Kağıdına Kerbela'dan Toprak, Medine'den Gül Katılıyor

İSMAİL ERSAN - Hattat Hüseyin Kutlu tarafından hat sanatıyla özel olarak yazılmasına başlanan Kur'an-ı Kerim'in kağıdı, Yalova'da üretiliyor.

İbrahim Müteferrika Kağıt Müzesi'ndeki atöylede ağaç dallarından geleneksel "aharlama" ve "mühreleme" yöntemleriyle üretilen Kur'an-ı Kerim kağıdının yapımında, Nil Nehri'nden su, Medine'den gül, Mekke'den hurma dalları, Kudüs'ten Mescidi Aksa'dan zeytin dalları ve Kerbela'dan toprak gibi manevi değeri olan 21 yerden getirilen malzemeler kullanılıyor.

Müzenin sorumlusu ve sanat tarihçisi Aytekin Vural, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2013 yılının mayıs ayında kurulan müzenin yola çıkarken en büyük hedefinin kağıt üretmek olduğunu söyledi.

Vural, geleneksel yöntemlerle kağıt üretmeyi amaçladıklarını vurgulayarak, "Amaç, esaslı bir şekilde geleneksel Türk kağıt sanatlarını, Osmanlı kağıdını, Yalova kağıdını tekrar üretmekti. Şu an uzun çalışmalar sonucu bu hedefe ulaşmış bulunmaktayız. Ülkemizde, hat, minyatür, ebru, kaat'ı ve tezhip gibi sanatların da çok ileri boyutlarda gelişmeler ve çalışmalar devam etmekte." diye konuştu.

"Osmanlı kağıdını ürettik"

Cumhurbaşkanlığı Yüksek Sanat Ödülü'nü geçen sene alan ve bir süre önce müzelerini ziyarete gelen hattat Hüseyin Kutlu'nun kağıt üretimini dert edindiğini ifade eden Vural, şöyle devam etti:

"Hüseyin Kutlu hoca 'Biz Osmanlı kağıdını yapacağız, bundan sonra geleneksel kağıdımızı kullanacağız.' dedi. Tam bir yılını bu işe verdi. Yaklaşık bir yıl, 100'lerce denemeyle hocanın istediği Osmanlı kağıdını ürettik. Şimdi Osmanlı döneminin en muhteşem yıllarında yapılan çalışmalara benzer mükemmel ötesi bir çalışma hatta birçok çevre tarafından dünyanın en güzel kitaplarından biri olacağı söylenen bir Kur'an-ı Kerim çalışması var. Özelliği çok yüksek bir mushaf çalışması olacak."

"Kudüs'ten Mescidi Aksa'dan zeytin dalları getirildi"

Hattat Hüseyin Kutlu tarafından yazılan bu Kur'an-ı Kerim'in kağıtlarını büyük bir emek sarf ederek ürettiklerini anlatan Vural, şunları kaydetti:

"Cildinden tutun, dikişlerine, kullanılan mürekkebin is mürekkebi olma şartına kadar tamamen muhteşem, doğal, Osmanlı ürünü olan bir çalışma olacak. Elle yazılacak. Tezhipleri elle yapılacak. Bazı sürprizleri de eserin galasına bırakıyoruz ama kitabın kağıdında Medine'den güller, Mekke'den gelen hurma dalları, Ahmet Yesevi türbesinden getirilen ağaç dalları Murat Hüdavendigar'ın şehit düştüğü yerden Şah-ı Nakşibend Hazretleri'nin kabrinden getirilen otlar, Kerbela toprağı kullanıldı. 21 tane bu şekilde manevi değeri olan yerlerden kağıt üretiminde kullanılan malzemeler getirildi. Eyüp Sultan'dan ağaç dalları getirildi. Pamuk, keten konuldu bunun içerisine. Yine Erzurum'dan Alvarlı Efe Hazretleri kabrinden getirilen bitkiler kullanıldı. Kudüs'ten Mescidi Aksa'dan zeytin dalları getirildi. Kağıt üretiminde su çok önemli suyu da Nil nehrinden getirdik. Bu yönden manevi değeri yüksek bir kitap oluşturduk. Müthiş bir çalışma. Geceli gündüzlü çalışmanın karşılığını aldık. "

Vural, Hindistan, Japonya ve Çin'den gelen kağıtlarla aynı kalitede, tamamı yerli dışarıdan hiçbir şey satın almadan kağıt ürettiklerini vurguladı.

"Bugüne kadar tamamının elle yapıldığı bir proje yoktu"

Kur'an-ı Kerim'in yazılacağı kağıdın üretiminin diğer kağıtlara nazaran daha zahmetli olduğuna dikkati çeken Vural, şöyle konuştu:

"Bugüne kadar tamamının elle yapıldığı bir proje yoktu. ya cildi farklı oluyordu ya mürekkepleri farklı oluyordu. Zaten kağıtların hiçbirisi Türk kağıdı değildi. Kur'an-ı Kerim yazılmaya başlandı. Numuneler yapılıyor. El yapımı kağıtta gramaj ayarınız yoktur. Birbirine benzeyen bir kağıt yapmak için 20 tane kağıt yapmak lazım. Şeffaflıklarının aynı olması lazım. Bu yönüyle zorlandık. El alışkanlığı makineleşme haline geldi. O kadar çok deneme yaptık ki el alışkanlığıyla usta arkadaşlarımız gerçekten seri bir şekilde üretime başladı. Bir yıl sürdü çalışmalar. Normalde bu kitabı yazacak kağıt 10 günde üretilir ama bu kitap önemli bir çalışma olduğu için her bir kağıt aynı renkte ve gramajda olmalı. Açıklık koyuluk ayarını da herhangi bir boya kullanmadan yapıyoruz. Keten koyup koyu, pamuk koyup rengini açıyorsunuz. Böyle bir güçlüğü var."

Vural, eserin dünyanın birçok yerinden sanat çevrelerince merakla beklendiğini belirterek, "Sadece Türk İslam sanatlarında değil kağıt sanatçıları tarafından da heyecanla şu anda bekleniyor. Tamamen doğal olarak üretilip elle yazılması bakımından ilkler arasına girecek." dedi.

Eserden el yazması olarak bir adet orijinal yazılacağını belirten Vural, "Bin adet de aynısının baskısı yapılacak. Ülkemizin önemli kütüphanelerinde de yerini alacak. Tamamının bitmesi 2-3 yıl sürecek. İlk nüshasının da önümüzdeki yıl sonuna bitmesi öngörülüyor. Dünyanın önemli kutsal kitap çalışmaları arasında yerini alacaktır." ifadesini kullandı.