İnternet gazetecileri yasal düzenleme bekliyor

UİGAD ve Üsküdar Üniversitesi tarafından gerçekleştirilen toplantının ana gündeminde UİGAD'ın hazırlamış olduğu İnternet Gazeteciliği Yasa Tasarısı önerisi ele alındı.

UİGAD Genel Başkanı Cesim Yener, Türkiye'de 1994 yılında başlayan internet gazeteciliği ile ilgili halen bir yasa hazırlanamadığını belirterek, internet medyasında görev yapan gazetecilerin yaşadıkları sorunlara işaret etti. Yener, UİGAD tarafından hazırlanan yasa taslağı önerilerinin bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı.

UİGAD Genel Başkanı Cesim Yener, internet medyasında yaşanan ve kronik hale gelen sorunlara ilişkin bir açıklama yaptı. Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı tarafından 29 Haziran'da düzenlenen "İnternet Medyası ve Haberciliği Çalıştayı'nda internet medyası yasası için bir çalışma başlatılacağının duyurulduğunu hatırlatan Yener, bu çalışmaların meslek örgütlerinin dahil olduğu daha geniş kapsamlı bir çalışma ile yapıldığı takdirde başarılı olabileceğine dikkat çekti.

Prof Dr. Süleyman İrvan geçtiğimiz günlerde İletişim Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen İnternet Gazeteciliği Çalıştayı'yla ilgili olarak değerlendirmede bulunurken, derneğin internet gazeteciliği hakkında yürüttüğü yasa tasarısı önerisi de ele alındı. Bununla birlikte çalıştayın yürütmesi gereken noktalarla ilgili akademik boyuttaki görüş be öneriler istişare edildi.

UİGAD'ın bu konuyla ilgili vermiş olduğu mücadele ve çalışmalarının basın camiasında öneminin vurguladığı toplantıda bu tür çalışmaların önemsendiğine dikkat çekilerek basın sektörünün ve örgütlerinin bir araya gelerek ortak bir şekilde hareket edip gündem yasa tasarısı önerisinin getirilmesi gerektiği belirtildi.

"İNTERNET MEDYASININ SORUNLARINI BÜTÜNCÜL BİR PERSPEKTİF İLE ELE ALMAK ZORUNDAYIZ!"

Cesim Yener, şöyle devam etti; "UİGAD olarak iki yıl önce 23 maddelik bir internet medyası yasa taslağı önerisi hazırladık. Bu önerileri Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) grubu bulunan bütün siyasal partilerin yönetimlerine ulaştırdık. Bu önerileri meslek örgütleri ile de paylaştık. Ancak bu önerilerin yasalaşması ya da medyayı ilgilendiren yasalarda internet medyasını da içine alan bir düzenlenme yapılması için somut bir adım atılmadı. Bu durum, zaten zor durumda olan ve pandemi sebebiyle çıkmaza giren internet medyası çalışanlarını olumsuz etkiliyor. İnternet medyasının sorunlarını bütüncül bir perspektif ile ele almak zorundayız. Aksi halde toplumun doğru ve objektif haber alması için kamu görev yapan internet medyasında ciddi kırılımlar olacaktır."

UİGAD'ın internet gazeteciliğine ilişkin yasa taslağı önerileri

UİGAD tarafından hazırlanan internet medyası yasası için yapılan öneriler, önemli maddeler içeriyor. Buna göre öneriler yasalaşırsa internet gazetecilerinin yaşadıkları sorunlar büyük ölçüde çözülmüş olacak.

UİGAD AKADEMİ DEĞERLENDİRİLDİ

Toplantının diğer bir önemli konusu ise UİGAD Akademi oldu. Pandemi nedeniyle bir süre ara verilen UİGAD Akademi çalışmaları ele alınarak hem yerel hem genel hem de akademik eğitim alanında yürütülecek olan çalışmalar değerlendirildi. Bu kapsamda kısa bir süre içerisinde UİGAD Akademi ekibi bir araya geleceği belirtilerek yeniden gençlere yönelik eğitimlerin başlatılacağı müjdesi verildi. Ayrıca akademi eğitimlerinin Üsküdar Üniversitesi işbirliğinde yürütüleceği bildirildi.

Yapılan toplantıya; UİGAD Genel Başkanı Cesim Yener, UİGAD Genel Sekreteri Selçuk Taşdemir, Gazetecilik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Süleyman İrvan'ın yanı sıra Doç. Dr. Gül Esra Atalay, Dr. Öğr. Üyesi Yıldıray Kesgin ve Gazetecilik Bölümü Araştırma Görevlileri Selin Maden ile Atila Erdemir'de katılım sağladı.

Öte yandan UİGAD'ın yasa tasarı önerileri şu şekilde sıralandı;

1. İnternet gazeteciliği Basın Kanunu kapsamına alınmalıdır.

2. İletişim Başkanlığı bünyesinde internet gazeteciliği hakkında bir veri tabanı kurulmalıdır. Bu veri tabanında, Türkiye'de internet gazeteciliği tarihi, internet yayınları suçları, erişime engellenen veya ceza uygulanan internet siteleri arşivi ve internet sitelerinin künyeleri gibi bilgiler yer almalıdır. Bu bilgiler açık erişim şeklinde yayımlanmalıdır.

