Hazar'a Kıyısı Olan Ülkeler Bakü'de Toplandı

Hazar'ın hukuki statüsünün belirlenmesi için kurulan çalışma grubunun 48. toplantısı Bakü'de başladı.

Azerbaycan Dışişleri Bakan Yardımcısı Halef Halefov başkanlığındaki toplantıya, Rusya, İran, Türkmenistan ve Kazakistanlı yetkili ve uzmanlar katıldı.

Halefov toplantıda yaptığı konuşmada, Hazar'ın hukuki statüsünün belirlenmesi için bugüne kadar önemli gelişme sağlandığını belirtti.

Devlet başkanlarının katılımıyla bugüne kadar Aşkabat, Tahran, Bakü ve Astrahan'da 4 toplantı yapıldığını hatırlatan Halefov, Bakü ve Astrahan toplantılarında devletlere ait olacak kara sularının eninin ve Hazar'daki iş birliği ilkelerinin belirlendiğini bildirdi.

Halefov, bir sonraki zirve toplantısında nihai statünün belirlenmesinin öngörüldüğünü ifade ederek "Bu nedenle kıyıdaş ülkelerin Hazar'dan diğer denizlere ve okyanusa serbest çıkışı, askeri gemilerin diğer ülkelere ait kara sularından geçiş hakkı, kablo ve boru hatlarının döşenmesi, Hazar'ın dibinin bölünmesi gibi konular üzerinde bir an önce mutabakat sağlanması gerekiyor." dedi.

Hazar'ın merkez ve kuzey bölümlerinin dibinin bölünmesi konusunun bir an önce çözülmesini istediklerini ifade eden Halefov, bu konuda Azerbaycan, Kazakistan ve Rusya arasında daha önce imzalanan anlaşmalara önem verdiklerini kaydetti.

Ülkelerin güvenliğine zarar vermeyecek ve bölgede istikrarın güçlendirilmesine katkı sağlayacak bir nihai statü üzerinde anlaşılması gerektiğini vurgulayan Halefov, silahlı çatışmaların ve işgalcilik politikasının önlenmesi için çabaların birleştirilmesi gerektiğini ifade etti.

Toplantı daha sonra basına kapalı olarak devam etti. Toplantı sonuçlarıyla ilgili yarın kamuoyuna bilgi verileceği belirtildi.

Sovyetler Birliği'nin dağılmasının ardından Hazar'a kıyıdaş ülkeler Rusya, Kazakistan, Türkmenistan, Azerbaycan ve İran, Hazar'ın statüsünün belirlenmesi için müzakerelere başladı. Devlet başkanları, konuyla ilgili ilki 2002'de Aşkabat'ta, ikincisi 5 yıl sonra Tahran'da, üçüncüsü 2010'da Bakü'de, dördüncüsü de 2014'te Astrahan'da toplam dört zirve toplantısı yaptı.

Liderlerin son toplantısında hidrometeoroloji alanında iş birliği, olağanüstü hallerde karşılıklı haberleşme ve yardımlaşma, Hazar'ın biyolojik kaynaklarının korunması ve rasyonel kullanılmasını öngören anlaşmalar ile zirve sonuçlarına dair bildiri imzalanmıştı.

Taraflar, Hazar'da askeri gücün dengeli olması ve burada beş ülkenin dışında bir ülkenin askeri varlık göstermemesi konusunda anlaşmaya varmış, Hazar bölgesinin güvenliği için iş birliğinin devam etmesi gerektiğini vurgulamıştı.

Astrahan toplantısında sahilden 15 deniz mili mesafeye kadar olan bölgeler her ülkenin kendi arazisi olarak kabul edilirken, bu mesafeye 10 deniz mili eklenerek (toplam 25 mil) her ülkenin balıkçılık alanı belirlenmişti. Bu sınırların ortasında kalan deniz ise ortak alan kabul edilmiş, Hazar'ın dibinin bölünmesi ve nihai anlaşma konusu bir sonraki zirve toplantısına bırakılmıştı.