İsraf ve Kaçak Elektriğin Cari Açığa Etkisi 700 Milyon Dolar

Dicle Elektrik Dağıtım AŞ (DEDAŞ) Sözcüsü Gökay Üstün, Türkiye'de elektrik üretiminin yarısından fazlasının ithal kaynaklarla yapıldığını belirterek, israf ve kaçak elektrik kullanımının Türkiye'nin cari açıgˆa etkisinin yaklas¸ık 700 milyon dolar olduğunu kaydetti.

Üstün, bölgede uzun elektrik kesintileri ve yaşanan olaylarla ilişkin düzenlediği basın toplantısında, bölgede 7-8 saate varan kesintilerin nedeni hakkında bilgi verdi.

Özellikle yaz sıcakları sebebiyle aşırı tüketimin yaşandığını, klima ve tarımsal sulamadaki yoğunlukla birlikte ortaya çok büyük bir tüketim rakamı çıktığını, bu sebeple hatlara aşırı yük olduğunu ve arızaların yaşandığını anlatan Üstün, bölgede tüketimin özellikle tarımsal sulamanın gerçekles¸tigˆi Temmuz-Agˆustos ve Ocak-S¸ubat aylarında en üst noktaya ulaştığını, haziran ayı başında 38 bin megavatlarda bulunan bölge içi tüketimin, bir anda 70 bin megavata ulaştığını kaydetti.

Bölgedeki tüketimin ana oyuncularının, tüketimin beşte birini yapan "sulamacılar" olduğunu,  bölgede tüketimin Türkiye ortalamasının 2,2 katı olduğunu, Türkiye genelinde aylık abone bas¸ına ortalama tüketim 550 kilovat saat olarak hesaplanırken bölgede 1.234 kilovat saate çıktığını belirtti.

Gökay Üstün, Türkiye ortalaması abone başına tahsilat tutarının 162 lira iken bölgede 60 lira seviyesinde olduğunu belirterek, şunları kaydetti:

"Eğer bir kaynağın bedelini ödemezseniz, kendinizi o kaynağı tüketirken dizginleme gibi bir davranışınız gelişmez. Böyle olunca da elektrik tüketiminde çok büyük oranlarda tüketim ve israf ortaya çıkar. Bu israfın bedeli ise 2 milyar 720 milyon lira civarında... Bu rakamla 24 derslikli 420 okul, 75 yataklı 115 devlet hastanesi ve 300 öğrenci kapasiteli 150 öğrenci yurdu yapılabiliyor. DEDAŞ'ın sorumluluk alanı içinde yaklaşık 30 bin tarımsal sulama abonesi bulunuyor. Yani toplam abone sayısının yaklaşık yüzde 3'ü sizin elektriğinizin beşte birini kullanıyor. Sonra sulama, mesken tüketimiyle birlikte sistemin aşırı yüklenmesi ve bunun sonucu olarak da trafonun patlaması, elektrik iletim hattının erimesi ya da yanarak çökmesi gibi sorunların ortaya çıkmaması için sistem kendini kapatmak zorunda. Sonuç olarak elektrik kesintileri ve bu tepkiler karşınıza çıkıyor. Tepkilerin bu döneme denk gelme sebebi, evinde serinde oturmak isteyen insanlar ve parasını ödemeyen çiftçilerin tarlasını sulamak için suya ihtiyaç duymasından kaynaklanıyor."

Çiftçilerden aynı anda sulamaya çıkmamaları, tüketim yoğunluğunu dağıtmaları konusunda özel olarak ricada bulunduklarını ancak çiftçilerden tepki aldıklarını ve genel müdürlüklerinin basıldığını belirten Üstün, Diyarbakır, S¸anlıurfa, Mardin, Batman, Siirt ve S¸ırnak'ı kapsayan 6 ilde toplam tüketimin yaklas¸ık yüzde 75'nini yani yaklas¸ık 14 milyar 450 milyon kilovat saat elektriğin, kaçak olarak kullanıldığını ifade etti.

