İsrail'in Özrünün Perde Arkası

Başbakan Tayyip Erdoğan ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve ABD Başkanı Barack Obama arasında havaalanı pistinde gerçekleşen üçlü konferansın pazarlığını Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry ile bizzat yürüttü.

Telefon görüşmesi gerçekleşmeden önce Davutoğlu, ABD'li mevkidaşı Kerry ile Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu da Dışişleri Bakan Yardımcısı Phil Gordon ve ABD Müsteşarı William Burns ile önce 3 şartın nasıl karşılanacağını belirledi.

Son aşamada ise üçlü görüşmenin her dakikası, her kelimesi aşama aşama konuşuldu. Netanyahu'nun özrü nasıl söyleyeceği, bu sırada hangi ifadelerin yer alacağı, Erdoğan'ın vereceği yanıt, Obama'nın görüşmeye hangi aşamada katılacağı önceden belirlendi. Öyle ki liderler konuşmaya başladığında kuracakları tüm cümleler önceden hazırlanmıştı. Netanyahu'dan önceki gün saat 15.00'te beklenen telefon 15.35'te geldi.

Davutoğlu da, Suriye Geçici Hükümeti Başbakanı Ghassan Hitto ile görüşmesinden Erdoğan'ın yanına geçti. Telefonu açan Netenyahu, Obama'nın da hatta olduğunu belirtti. Ardından da, "İsrail askerlerinin operasyonel hatalarından dolayı Tük halkından özür diliyorum ve bu zararın karşılanmasına hazırız" dedi.

Erdoğan da, Türkiye'nin İsrail halkına karşı bir düşmanlığı olmadığını, tarihin bunun kanıtı olduğunu belirtti. Ardından da Obama söz alarak, "İki stratejik ortağımızı bölgenin geçtiği değişim sürecinde birlikte görmek istiyoruz" mesajı verdi.

ADEMİ MESULİYET

İsrail'in ödeyeceği tazminatla ilgili görüşmeler önümüzdeki hafta başlayacak. Ademi mesuliyet; yani İsrail'in ödedikten sonra 'hiçbir hukuki sorumluluk altında kalmayacağı' tazminat konusunda mutabakata varıldıktan sonra bu uzlaşma mahkemelerde de temel veri olarak kabul edilecek ve İsrail suçlanamayacak.

İki ülke arasında 2.5 yıldır devam eden görüşmeler ilk olarak Davutoğlu'nun, dönemin İsrail Sanayi Bakanı Ben Elizer ile Brüksel'de yaptığı gizli görüşmeyle başladı. Bu görüşme basına sızınca İsrail'de koalisyon hükümeti karıştı.

Ardından süreci Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ile Netahyahu'nun Özel Temsilcisi Yosef Chechnover yürüttü. İki isim, 2'si Cenevre'de biri Roma'da olmak üzere toplam 3 görüşmede 3 anlaşma metni üzerinde mutabakata vardı. Fakat Netanyahu bu metinlere onay vermedi. Görüşmelerde son raunt 1 Mart'taki John Kerry ziyareti ile başladı.

Kerry'nin ziyaretinin ardından 3 hafta boyunca Washington-Küdüs-Ankara arasındaki diplomasi trafiğini Phil Gordon yürüttü. Obama'nın 21 Mart'ta başlayan İsrail ziyareti ile birlikte bu trafiği bakanlar üstlendi. Davutoğlu ve Kerry arasında 1 hafta içerisinde 6 telefon görüşmesi yapıldı. Davutoğlu'nun son ana kadar Kerry ile sürdürdüğü mail trafiği de devam etti.

ABD arabuluculuğunda süren pazarlık öncesinde Ankara hem El Fetih'e hem de Hamas'a bilgi verdi. Türkiye'nin 3 şartının karşılanmasının ardından iki ülke arasındaki normalleşme süreci bu hafta başlayacak. Ancak karşılıklı büyükelçi atamasının zaman alacağı belirtildi.