İstanbul 452 Vefat Yıldönümünde 'muhteşem Süleyman" -1

Haber - Kamera: Gökhan ÇELİK-Ali AKSOYER - Yılmaz BEZGİN, İSTANBUL DHA

Dünya'da 'Muhteşem Süleyman" ismiyle tanınan Kanuni Sultan Süleyman 452 yıl önce vefat etti. 46 yıllık padişahlığının 4'te birini muharebe alanlarında geçiren Kanuni Sultan Süleyman'ın askeri dehasından modern üniversitelerin temelini atmasına, kanun koyuculuğundan devlet adamlığına pek çok bilinmeyen yönünü Profesör Doktor Mesut Hakkı Çaşın DHA'ya anlattı.

Osmanlı İmparatorluğu'nu 46 yıl yöneten ve bu dönemde 13 kez sefere çıkan Kanuni Sultan Süleyman, 6 Eylül 1566'da Zigetvar Seferi sırasında hayatını kaybetti. 10'uncu Osmanlı sultanı olması sebebiyle on numarayı tamamlayan manasına gelen 'Saibü'l Aşereri'l Kamilet" de denilen Kanuni Sultan Süleyman, batıda da 'Muhteşem Süleyman" ismiyle tanındı. İstiniye Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölüm Başkanı Profesör Doktor Mesut Hakkı Çaşın, 'Muhteşem Süleyman" lafı batılılar tarafından onun kudreti ve başarıları yüzünden verilmiş bir addı. Çünkü Kanuni çok üstün bir zekaya sahip. Bu zekasını da sadece askeri alanda değil başka alanlarda da kullanan bir şahsiyetti. 19 yaşında Manisa'da Saruhan Beylerbeyi olmuştur. 1520'de 26 yaşında da padişah olmuştur. 1521'de Mohaç Meydan Muharebesi'ni kazanmıştır. Bu savaş dünya harp tarihinde en büyük savaşlardan biridir. Çok büyük topçu ateşi düşmanı perişan edildiği, Osmanlı tabiri ile mafi perişan edildiği bir ordunun kazandığı bir zafer. 400 senelik bir donanma ile bir sene sonra da Rodos'u almış biri. O dönem Rodos Şovelyeleri Akdeniz'e, deniz ticaretimize büyük zarar veriyordu. Burası 100 bin asker ile alınmıştır. Buranın yanı sıra; Belgard, Doğu Ege Adaları, Budapeşte, Macaristan, Kuzey Afrika, Cezayir, Slovakya ve hatta Almanya'ya kadar topraklarını genişletmiştir" dedi.

'DEVLETE HİZMETİNİN 4'TE 1'İ MUHAREBE ALANINDA GEÇMİŞTİR"

Kanuni'nin o dönemde çok güçlü bir donanma kurduğuna dikkat çeken Çaşın, 'Donamayı komuta eden çok önemli komutanları vardı. Bunlar, Barbaros Hayrettin Paşa ve Turgut Reis. 1538'de Türk Deniz Kuvvetleri'nin en büyük zaferlerinden biri olan Preveze Deniz Muharebesi'ni kazanılmıştır. Diğer yandan Turgut Reis ile birlikte Rodos ve Ege Adaları'nın alınması ve Süveyş'in kontrolü ile birlikte Akdeniz'i Türk hakimiyetine alarak bir Türk gölü haline getirmiştir. 46 yıl bir zati görev yapmıştır. Bunun 10 yılı sefer de geçmiştir. Yani devlete hizmetinin 4'te biri muharebe alanında geçmiştir. Bu da çok önemlidir. Diğer devlet padişahlarının hiç birinde bu özellik yoktur. En uzun görevde kalan devlet büyüğüdür. 6 milyon 557 bin kilometre olan topraklarını 14 milyon 893 bin kilometreye çıkarmıştır. Bu daha önce o dönemde 6'ncı yüzyılda hiçbir devlette görülmemiş bir olaydır" şeklinde konuştu.

'MODERN ÜNİVERSİTELERİN TEMELİNİ KURDU"

Profesör Doktor Mesut Hakkı Çaşın Konuşmasını şöyle sürdürdü;

'Eğitimde, kültürde ve mimari de üstün bir yaratıcılığı olduğuna inanıyorum ve devrimci bir yapısı var. Nasıl ki batıda Rönesans ve Reform ile aydınlanma olduysa, burada da Osmanlı'daki eğitimdeki aksaklıkları tespit ediyor ve bugün de üniversitelerimizin temeli olan medreselerimizi Fen ve Sosyal Bilimler olarak ikiye ayırmıştır. Bugün gördüğümüz Süleymaniye Medresleri'nde tıp, astronomi, fizik ve matematik derslerine önem verilmiştir. Diğer yandan Sahn-ı Seman medreselerinde sosyal bilimler, hukuk, edebiyat ve ilahiyata büyük önem verilmiştir. Böylece bugünkü modern üniversitelerin temelini atmış büyük bir devlet adamıydı. Asıl devrimci niteliği, sadece Enderun Mektebi değil, eğitimi halka yaymak için çok sayıda kütüphane yaptırmıştır ve buraları da iyi eserlerle doldurmuştur.Külliyeler ve eğitimi halka yaymak konusunda özellikle çok büyük bir deha olan Mimar Sinan ile yan yana çalışmıştır"

'KENDİ YAZDIĞI DİVAN VE YAKLAŞIK 3 BİN GAZELİ VAR"

Kanuni Sultan Süleyman'ın iyi bir asker ve devlet adamının olmasının yanı sıra iyi de bir edebiyatçı oluğunu beliren Profesör Çaşın, 'Bir de Türk Milleti'nin az bildiği bir özelliği edebi şahsiyeti ve sanatçı kimliği. Sultan Süleyman'ın 2 bin 779 tane edebi gazeli olduğunu biliyoruz. Şiirde, resimde ve edebiyatta çok önemli eserler yaratmıştır. Bir de kendinin yazdığı bir divan bulunuyor" dedi.

KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN'IN ESERLERİ

Mimar Sinan'ın 'Kalfalık eserim" dediği Süleymaniye Cami, Kanuni Sultan Süleyman tarafından 1551 - 1557 yılları arasında yaptırıldı. Klasik Osmanlı Mimarisi tarzında yapılan eserin, çevresinde, medrese, hastane, hamam, kütüphane, aşevi gibi bir çok yapı yer alıyor. Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan'ın kabri de cami avlusundaki külliyede bulunuyor. Kanuni Sultan Süleyman'ın yaptırdığı diğer mimari eserler; Gebze'de Çoban Mustafa Paşa Camii ve Külliyesi, Afyon Sincanlı Sinan Paşa Camii, Sokullu Mehmed Paşa Külliyesi.. Bu eserlerin çoğunda Mimar Sinan imzası bulunmaktadır ve külliyeler günümüzde camii olarak hizmet vermektedir.

KANUNİ HEYKELİ AMERİKAN KONGRE MERKEZİ'NDE

Sultan Süleyman'a 'Kanuni' unvanının verilmesi kanunname yetkisini kullanarak en fazla sayıda kanunun onun zamanında konulmuş olmasındandır. Dünya'da 23 kanun koyucu arasında bulunan Kanuni Sultan Süleyman'ın bir portesi, Wahsington'da bulunan Amerikan Kongre Merkezi'nin duvarında dünyanın en iyi 23 kanun koyucusunun arasında bulunuyor.