Kaza Tutanağı Sistemi Cinayetle Sonuçlanabilir

Günde 2 bin 300, yılda yaklaşık 800 bin maddi hasarlı trafik kazasının yaşandığı Türkiye'de, yaklaşık 10 gündür uygulanan "kaza tutanağı sistemi" kimseyi memnun etmedi. Trafik polislerini "Artık her kazaya koşma dönemi bitti" diye sevindiren uygulama sürücülerin kafasını karıştırdı. Kaza anında ne yapacağını bilmeyen ve araçlarında kaza tespit tutanağı bulundurmayan sürücüler nedeniyle en basit kazalar bile içinden çıkılamaz bir hal aldı. Sigorta şirketleri ise tutanaklardaki el yazılarını okuyamadıkları için işlem yapamıyor, sürücülerin sigorta başvurularında gerileme yaşanıyor. Psikologlar ise uyarıyor: "Yeni uygulama topluma doğru anlatılmazsa, kaza sonrasında çıkan tartışmalar cinayetle sonuçlanabilir."

Maddi hasarlı kazalarda polis bekleme eziyetine son vereceği umuduyla 1 Nisan 2008 tarihinden itibaren hayata geçirilen "maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağı" uygulaması birinci haftasını doldurdu. Kamuoyunda "Türkiye için erken" denilerek tartışılan uygulama, ilk haftasında yollarda ilginç olaylar yaşanmasına neden oluyor. Kimi sürücüler yeni uygulamadan habersiz bir şekilde yaptıkları kazadan sonra polise haber vermeye devam ederken kaza yapan bazı sürücüler de ellerindeki kaza tutanağını araçlarını yoldan çekmeden doldurmaya çalışıyor. Kaza yapan sürücüler, "Bu sistem bize uygun değil, ben anlasam karşımdaki sorun çıkartıyor" diye yakınıyor.

"Kusur yorumu yapmayın" uyarısı

Kaza yapan sürücüler, maddi hasarın boyutuna göre önce kendi aralarında anlaşmaya çalışıyorlar. Anlaşmazlığın devamı halinde, kaza tespit tutanağı gündeme geliyor. Tabii eğer taraflardan biri yeni uygulamadan haberdar ise... Tutanak tutma faslına geçilmesi ise çoğu zaman her iki sürücüde de tutanak formu olmadığı için gerçekleştirilemiyor. Son çare olarak yine trafik polisi aranıyor. Eğer tutanak var ise bu kez de tutanağı doldururken bir dizi sorun yaşanıyor. Öncelikle okunaklı bir el yazısı ile yazılması gereken tutanak, üstün körü bir yazı ile dolduruluyor. Sürücülerin en önemli yanlışlarından biri de tutanağın "Sürücü Görüşleri" bölümünde kusur durumuna ilişkin yorum yapmaları. Polis de sigorta şirketleri de bu konuya gereken özenin gösterilmesi gerektiğinin altını çizerek "Kusura ilişkin yorum yapmayın, sadece olayı anlatın" uyarısında bulunuyor. Öte yandan kaza sonrasında tutanağı düzgün dolduran ancak aracını yol kenarına çekmediği için trafiği kilitleyen sürücüler de mevcut. Bu sürücüler de ancak diğer şoförlerin uyarıları sonucunda araçlarını yol kenarına çekiyor.

Yeni uygulama ile iş yoğunluğunun azalacağını uman trafik polisleri ise tam bir "bıkkınlık" yaşıyor. Maddi hasarlı kazaların yoğun olarak yaşandığı şehiriçi kavşaklarda ve sokak aralarında vatandaşlara form dağıtan polisler, "Yeni sistem zamanla yerine oturur. Biz de her kazaya gitmek zorunda kalmayız" diyor. Ancak kısa vadede böyle bir şey pek olası gözükmüyor. Sürücüler hâlâ anlaşmazlıklarını sigorta şirketlerine değil, trafik polislerine havale etmeyi daha uygun görüyor. Buna karşın Trafik Denetleme Şube Müdürlüğü yetkilileri ise sistemin ilk haftasında çok olumlu işlediği görüşünde. Yetkililere göre kimi yerlerde sıkıntılar yaşanmış olsa da vatandaşlar trafik polisine ihtiyaç duymadan anlaşmaya varmak konusunda büyük başarı gösteriyor.

Sigorta şirketlerine başvuran yok

Işık Sigorta Hasar Grup Müdürü Namık Kemal Ketenci, uygulamanın ilk 1 haftasının karmaşa içinde geçtiğini söylüyor. Sürücülerin arabada tutanak bulundurmadığını, form temininde sıkıntılar yaşandığını anlatan Ketenci, "Tutanakların doldurulmasında bazı çekinceler ortaya çıkıyor. Özellikle 'Bu tutanaklarla sigortacılar zararımızı karşılar mı?' diyor insanlar. Ayrıca olayın oluş şekli ve krokiler tutanaklara tam yansıtılmıyor. Dolayısıyla hâlâ trafik polislerine müracaatlar oluyor" dedi.

