Bakan Karaismailoğlu ".tr Ağ Bilgi Sistemi TRABİS"in tanıtım töreninde konuştu Açıklaması

Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, ".tr Ağ Bilgi Sistemi"nden (TRABİS) önce belgeli olarak tahsis edilen "com.tr", "org.tr" ve "net.tr" uzantılı alan adlarının belgesiz şekilde tahsis edilmeye başlandığını belirterek, "Böylece alan adı tahsis işlemi de kolaylaştırılmış oldu." dedi.

Karaismailoğlu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Kültür ve Kongre Merkezi'nde gerçekleştirilen ".tr Ağ Bilgi Sistemi TRABİS"in tanıtım töreninde yaptığı konuşmada, haziran sonu itibarıyla Türkiye'nin toplam internet kullanıcısı sayısı açısından tüm dünya ülkeleri arasında yapılan sıralamada ilk 20 içinde, Avrupa ülkeleri arasında ise ilk 5'te yer aldığını söyledi.

Mevzuat çalışmaları neticesinde alan adı tahsis işlemlerinde köklü değişikliklere gidildiğine işaret eden Karaismailoğlu, öncelikli olarak rekabetçi ve serbest bir pazar oluşturulması amacıyla alan adı yönetimi ve alan adı satış hizmetlerinin birbirinden ayrıldığını bildirdi.

Karaismailoğlu, alan adlarıyla ilgili müşterilere yönelik işlemlerin yapılmasını sağlayan "Kayıt Kuruluşları" ile "TRABİS"in yani ".tr" alan adı sistemini yöneten kayıt otoritesinin ayrıldığına dikkati çekerek, şöyle konuştu:

"Bu değişiklikle tüketici haklarının korunması, hizmet kalitesinin yükseltilmesinin teşvik edilmesi, serbest ve etkin rekabet ortamının sağlanması ve korunması hedeflendi. Alan adı sahiplerine kayıt kuruluşları arasında transfer olanağı da yeni düzenlemelerle sağlandı. Düzenlemelerin getirdiği en önemli yeniliklerden biri, TRABİS öncesi süreçte belgeli olarak tahsis edilen 'com.tr', 'org.tr' ve 'net.tr' uzantılı alan adları belgesiz olarak tahsis edilmeye başlandı. Böylece alan adı tahsis işlemi de kolaylaştırılmış oldu. Bunun sonucu olarak Eylül 2022'ye kadar yaklaşık 450 bin adet olan '.tr' uzantılı kayıtlı alan adı sayısı TRABİS'in devreye alınmasıyla birlikte ilk 24 saatte yaklaşık 110 bin artışla 560 bine ulaştı. Bugün itibarıyla 3 ay gibi kısa sürede ülkemize ait '.tr' uzantılı alan adı sayısı yaklaşık yüzde 67 artışla 750 bin seviyesine çıktı."

"Alan adlarıyla ilgili işlemler daha güvenli ve hızlı zemine oturdu"

Bakanlığın, TRABİS için yapılan çalışmalarda Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) ve ODTÜ ile eş güdümlü ve verimli bir süreç yürüttüğünü ifade eden Karaismailoğlu, bu yenilikle ".tr" uzantılı alan adlarının sayısının önemli ölçüde artacağını şimdiden öngörebildiklerini dile getirdi.

Bakan Karaismailoğlu, "Alan adlarının düzenlenmesi hususunda mevzuatın, internetin hızlı gelişimine ayak uyduracak bir şekilde esnek olarak tasarlanması gerekiyordu. Günümüze kadar herhangi bir mevzuatı olmayan bu alan, düzenleyici bir çerçeveye kavuştu. Yaptığımız çalışmalarla alan adlarıyla ilgili işlemler artık daha güvenli ve hızlı bir zemine oturdu. Biliyorsunuz ki sayısallaşmanın etkilerini her an hissettiğimiz çağımızda, siber güvenliğimizi göz ardı edemeyiz. TRABİS'in açılışıyla birlikte itibarımızı korumak adına da çok önemli bir adım attık." değerlendirmesinde bulundu.

TRABİS ile temel olarak ".tr" uzantılı alan adlarının tahsisinin mümkün olduğunca çevrim içi ve belgesiz yapılacağını vurgulayan Karaismailoğlu, şunları söyledi:

"Bundan önce, '.tr' uzantılı alan adlarının sıkı kurallar altında tahsis edilmesi, alan adı ücretlerinin yüksek olması, bürokratik işlemlerin fazla olması gibi durumlar söz konusuydu. Binlerce kişi 'com.tr' yerine 'com' uzantılı alan adlarını satın alıyor ve milyonlarca dolar yurt dışındaki özel şirketlere gidiyordu. TRABİS ile bu sorun ortadan kalktı. Artık '.tr' uzantılı alan adlarına olan talep artacak."

"Haberleşme teknolojilerinde milli uygulama ve çözümler ilk sırada"

Bilişim ve yapay zeka sistemlerine yönelik küresel harcamanın 2025 yılında 190 milyar dolarlık hacme ulaşmasının beklendiğine işaret eden Karaismailoğlu, dünya genelinde dijital dönüşüm hizmetlerine yapılan harcamaların 2023'te 2,3 trilyon dolara ulaşmasının öngörüldüğünü kaydetti.

