Katliam Mezarına İlk Kazma Vuruldu

Dersim askeri harekatında iki aileden aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu 24 kişinin yakılarak öldürüldüğü iddia edilen toplu mezara ilk kazma vuruldu. Cumhuriyet Savcısı, bilirkişi ve ailelerin de hazır bulunduğu kazıda, kemikler çıkmaya başladı. Açılan toplu mezar, 77 yıl sonra Dersim askeri harekatında öldürülenlerin gömüldüğü ilk toplu mezar oldu.

Baran ve Canan ailelerinin iddiasına göre, 14 Ağustos 1938 tarihinde Tunceli'nin Hozat ilçesi Karabakır köyü Seka Sure mevkiindeki askeri harekat sırasında her iki aileden aralarında kadın, çocuk ve yaşlıların da bulunduğu 24 kişi kapatıldıkları samanlıkta ateşe verilerek yakıldı. Uzun yıllar boyunca aile bireylerinden kimse olayın yaşandığı yere yanaşmaya cesaret edemedi. Anıt mezar yapımı için çalışma başlatan Baran ailesi üyeleri kazdıkları alandan kemikler çıkması üzerine alanı yeniden kapatarak Hozat Cumhuriyet Başsavcılığı'na bölgede inceleme yapılması talebiyle başvuruda bulundu.

Başsavcılığın zamanaşımını gerekçe göstererek takipsizlik kararı vermesinin ardından Baran ailesi avukatları Cihan Söylemez aracılığıyla Erzincan Ağır Ceza Mahkemesi'ne itirazda bulundu. Ailenin itirazını yerinde bulan mahkeme, ölüm tarihi ve ölüm sebeplerine ilişkin herhangi bir araştırma ve teknik bir inceleme yapılmaksızın kemiklerin 1938'e ait olduğunun kabul edildiğini ve etkin bir soruşturma yapılmadığını ifade ederek, "kovuşturmaya yer olmadığına" ilişkin kararı kaldırdı.

Hozat Cumhuriyet Başsavcılığı'nın ikinci kez kovuşturmaya yer olmadığına dair karar vermesi üzerine dava, Tunceli Sulh Ceza Mahkemesi'ne taşındı. Davaya gören Tunceli Sulh Ceza Mahkemesi mezarların açılması ve kimliklerin tespiti yönünde karar aldı.

O MEZAR BUGÜN AÇILDI

Tunceli Sulh Ceza Mahkemesi'nin verdiği karar doğrultusunda Hozat ilçesi Karabakır köyü Seka Sure mevkiinde bulunan toplu mezar bugün sabah saatlerinde Cumhuriyet Savcısı Hasan Toy, bilirkişiler, Ailenin Avukatı Cihan Söylemez ve yakınlarının da katılımıyla açıldı.

Toplu mezarın açılacak olması nedeniyle bölgede geniş güvenlik önlemleri alınırken, Cumhuriyet Savcısı Hasan Toy, Malatya Adli Tıp Grup Başkanlığı tarafından görevlendirilen Adıyaman Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Sevinç Petekkaya, Bitlis Eren üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Yrd. Doç. Dr. Asiye Bahar Mergen adlı bilirkişiler ile ailenin gözlemci olarak çağırdığı Kocaeli Üniversitesi Adli Tıp Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. ümit Biçer ile asistanı adli tıp uzmanı Dr. Semih Yıldırım ile birlikte kazının yapılacağı alana geldi.

Kemiklerin bulunduğu alanın savcının talimatıyla bantla çevrilmesinin ardından görevlendirilen işçiler alanda bulunan taşları temizlemeye başladı. Temizlik çalışmasının ardından bilirkişiler nezaretinde kazı çalışması başlatıldı. Çalışmadan kısa bir süre sonra alandan kemikler çıkmaya başlarken, çıkan kemikler tek tek fotoğraflanarak koruma altına alındı.

"TOPLU MEZAR AÇILDIKÇA KEMİKLER ORTAYA ÇIKIYOR"

Ailenin avukatlığını yapan Cihan Söylemez toplu mezarın açılmasıyla birlikte peş peşe kemiklerin ortaya çıktığını belirterek, "Ortaya çıkan kemikler numaralandırılıp elekten geçiriliyor. Kazı Minnesota Protokolü'ne uygun olarak yürütülüyor. Birkaç günü bulabilir. Çünkü çok fazla küçük kemik var. İnce bir şekilde yaklaşılması gerekiyor" dedi.

Toplu mezardaki kazının önemine değinen Söylemez, "Bu 1938 katliamıyla ilgili ilk kazı, ilk olay yeri incelemesi, ilk kriminal inceleme. Kemikler çıkarıldıktan sonra Adli Tıp Kurumu'na gönderilecek. Ailelerinden DNA örnekleri alınıp eşleştirme yapılacak. Sonra naaşlar iade edilecek. Bu işlemle ne zaman ne şekilde öldürüldükleri, cinsiyet, kimlik ve yaş bilgileri ortaya çıkacak. Bunlar ortaya çıktığında bizim iddiamızın doğrulanacağını düşünüyoruz. Yaşlı, çocuk ve kadınların katledildiği ortaya çıkacak. Resmi tarihin isyan dediği olayın aslında bir katliam olduğu Türkiye Cumhuriyeti'nin yargısal makamları aracılığıyla onanmış olacak" diye konuştu.

Anıt mezar yapımı sırasında kemikleri bulan aile bireylerinden Hüseyin Baran, "Nenem atalarımızın burada yakıldığını söylüyordu. Geçen sene kazı yaparken tesadüfen kemikleri bulduk ve savcılığa başvuruda bulunarak hukuki süreci başlattık" dedi.

Toplu mezarın açılmasıyla bir yandan sevinç bir yandan da burukluk yaşadıklarını belirten Baran, "Bu kemiklerin atalarımıza ait olduğunu ispatlamak istiyoruz. Onları kendi inancımıza göre defnetmek istiyoruz. Bir mezar yerleri olsun istiyoruz" şeklinde konuştu.

Katliam yapıldığında 6 yaşında olduğunu belirten Sevim Gürtaş ise, "Onları toplayıp buraya getirdiler. Bir de baktık ki Seka Sure'de ateş yanıyor. Kimseler korkusundan oraya yanaşamadı herkes bir taraflara kaçtı" ifadelerini kullandı.

Cumhuriyet Savcısı nezaretinde bugün başlatılan kazının birkaç gün sürmesi bekleniyor. - TUNCELİ