İkizdere: "Seçenek yok demek doğru değil"

İkizdere'ye giden AKP'li Hayati Yazıcı, köylülerin 'buraya taş ocağı açmayın' sitemine, "En uygun yer burası, başka nerden alacağız" yanıtı vermişti. Ancak MTA'ya göre, Doğu Karadeniz'in tamamı aynı kaya yapısına sahip. Rize'nin İkizdere ilçesinde Cevizlik ve Gürdere köyleri arasına yapılan taş ocağı iki haftayı aşkın süredir ülkenin gündeminde. Köylülerin direniş alanına her gün siyasilerin ziyaretleri oluyor. AKP Genel Başkan Yardımcısı Hayati Yazıcı da geniş bir grupla geçen hafta inşaat alanına giderek köylüleri dinlemişti.

Yazıcı, köylülerin buraya taş ocağı açmayın sitemine karşılık, "Bazalt olarak nitelikli taşa ihtiyaç var. ÇED düzenlemesi dikkate alınmak suretiyle rezerv alanları, ulaşım dikkate alındığında yapılan çalışmalarla en uygun yer şu anda belirlenen yer" demişti.

Oysa ki Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü'nün (MTA) raporları bunun tersi bir sonuç ortaya koyuyor. Türkiye'nin her yerinde olduğu gibi Doğu Karadeniz'de de yıllar öncesinden ön çalışmalarını tamamlayan Maden Tetkik ve Araştırma'nın sitesinde yer alan bilgilere göre, Doğu Karadeniz'in neredeyse tamamı bazalt kayaçlardan oluşuyor. MTA'nın bölgenin arazi yapısını anlatan haritasına göre, Karadeniz kıyıları boyunca yeşil olan alanlar bazalt kayaçlardan oluşuyor. Kırmızı ile işaretli alanlarda ise bazalttan daha sert olan granit kayalar bulunuyor.

Jeofizik mühendisi Osman Baş, bölgenin Karadeniz bölgesinin volkanik bir bölge olduğunu anlatarak, "Burası benzer bir kuşak, denize yakın yerler komple bazalt. Daha yukarı kesimlerde ise bazalttan daha sert granoitler var" diyor.

İkizdere'ye bağlı Cevizlik ve Gürdere köylerinde yapılmak istenen taş ocakları ile ilgili ÇED raporu projeye Rize valiliği tarafından ÇED gerekli değildir kararı verilmesi nedeniyle hazırlanmamıştı. Bu nedenle projenin çevresel etkileri incelenmedi.

Doğu Karadeniz'in tamamı aynı

Bölgede çok sayıda taş ocağı bulunuyor. En son yine Rize'nin Pazar ilçesinin Haçapit Köyü'nde açılan taş ocağından çıkarılan kayalar Rize-Artvin Havalimanı dolgusu için kullanıldı. Haçapit'teki taş ocağının sahibi de İkizedere'deki gibi yine Cengiz İnşaat.

Jeofizik mühendisi Baş'a göre, Haçapit de İkizdere'ye rastgele seçilmiş yerler değil: "Buraya taş ocağı açanlar kendileri ön çalışma yapmıyor. zaten yıllar önce MTA buralarda çalışmalarını yapmış, arazi yapılarını çıkarmış. Buradan başka yerde bu sert kayalar yok demek doğru değil. Bölgenin tamamı aynı."

İkizdere'de taş ocaklarına karşı açılan davalarda köylülerin avukatlığını yapan Yakup Okumuşoğlu da İyidere Lojistik Limanı için en iyi taşın Cevizlik ve Güldere köyleri sınırları içinde olduğuna dair ortaya atılan iddianın doğru olmadığı kanısında: "Tüm Doğu Karadeniz bazalt ana kayadan oluşur. Daha içlere gidildiği zaman da granit taş var. Dolayısıyla bu bölgede sanki başka granit taş yokmuş gibi özellikle Güldere ve Cevizlik dışında başka bir seçenek olmadığına dair söylenenler doğru değil"

İki değil dört taş ocağı projesi var

İkizdere'de yapılmak istenen taş ocağı sayısı iki olarak biliyordu. Ancak iki değil tam dört farklı taş ocağı projesi var: Gürdere, Cevizlik, SR İnşaat ve Cevahir taş ocakları projeleri. Üçünün izinleri alınırken birinin ise izin süreci devam ediyor.

