Hazar'a Kıyısı Olan Ülkeler Toplantısı

Kıyıdaş ülkeler, Hazar'ın nihai hukuki statüsünün egemenlik, hukuk, güvenlik, kara suları ve balıkçılık bölgelerinin belirlenmesi, deniz dibinin ve toprak altının bölünmesi, askeri gemilerin kara sularından geçişi ile kablo ve boru hatlarının döşenmesi maddelerinde uzlaştı.

Hazar'ın hukuki statüsünün belirlenmesi için kurulan çalışma grubunca Bakü'de düzenlenen 48'inci toplantısı sona erdi.

Azerbaycan Dışişleri Bakan Yardımcısı Halef Halefov'un ev sahipliğindeki toplantıya, Rusya Devlet Başkanı'nın sınırların belirlenmesinden sorumlu özel temsilcisi İgor Bratçikov, İran Dışişleri Bakan Yardımcısı İbrahim Rehimpur, Türkmenistan Hazar Devlet Komitesi Başkanı Murat Atacanov ve Kazakistan Dışişleri Bakanlığı yetkilisi Zülfiye Amanjolova katıldı.

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, toplantıda taraflar nihai statünün egemenlik, hukuk, güvenlik, kara suları ve balıkçılık bölgelerinin belirlenmesi, deniz dibinin ve toprak altının bölünmesi, askeri gemilerin kara sularından geçişi ile kablo ve boru hatlarının döşenmesi maddeleri üzerinde uzlaşı sağladı.

Açıklamada, toplantı taraflarca verimli değerlendirilirken, bir sonraki toplantının Türkmenistan'da yapılmasına karar verildiği kaydedildi.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Hazar'a kıyısı bulunan ülkeler Rusya, Kazakistan, Türkmenistan, Azerbaycan ve İran, Hazar'ın statüsünün belirlenmesi için müzakerelere başladı. Devlet başkanları, konuyla ilgili ilki 2002'de Aşkabat'ta, 2'ncisi 5 yıl sonra Tahran'da, 3'üncüsü 2010'da Bakü'de, 4'üncüsü de 2014'te Astrahan'da toplam 4 zirve toplantısı yaptı.

Liderlerin son toplantısında, hidrometeoroloji alanında iş birliği, olağanüstü hallerde karşılıklı haberleşme ve yardımlaşma, Hazar'ın biyolojik kaynaklarının korunması ve rasyonel kullanılmasını öngören anlaşmalar ile zirve sonuçlarına dair bildiri imzalanmıştı.

Taraflar, Hazar'da askeri gücün dengeli olması ve burada 5 ülkenin dışında bir ülkenin askeri varlık göstermemesi konusunda anlaşmaya varmış, Hazar bölgesinin güvenliği için iş birliğinin devam etmesi gerektiğini vurgulamıştı.

Astrahan toplantısında, sahilden 15 deniz mili mesafeye kadar olan bölgeler her ülkenin kendi karasuları olarak kabul edilirken, bu mesafeye 10 deniz mili eklenerek (toplam 25 mil) her ülkenin balıkçılık alanı da belirlenmişti. Bu sınırların ortasında kalan deniz ise ortak alan kabul edilmiş, Hazar'ın dibinin bölünmesi ve nihai anlaşma konusu bir sonraki zirve toplantısına bırakılmıştı.