3. İnternet gazeteciliği ve internet gazetecilerinin özgürlük alanları konusunda muğlaklık söz konusudur. Bu konuda Basın Kanunu'nda daha net ve açık ifadeler yer almalıdır.

4. İnternet gazeteciliğinin sınırları net şekilde ortaya konulmamış muğlak alanlarından faydalanarak özel hayatın gizliliği, kişisel verilerin korunması, kişilik haklarına saldırı niteliğindeki haberler, fotoğraflar, videolar, grafikler ve animasyonlar paylaşan internet haber sitelerine yönelik önlemler alınmalıdır. Bu konuda Basın Kanunu'na ek maddeler eklenmelidir.

5. İnternet gazetecilerinin özlük hakları ile Basın Kanunu çerçevesinde görev yapan gazetecilerin hakları eşitlenmelidir.

6. İnternet gazeteciliği alanında görev yapan, "haber işi ile uğraşan" gazetecilerin, muhabirlerin, foto muhabirlerinin ve kameramanların "Basın Kartı" alması sağlanmalıdır. Basın Kanunu'nda bu konuda gerekli değişiklik yapılmalı; Basın Kartı Yönetmeliği'ne "internet gazeteciliği" de eklenmelidir.

7. Kamu, özel tüm medya sektöründe çalışan gazetecilerin özlük hakları eşitlenmeli ve internet gazetecilerinin bu yöndeki mağduriyetlerinin giderilmesini sağlayacak önlemler alınmalıdır.

8. İnternet platformlarında haber sitesi açmak için bazı şartların yerine getirilmesi ve ilgili kurumlara bildirimde bulunulması istenmelidir.

9. Haber sitelerinde nitelikli gazetecilerin istihdam edilmesi için devlet teşvikleri verilmelidir. Nitelikli habercilik yapan haber sitelerine SGK primi ve vergi teşvikleri gibi devlet desteği sağlanmalıdır.

10. Belli sayıda sigortalı muhabir ve editör bulunduran haber sitelerinin resmi ilanlardan yararlanabilmeleri sağlanmalıdır.

11. İletişim fakülteleri ve meslek yüksekokulları bünyesinde "internet gazeteciliği" programları açılmalıdır. Bu programlarda gazeteci meslek örgütlerinden duayen gazetecilerin ve internet gazetecilerinin de ders vermesi sağlanmalıdır.

12. İnternette "kopyala-yapıştır" habercilik dönemine son verilmelidir. Birbirinin kopyası haberler önlenmeli, bu yönde adım atmak için internet yayıncılarına ve gazeteci meslek örgütlerine devletin ilgili kurumlarının desteği sağlanmalıdır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nda bu konuda değişiklik yapılabilir.

13. İnternette yayınlanan her haberin muhabiri ve editörü belirtilmeli, tarihi ve yayın saati görünür olmalıdır.

14. Yerel medyaya internet sitesi desteği verilmelidir. Yerel medyaya haber sitesi konusunda teknik ve domain desteği sağlanmalı; yerel basın personeli bu konuda eğitilmeli, bu alanda yasal zemin sağlanmalıdır.

15. Yerel medyada Basın İlan Kurumu (BİK) ilanlarının yayımlaması konusunda "internet gazeteciliği tabanlı" bir sistem oluşturulmalıdır.

16. Türkçenin doğru kullanımı konusunda internet medyasını teşvik edici uygulamalar hayata geçirilmelidir.

17. Haber sitelerinin daha fazla internet trafiği çekmek adına aldatıcı başlık ve fotoğraf paylaşmalarına son verilmelidir. Bariz şekilde aldatıcı haber başlığı ve fotoğraf kullanan haber sitelerine yaptırım uygulanmalı, Basın İlan Kurumu, kullanıcıyı aldatan haber sitelerine ilan veya reklam desteği sağlamamalıdır.

18. Haber sitelerinin künye, adres ve iletişim bilgilerinin sitenin "kolay ulaşılabilecek bir alanında" yayımlanması yasal bir zorunluluk olmalıdır. Haber sitesi sahibi, temsilci veya sorumlu müdür adları, yer sağlayıcı adı ve ticari unvan gibi bilgiler, haber siteleri künyelerinde mutlaka yer almalıdır.

19. En geniş haliyle TGC Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'nde somutlaşan gazetecilik meslek ilkeleri, internet haber siteleri için de geçerlidir. Künyede, "Bu haber sitesi, gazetecilik meslek ilkelerine uygun davranır" şeklinde bir ifadeye yer verilmelidir.

20. İnternet medyasının sorunlarını tespit etmek ve çözüm önerileri geliştirmek amacıyla devletin ilgili kurumlarından ve internet yayıncıları ile gazetecilik meslek örgütlerinden temsilcilerin katılacağı bir komisyon kurulmalıdır.

21. Yukarıdaki maddelerin hayata geçirilmesi ile ilgili esas ve usullerin belirlenmesinde İletişim Başkanlığı ve Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü'nün görüşü alınacaktır.