Belirlenen rezerv alanı ve aldıkları ruhsata göre İkizdere'den 30 milyon ton taş çıkarılacak. Jeofizik mühendisi Baş, "30 milyon taşı oradan çıkartabilmeleri için izin günleri hariç yılda 312 gün var. Bir günde 96 bin ton taş taşıyacaklar. Normal kamyonlar taşıyor. Pazar'da 50 tonluk kamyonlar kullandılar. Buna göre saatte 1920 kamyon kullanmaları gerekir. Mümkün değil. Ama verdikleri rakam, yaptıkları proje bu" diyerek projenin sorunlarını dile getiriyor. Baş, projenin hayatın gerçeklerine uygun olmadan hazırlandığının da altını çiziyor.

Avukat Okumuşoğlu da sadece Cevizlik ve Güldere üzerinden hesap yapılırsa yılda 750 bin tane aracın buradan taş taşıması gerektiğini belirterek "Bunun nasıl bir felakete yol açacağı ortada" diyor.

Okumuşoğlu ayrıca dört köyün adeta bir şantiye ortasında yaşamaya mahkum edilmeye çalışıldığını, insanları buna zorlamaya kimsenini hakkı bulunmadığını belirtiyor.

Proje süresi 4+4 yıl

Hayati Yazıcı bölgede yaptığı ziyaret sırasında taş ocağının iki yıl orada kalacağını, giderken de arazinin eski hali getirileceğini açıkladı. Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu da katıldığı bir televizyon programında etkilenen 10 ağacın yerine 100 ağaç dikileceğini söyledi.

Projede yer alan bilgilere göre, taş ocakları dört yıl için izin almış durumda. Jeofizik mühendisi Baş, isterserse dört yıl daha süreyi uzatabileceklerini ifade ediyor: "Bu taş ocaklarının kapladıkları alan 729 bin 500 metrekaredir. Yıllık çıkaracakları taş miktarı 30 milyon 820 bin 800 tondur. Bu vadinin ekosistemin tamamen mahvedilmesi demektir. Bu bölgede yaşayan yaşam alanları olan köylülerin sürülmesinden başka bir anlam taşımamaktadır."

Öte yandan İkizdere'de yapılmak istenen taş ocağına karşı direnen köylülere yönelik destekler büyüyor. Bölgeye her gün siyasiler, gazeteciler gidiyor sanatçılar, yazarlar, aydınlar açıklamalar yapıyor. Avukat Okumuşoğlu, toplumun her kesiminin İkizdere için bir irade gösterdiğini ve herkesin de bu iradeye saygı göstermesi gerektiğinin altını çiziyor: "Milletin iradesi önemli ise eğer, milletin iradesine rağmen bu taş ocağındaki inadın neden kaynaklandığını biz anlamış değiliz. Bu inadın altında ne olduğunu anlayamıyoruz. Bir cevap üretemiyoruz. Çok basit. Taş ocağı uygun değildir denilerek iptal edilebilir, iptal edilsin."

Bölgede atıl limanlar var

İkizdere'de yapılmak istenen taş ocağından alınacak taşlan İyidere'deki Lojistik Liman dolgu malzemesi olarak kullanılacak. Ancak Jeofizik mühendisi Osman Baş, bir limanı doldurmak yerine 'iskele liman' gibi farklı yöntemlerin de tercih edilebileceğini söylüyor. Baş ayrıca şu soruyu da soruyor: Bölgede Trabzon ve Rize limanları atıl duruyor. Neden bu limanlar kullanılmıyor da yeni bir liman yapılıyor?

Serkan Ocak

(c)