"Kimyasal" Sınava Bu Sefer ABD Kongresi Giriyor

Kimyasal silah kullanan Suriye rejimine sınırlı bir askeri harekatla karşılık verme kararı alan ABD Başkanı Barack Obama'nın, sorumluluğu Kongre ile paylaşma stratejisi, bugüne kadar Suriye krizine yüzeysel ilgi gösteren Kongre üyelerini ciddi bir sınavla karşı karşıya bırakıyor. Bazı Cumhuriyetçi üyeler harekatın kapsamını yetersiz buldukları için Obama'ya karşı tepki oyu vermeye hazırlanırken, askeri herakat şimdilik en az 9 gün ertelenmiş görünüyor.

Suriye'nin başkenti Şam'ın Doğu Guta bölgesinde 21 Ağustos'ta rejim güçleri tarafından düzenlenen kimyasal silah saldırısında 426'sı çocuk en az bin 429 kişinin öldürüldüğünü açıklayan Amerikan yönetiminin bu ülkeye yönelik askeri müdahele planları yeni bir aşamaya girdi.

Bir haftadır Suriye'ye yönelik askeri eylemini Kongre'ye sunmakta isteksiz davranan Obama, bugün sürpriz bir çıkış yaparak, Kongre'den "askeri güç kullanma yetkisi" aldıktan sonra eyleme geçeceğini duyurdu.

Suriye rejimine kimyasal silah kullandığı için "uygun bir yanıt" verme kararı almasının ardından uluslararası koalisyon desteği arayan Obama için, İngiltere parlamentosundan gelen haber rüzgarın yönünü değiştirdi. Aslında İngiltere parlomentosunun kararından önce de ABD Kongresi'de bazı karşıt sesler yükselmesine veya Obama'nın kararını Kongre'ye sunmasını isteyenler vardı. Ancak bu sesler İngiltere'deki gelişmelerin ardından giderek güç kazanmaya başladı.

Yine de Kongre üyelerinin kendilerine danışılmasını istemelerine rağmen, olağanüstü toplantı yönünde hiçbir çağrı gelmemesi veya ciddi adım atılmaması, hem Obama'nın Kongre'nin onayına gitmesi hem de Kongre'nin bu süreci gerçekten istediği yönündeki olasılıkların oldukça zayaıf bulunmasına neden oluyordu.

Bununla birlikte, Kongre'ye süreci, istişareler yürüterek geçirmeye niyetli görünen Obama yönetimi önceki gün Kongre liderleri için toplantı düzenledi. Obama'nın bugün ve yarın da ABD istihbarat birimlerinin Suriye'de topladığı gizli bilgiler ışığında Kongre liderleriyle toplantı yapması planlanıyordu. Ancak Suriye'deki hedeflerin vurulmasının an meselesi olarak görüldüğü bugün sürpriz bir karar veren ABD Başkanı, eylem kararını Kongre ile tartışmaya karar verdiğini kaydetti.

-Uluslararası alanda yalnız kalan Obama içeriden güç almak istiyor

Obama'nın sürpriz kararının en büyük nedenlerinden biri; uluslararası alanda BM Güvenlik Konseyi'nden karar çıkaramayan, İngiltere gibi bazı güçlü müttefiklerini arkasına alamayan ve içeri de Kongre'siz yola çıkan bir liderin, yüksek risk alması ve yalnızlığının ciddi anlamda artması. Bu durum karşısında Obama sorumluluğun paylaşılmasını sağlayan bir adım atarak, topu Kongre'ye atmış oldu.

Buradaki kilit nokta ise Kongre'nin olağanüstü toplantı kararı almaması halinde 9 Eylül'de açılacak olması.

Obama'nın konuşmasından, Kongre'nin olağanüstü toplantıya çağrılacağı gibi bir işaret ortaya çıkmadı. Aksine Obama, "Kongre'nin tekrar çalışmaya başladığında konunun hemen gündeme alınıp oylanması"ndan bahsederek, 9 Eylül'ü bekleyeceği işaretini verdi.

Obama'nın açıklamasından sonra Temsilciler Meclisi üyesi Elliot Engel, Gerry Connolly ve Adam Schiff gibi bazı isimler, Meclis Başkanı John Boehner'e Meclis'i bir an önce toplanmaya çağırmasını istese de Boehner konuyu 9 Eylül haftası ele alacaklarını söyledi. Milletvekillerinden önümüzdeki günlerde baskı gelmezse, meclis normal prosedürüne göreve başlayacak. Buna karşın Senato'nun göreve erken başlama ihtimali var.