Karaismailoğlu, özellikle haberleşme ve savunma gibi yüksek teknolojiye dayalı sektörler için üretim çalışmalarına devam ettiklerini belirterek, "Her 10 yılda bir yaşanan ancak Metaverse, NFT, blok zincir ve kripto para kullanımı gibi yeniliklerle daha da kısalan büyük sıçramalara hem altyapı hem de vatandaşlarımız açısından en iyi şekilde hazırlanıyoruz. Bu çalışmaların başında, haberleşme teknolojilerinde milli uygulama ve çözümler ilk sırada yer alıyor." dedi.

Geçen yıl Türksat 5B ve 5A'yı uzaya fırlatarak kaydedilen tarihi mesafeyi 2023 yılında, tamamen yerli ve milli imkanlarla geliştirilen Türksat 6A'yı uzaya fırlatarak yeni bir tarihi adımla pekiştireceklerini vurgulayan Karaismailoğlu, 5G alanında da hatırı sayılır pek çok çalışmayı eş zamanlı yürüttüklerini anlattı. Karaismailoğlu, 5G ile ilgili çalışmalarla eş zamanlı olarak 6G ile ilgili gerekli tüm adımları da büyük bir titizlikle, ortak akılla attıklarını bildirdi.

Siber güvenliğin, milli güvenliğin bir parçası ve ülkelerin refahını doğrudan etkileyen bir faktör haline geldiğine dikkati çeken Karaismailoğlu, Ulusal Siber Olaylara Müdahale Merkezi bünyesinde ülke çapında 7 gün 24 saat yürütülen etkin çalışmalarla "siber vatan"ı koruduklarını dile getirdi.

"Alan adı tahsis yöntemlerinde köklü değişikliklere gidildi"

Ulaştırma ve Altyapı Bakan Yardımcısı Ömer Fatih Sayan da internette iletişimin temel unsurlarından birinin de alan adları ve yönetimi mekanizması olduğunu ifade ederek, Türkiye'nin internet alan adlarına ilişkin ilk mevzuatının 2008 yılında yürürlüğe girdiğini, Bakanlığın da bu alandaki politikaları belirlemekle görevli ve sorumlu kılındığını hatırlattı.

Bakanlık tarafından İnternet Alan Adları Yönetmeliği hazırlandığını ve bu düzenlemeyle ".tr" uzantılı alan adlarının tahsisine ilişkin iş ve işlemlerin yürütülmesi görev ve yetkisinin BTK'ye verildiğini vurgulayan Sayan, internet alan adlarına ilişkin BTK tarafından hazırlanan mevzuatla alan adı tahsis işlemlerinde 1990 yılından bu yana ODTÜ tarafından yürütülmüş alan adı tahsis yöntemlerinde köklü değişikliklere gidildiğini anlattı.

Sayan, düzenlemelerin getirdiği en önemli yeniliklerden birinin "Kayıt Otoritesi"-"Kayıt Kuruluşu" modelinin benimsenmesi olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"Düzenlemelerin getirdiği diğer bir yenilik ise TRABİS öncesi süreçte belgeli olarak tahsis edilen 'com.tr', 'org.tr' ve 'net.tr' uzantılı alan adlarının belgesiz olarak 'ilk gelen ilk alır' prensibiyle tahsis edilmeye başlanmış olmasıdır. Bu yöntemle birlikte alan adı tahsis işlemleri kolaylaştırılmıştır. TRABİS ile gelen diğer bir yenilik ise alan adlarının kötüye kullanımını önlemek amacıyla oluşturulan 'Tahsise Kapalı Alan Adları' ve 'Tahsisi Kısıtlı Alan Adları' listeleridir. Buna ek olarak, USOM tarafından tamamen iç kaynaklarla geliştirdiğimiz yerli ve milli AZAD adı verilen yapay zeka tabanlı uygulamayla alan adları üzerinden yapılabilecek phishing adını da verdiğimiz saldırıların önüne geçtik."

Sayan, ODTÜ ile işbirliğinin 5G Vadisinin bir parçası olarak doktora ve prototip çalışmalarında da devam ettiğini bildirdi.

TRABİS'in 2 yıllık işletmesi ODTÜ'de

ODTÜ Rektörü Prof. Dr. Mustafa Verşan Kök de TRABİS altyapısının geliştirilmesinin NicTR tarafından gerçekleştirildiği bilgisini vererek, sistemin açılışından itibaren 2 yıl işletilmesinin ODTÜ tarafından sağlanacağını söyledi.

TRABİS'in kullanıma hazır hale gelmesi ve kullanılmasının ODTÜ ve BTK'nin ortak çalışmalarıyla mümkün hale geldiğini vurgulayan Kök, kurumlar arasında yürütülen başarılı çalışmanın devamını dilediklerini ifade etti.

Kök, 30 yıl ".tr" alan adı sisteminin sorunsuz çalışmasını sağlayan ekibin daha önce olduğu gibi bundan sonra da TRABİS'te başarılı çalışmalar yürüteceğine inandığını sözlerine ekledi.