Türkiye'de günde ortalama 2300 maddi hasarlı kaza olmasına rağmen son 1 haftada sigorta şirketlerinde talep yoğunluğu yaşanmadığına işaret eden Ketenci, vatandaşların hâlâ trafik polislerine başvurup zabıt tutturmaya çalıştığına dikkat çekiyor. Ketenci, şöyle konuştu: "Biz normalde günde 80-90 ihbar alırken, şimdi ancak 40-50 tane ihbar alıyoruz. Vatandaşlarımız tutanağı doğru olarak dolduramıyor. Özellikle kusur durumunu yazmamaları gerekirken, bunu yapıyorlar. Öte yandan tutanaklar okunaklı değil, okuyamıyoruz. Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi'ne (TRAMER) de yeteri kadar iyi hazırlanmadığı için gecikme yaşıyoruz. Uygulamanın ilk haftası çok olumsuz geçti."

‘Tartışmalar cinayetle bitebilir'

Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Arif Verimli ise yeni trafik uygulamasının Türkiye için çok olumlu bir adım olduğunu belirtirken bir tehlikeye de dikkat çekti. Türkiye'de insanların anlaşma ve uzlaşma konusunda diyalog sorunu yaşadığına vurgu yapan Prof. Verimli, uygulama ilerledikçe, insanların da yavaş yavaş birbirleri ile diyaloğu geliştireceğini ifade etti. Verimli, "Tabii bu arada meydana gelebilecek cinayetlerin önlenmesi lazım. Bu nasıl yapılır onu bilmiyorum. Böyle bir tehlike her zaman var. Polisin araya girmediği bir yerde ciddi kavgalar olabilir. Bunu önlemek için de mümkün olduğu kadar medya ile insanların eğitilmesi gerekiyor. Bütün televizyonlar bu uygulamayı ekranlarına taşımalı" diye konuştu.

Emniyet: Vatandaş yeni uygulamaya çabuk alıştı

Emniyet Genel Müdür Yardımcısı ve Trafik Hizmetleri Daire Başkanı Celal Uzunkaya, 1 Nisan'da yürürlüğe giren, maddi hasarlı trafik kazalarında sürücülerin tespit tutanağı tutmasını öngören yeni uygulamaya vatandaşların çabuk adapte olduğunu gözlemlediklerini söyledi. Uzunkaya, dün yaptığı açıklamada, yeni uygulamanın yürürlüğe girmesinin üzerinden 1 hafta geçtiğini, ilk günlerde vatandaşların zorluk çekmelerine rağmen bunu kısa sürede atlattıklarını ifade etti. Uzunkaya, şunları söyledi: "İstanbul, İzmir ve Ankara'ya baktığımızda kaza yapan sürücülerin yüzde 50'sinin tutanaklarını kendilerinin tuttuğunu gördük. Bu oranlar bizim beklentilerimizin üzerinde çıktı. Vatandaşlarımız asıl sıkıntıyı tutanakları temin etmekte yaşadı. Yıl sonu itibariyle rakamın yüzde 80'leri bulacağını düşünüyorum."

Kaza Tespit Tutanağı sistemi nasıl işliyor

* Sürücüler, kazanın oluş şekli konusunda mutabakata varırsa "Maddi Hasarlı Trafik Tespit Tutanağı" düzenlerler.

* Tarafların anlaşamamaları durumunda ise eskiden olduğu gibi polis, jandarma gibi görevliler tutanak tanzim edecek.

* Kazaya karışan sürücüler, birbirlerinin trafik sigortası poliçesini ya da kendi araçlarının kasko sigortası poliçesini düzenleyen sigorta şirketine doldurdukları kaza tutanağı ve varsa kazayı görüntüledikleri fotoğraflarla başvururlar.

* Kazadan sonra başvurulan sigorta şirketi en geç 1 gün içinde kaza tutanağı ve fotoğrafları Trafik Sigortaları Bilgi Merkezi'ne (TRAMER) iletir. TRAMER, belgeleri inceleyerek, ilgili sigorta şirketlerine en geç 1 gün içinde geri yollar.

* Bu aşamadan sonra sigorta şirketleri 3 gün içinde kazanın sorumluluk değerlendirmesini yapar ve sonucu TRAMER'e iletir. TRAMER, sigorta şirketlerinin değerlendirmelerinde uzlaşmazlık olmaması halinde kendi görüşünü bildirir. İlgili sigorta şirketleri de gerekli belgelerin tamamlanmasının ardından 8 işgünü içinde tazminatı öder.

Hangi hallerde tutanak düzenlenmeyecek?

* Sürücü belgesiz ya da yetersiz sürücü belgesi ile motorlu araç kullanılıyorsa,

* Sürücüde yaş küçüklüğü, alkol veya akıl sağlığı şüphesi varsa,

* Kazaya karışan araçlardan biri veya daha fazlası kamu kurumlarına ait ise,

* Trafik kazasında sadece üçüncü şahıslara ait eşyalara zarar gelirse,

* Kazaya karışan araçlardan birinin veya birkaçının trafik sigortası yoksa,

* Trafik kazası ölüm ve/veya bedeni zararla sonuçlanmışsa.