacağını belirtti. Su konusunun görüşme masasındaki konu başlıklarından birisi olmadığını dile getiren Nami, "Suyun gelmesiyle birlikte Kıbrıs, tüm tarihinde kurtulamadığı bu sorundan kurtulmuş olacak. Biz bunu barış suyu olarak Rum tarafıyla paylaşmaya hazır olduğumuzu ifade ettik" dedi.

-Toprak düzenlemesi-

Nami, adadaki toprak düzenlemesine ilişkin ise Annan Planı'ndan sonra masaya konan yeni bir şey olmadığını belirtti. Nami, "Umarız diğer konularla ilgili hızlı bir süreç yaşanır ve toprak konusuna da taraflar artık gecikmeden geçerler. Geçen zaman toprak düzenlemesi yapma imkanını daraltıyor" şeklinde konuştu.

Birleşmiş Milletler'in (BM) Kıbrıs'taki sürece ilişkin tavrını değerlendiren Nami, Genel Sekreter ya da bir alt seviyedeki yetkilinin müzakere sürecine dahil olmasını istediklerini ifade etti.

Güven artırıcı önlemler konusunu Maraş'a endekslemenin son derece yanlış olduğunu anlatan Nami, çok daha basit konuları halletmek varken 4-5 yıl sonra etkili olabilecek bir projeyi bugün gündeme almanın mantıklı olmadığını kaydetti. Nami, Maraş ya da Ercan Havaalanı gibi konuları tartışmaya açmanın kendilerini aylarca sürecek bir müzakereye iteceğine işaret etti.

- Kırım'daki gelişmeler-

Kırım'daki gelişmeleri de değerlendiren Nami, tek yanlı bir karar vermeyle bir ülkenin diğerine müdahale edebilmesini algılamanın çok zor olduğunu vurguladı. Bunun Kıbrıs sorunu üzerinde de etkisi olduğunu gördüklerini ifade eden Nami, "NATO ile AB işbirliğinde yaşanan zafiyetler tekrar ön plana çıktı. Kıbrıs sorununun bunun nedeni olduğunu görüyorsunuz. Onun için Kıbrıs sorununun çözülmesi NATO-AB işbirliğinde yaşanan sıkıntının da kalkmasına vesile olacak" ifadelerini kullandı.

17 Aralık sürecine ilişkin soruyu yanıtlayan Nami, Türkiye'nin müzakere sürecine verdiği büyük desteğin hiç azalmadan devam ettiğini kaydetti.

-Rusya'nın enerji kaynakları konusunda tutumu-

Rusya'nın Kıbrıslı Türklerle ilişkisini çok düşük tuttuğunu belirten Nami, adanın güneyinde büyük bir Rus varlığı olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Kapsamlı çözüm dışı senaryolarda, Rusya, Avrupa, Amerika'nın çıkarı ve birbiriyle doğru dürüst konuşamayan Rum ve Türk tarafının varlığı oluşabilecek krizlerin reçetesi. Endişe duyuyoruz açıkçası. Rusya ile Batı'nın gerginliğe doğru gittiği yeni bir dönemin içine girdiğimizi görüyoruz. Kıbrıs adasını salim bir limana demir atmaya doğru götürmemiz gerektiğini görüyoruz."

-Deep Purple konserini birlikte izleme çağrısı-

Dünyaca ünlü Deep Purple grubunun KKTC'de vereceği konsere ilişkin bilgi veren Nami, etkinliğin önünde bir engel görünmediğini belirtti. Nami, gazetecilerin sorusu üzerine, mevkidaşına da konseri birlikte izleme çağrısında bulunabileceğini sözlerine ekledi.

- Ankara