-Kongre üyeleri ne yapacak?

Kongre'de bugüne kadar üyeler Suriye'ye yönelik olası bir eylemin kendilerinin onayına sunulmasını istemiş olsa da böylesi bir yetki talebi kendilerine gelmesi halinde yanıtlarının ne olacağı konusuna çok da odaklanmamıştı. Şimdi Kongre üyelerinin nasıl bir tutum takınacağı merak konusu.

Obama yönetiminin Suriye politikası ve olası eylemleri konusunda bugüne kadar rahat davranışlar sergileyen ve ilk kez "topu önlerinde bulan" Kongre üyelerini şimdi büyük bir sınav bekliyor. Suriye krizine ilk defa tüm derinliği ve ehemmiyetiyle müdahil olacak Kongre üyeleri, Obama'nın emrivakisi karşısında halka izah edebilecekleri bir karar almak zorunda.

Temsilciler Meclisi'de Cumhuriyetçi Parti'nin, Senato'da ise Demokratların ağırlığı var. Bazı Demokratların karşı çıkışları olsa da Obama'nın kararına karşı durma ihtimalleri düşük görünüyor. Bu noktada dikkatler daha çok Temsilciler Meclisi'ne odaklanıyor.

Cumhuriyetçiler, tarihsel olarak ABD'nin güvenlik meselelerinde dünyada aktif bir rol üstlenmesinden yanalar ama aynı zamanda hemen her konuda Obama'nın karşısında durmayı tercih ediyorlar. Örneğin Suriye'ye yönelik askeri harekatı başından bu yana destekleyen John McCain, Obama'nın "sınırlı kapsam ve süreli askeri eylemini" ise etkisiz buluyor ve Esed'in iktidardan düşürülmesini temel alan bir askeri müdahele yapılmasını istiyor. Bu nedenle de McCain ve Lindsey Graham gibi normalde askeri operasyon yanlısı bazı kongre üyeleri, Obama'nın talebini desteklemeyeceklerini belirtiyor.

Bunun yanında, Cumhuriyetçi Gregg Harper ve Demokrat Ted Deutch gibi üyeler şimdiden Obama'nın kararına yönelik desteklerini ilan ederken, Obama'nın açıklamasından sonra Kongre üyelerinden gelen ilk tepkilerde de üyelerin öncelikle, yönetimden kanıtları ve askeri eylemin gerekçelerini sunmasını istedikleri görülüyor.

Dolayısıyla, Obama'yı zorlu bir Kongre süreci bekliyor.

-Kongre'yi kazanırsa Amerikan halkını da kazanacak

Amerikan halkı genel olarak yeni bir savaşa veya ABD'nin başka bir ülkeye müdahalesine karşı. Obama'nın Kongre yolunu aramasının diğer en önemli sebebi de zaten halkın herhangi bir ülkeye müdahaleye karşı çıkması. Bu açıdan Kongre'nin onayı demek, aynı zamanda Amerikan halkının da onayı anlamına geliyor. Ama aynı zamanda Kongre'nin, hele de seçimler yaklaşırken, seçmen kanaatine aykırı bir tutum takınması zor. Bu noktada, Obama yönetiminin ikna sürecini nasıl işleteceği ve Kongre üyelerinin eline seçmenlerini kaybetmeyecekleri gerekçeleri nasıl sunabileceği önem taşıyor.

Obama, aslında, zorunlu olmadığı halde Kongre'nin onayına giderek bir nevi "kumar" oynamış oldu. Kimi kesimlere göre, onay alamaması halinde kendi imajını ve liderliğini ciddi biçimde etkileyeceği gerekçesiyle Obama, Kongre liderlerinden olumlu işaretler almış olabilir. Ancak, yine de hemen her konuda anlaşmazlığa düşen ve sorunsuz kararlar çıkaramayan bir Kongre'de Obama'nın askeri güç yetki talebinin olumsuz karşılanması riski de söz konusu. Temsilciler Meclisi kanadının Libya'ya operasyonu onaylamadığı halen hatırlarda.

İşte tüm bu nedenlerle  bugünden itibaren tüm dikkatler, müdaheleyi hararetli biçimde tartışacak Kongre üyelerine çevrilmiş durumda... - Washington DC