Tahsil edilemeyen miktarın 4 milyar 900 milyon liraya ulaştığını belirten Üstün, şöyle devam etti:

"Kaçak elektrigˆin, 5'te 1'i yani 3 milyar 609 milyon kilovat saat elektrik tarımsal sulamada kullanılıyor. 6 ilde kaçak elektrik kullanım oranı, Keban ve Karakaya barajlarının yıllık ürettigˆi elektrik miktarının üzerinde. Dicle DEDAS¸, aldıgˆı toplam elektrik bedelinin 1 yılda yaklas¸ık yüzde 18'ini tahsil edebiliyor. Dicle EDAS¸'ın özelleştirilmesinden sonra geçen 11 aylık dönemde, toplam 1,4 milyon elektrik abonesinin 344 bin adedinden yani tüm abonelerin yaklaşık yüzde 25'inden aylık hiçbir tahsilat yapılamıyor. Toplam 1,4 milyon elektrik abonesinin yaklas¸ık 1 milyon adedinden yani tüm abonelerin yüzde 72'sinden aylık 45 liranın altında tahsilat yapılamıyor. Dicle EDAS¸'ın özelleştirilmesinden sonra geçen 11 aylık dönemde, toplam 359 bin köy abonesinin 163 bin adedinden aylık hiçbir tahsilat yapılamıyor. Toplam 359 bin köy abonesinin yaklas¸ık 331 bin adedinden yani tüm köy abonelerinin yüzde 92'sinden aylık 45 liranın altında tahsilat yapılamıyor."

640 milyon liraya ulas¸an faiz bedellerini silme kampanyasının ilk çalıs¸malardan biri olduğunu, yüksek meblagˆda elektrik tüketen her aboneye taksitlendirme yaklas¸ımına gidildiğini, her borçlu için özel anlas¸malar gerçekleştirilmeye çalışıldığını anlatan Üstün, 33 bin çiftçiyi kapsayan Helalles¸me Kampanyası'na da değindi.

109 belediye 130 milyon lira borçlu

Kamu eliyle tolerans tanındıgˆı için vatandas¸ın kaçak kullanmayı hak olarak gördüğüne işaret eden Üstün, "Sayaçlar okutulamadığından vatandaş bütçesinde elektrik giderine yer vermemis¸. Bu nedenle alışkanlıkları değiştirmekte zorlanıyor. Elektrik dağıtımı yaptıgˆımız 6 ilde 109 belediyenin DEDAS¸'a 130 milyon lira üzerinde elektrik borcu bulunuyor" dedi.

Türkiye'de elektrik üretiminin yarısından fazlasının ithal kaynaklarla yapıldığını aktaran Üstün, "Bu oran yıldan yıla farklılas¸sa da yüzde 49 ila 55 arasında degˆis¸iyor. I·srafın ve kaçak elektrik kullanımının Türkiye'nin cari açıgˆına etkisi 701 milyon dolar" dedi.

6 il, 59 ilçe ve 3 bin 337 köye elektrik dağıtımı gerçekleştirdiklerini, DEDAS¸'ın, Türkiye'de toplam elektrik tüketiminin yaklas¸ık yüzde 11,76'sının dagˆıtımını gerçekles¸tirdiğini kaydeden Üstün, yaklaşık 1 milyon 400 bin aboneye hizmet verdiklerini ve 28 Haziran 2013 tarihinden bu yana 97 milyon liralık yatırım gerçekleştirdiklerini vurguladı.

Gökay Üstün,konuşmasını, "Bu miktar yatırım programımızın hareketliliğine bağlı olarak belirli aylarda yıllık ortalama 100-150 milyon liraya kadar çıkacak. 300 bin adet sayaç degˆis¸tirdik ve yaklaşık 1 milyonun üzerinde abonenin kaçak taramasını yaptık. Otomasyon altyapısı ve teknolojinin daha etkin kullanımı için CBS denilen coğrafi bilgi sistemi, master plan, dagˆıtım s¸ebekesinin izlenmesi ve ölçülmesi, 100 noktaya uzaktan kumanda ve kontrol, kompanzasyonların uzaktan kumanda ve kontrolü, uzaktan sayaç okuma sistemleri ve çagˆrı merkezi kurulumu için ciddi bir yatırım bütçesiyle çalışmalarımızı sürdürüyoruz" diye tamamladı. - İstanbul