El Kaide Uzmanı: IŞİD Kalıcı Olabilir

Dr. Theodore Karasik, Merkezi Dubai'de olan Yakın Doğu ve Körfez Askeri Analiz Enstitüsü'nün araştırma direktörü. 20 yıl Kalifornya merkezli Amerikan düşünce kuruluşu, Rand Corporation'da terör ve güvenlik uzmanı olarak çalışan Dr. Karasik, 1998 yılında El Kaide'nin kuruluşundan beri örgüt hakkında araştırmalar yapıyor. Al Jazeera Türk'ün sorularını yanıtlayan Dr. Karasik, IŞİD'in sadece Irak ve Suriye'de bir hilafet devleti hedefiyle yetinmediğini söylüyor. Karasik'e göre örgüt Kuzey Afrika ve Güney Asya'yı da hedefliyor.

IŞİD ve El Kaide neden ayrıştı. Bu ayrışmanın El Kaide ve Taliban örgütlerinin üzerinde ne gibi etkileri oldu?

IŞİD ve El Kaide'nin arasındaki ayrışmanın en önemli nedenlerinden biri iki grubun lideri, Eyman Zevahiri ve Ebu Bekir El Bagdadi arasındaki anlaşmazlıktı. Zevahiri özellikle IŞİD'in Suriye'de izlediği politika konusunda Bagdadi ile anlaşamadı. Bagdadi'nin cihat anlayışı Zevahiri'ninkine kıyasla daha sert ve sivri. Bu ayrışma geçen yıl Zevahiri'nin IŞİD'i fesh etmesiyle sonuçlanmıştı. Bu durum Bagdadi'yi Selefi cihatçıların nezdinde daha etkili bir lider haline getirdi. El Kaide ve Taliban'a olan etkisine gelince, daha şimdiden Taliban'ın bölündüğünü görmeye başladık. Bu nedenle Pakistan Talibanı'nın güçlü kalma mücadelesi söz konusu. Karaçi'de havaalanına düzenlediği saldırılar buna örnek olabilir. Yani kısacası El Kaide'nin ve Taliban'ın bir bölümünü etkisizleştirebilecek yeni bir cihat hareketinin oluşumunu görmeye başladık. Bu gelişme de oldukça tehlikeli.

"IŞİD'İN HEDEFİ HİLAFET KURMAK"

IŞİD ne kadar güçlü? Hedefi ne?

Hedefi mümkün olduğu kadar toprak ele geçirmek. Sadece Irak'ta ve Suriye'de hilafeti ilan etmekle yetinmeyi düşünmüyorlar. Orta Doğu ve Kuzey Afrika'yı içine alan bir hilafet kurmak istiyorlar. Güney Asya'ya kadar ilerlemek istiyorlar.

"İNSAN GÜCÜNE VE EKİPMANA SAHİPLER"

IŞİD bu hedefine ulaşabilir mi?

Kendi dışındaki örgütlerin mensuplarını da içine çeken başarılı bir kampanya yürütüyorlar. Şu anda birçok yöne gidebilmelerini sağlayacak insan gücü ve ekipmana sahipler. Bunu örneğin Irak'ta Musul'u ele geçirmeleriyle yaşadık. Orada birçok silah ele geçirebildiler. Suudi Arabistan'da da son bir ayda ağ kurma girişimde bulundular. Hatta IŞİD'ı ve Bagdadi'yi başarılı gören El Kaide gruplarından da destek görüyorlar. Bu nedenle Orta Doğu'da birçok ülkede IŞİD saldırıları görmeye hazır olmalıyız.

"IRAK'TA BAŞARILI OLURLARSA..."

IŞİD ne kadar organize bir örgüt?

Çok iyi bir komuta zinciri ve kontrol sistemlerinin olduğunu görüyoruz. Bunu son birkaç yılda Suriye'de elde ettiler. Kendilerine ait eğitim merkezleri kurdular. En az on bin kişi bu eğitim merkezlerinden geçti. Bu kişiler küçük ile orta ölçekli gruplar halinde çalışıyorlar ve belli bölgeleri ele geçiriyorlar. Kendileri gibi güçlü eğitime sahip olamayan grupları alt ediyorlar. Hedeflerine ulaşmak için taktiklerinde çok hızlı ve çevik hareket ediyorlar. Başarıları organize olabilme becerilerinden ötürü geliyor. Bir diğer önemli nokta da eğitim merkezlerinden geçen birçok yabancı savaşçı var. Bu yabancı savaşçılar eğitimlerin ardından bölgeye hatta Avrupa'ya bile dağıtılıyor. Aldıkları eğitim nedeniyle gittikleri yerlerde de tek başlarına hareket edebiliyorlar. Irak'ta ne kadar başarılı olurlarsa başka yerlerde de o kadar çok kaos yaratmak isteyeceklerdir.

"IŞİD'İ KENDİ İHTİYAÇLARINA GÖRE KULLANAN KİŞİLER VAR"

IŞİD ele geçirdiği yerlerde destek görüyor mu?

Bunu açıklamak biraz zor çünkü IŞİD'e farklı nedenlerden dolayı destek verenler var. Örneğin bu destek dini, etnik veya kabile kültürüne bağlı nedenlerden ötürü olabilir. Örneğin Irak'ta Anbar'da bazı aşiretler Sünnilere daha fazla hak kazandırabilmek için IŞİD'e destek veriyor. Yani IŞİD'i kendi ihtiyaçlarına göre kullanan kişiler var.

IŞİD bölgede kalıcı olur mu?

Kurdukları ağ nedeniyle bölgede kalıcı olma kapasiteleri var. Ayrıca bölgeden örgüte ciddi miktarda parasal yardım geliyor. Bence Suriye'nin doğusu ve Irak'ın batısındaki yönetim eksikliği onları yıllarca kalıcı yapabilecek nitelikte bir kapı açtı.

"ÖRGÜTE PARA GÖTÜREN KURYELER VAR"

IŞİD'a kimler parasal destekte bulunuyor?

Mali desteğin büyük bir kısmı bireysel yapılıyor. Nakit para örgüte taşınıyor ve para götüren kuryeleri var. El Kaide'nin kullandığı daha geleneksel yöntemleri de uyguluyorlar. Bunlardan bazıları da kaçakçılık, kara borsa ve uluslararası uygulamalar. Ama El Kaide'nin daha önce paralarına el konulmasına neden olan hataları da yapmıyorlar.