Haftanın Tarihine Bakış

Ulusal Kurtuluş Savaşı, Başkomutan Gazi Mustafa Kemal Paşa'nın, 26 Ağustos 1922'de sabaha karşı verdiği emirle başlattığı Büyük Taarruz ve 30 Ağustos'ta "Başkomutanlık Meydan Muharebesi"nin kazanılmasıyla sonuçlandı.

Mustafa Kemal, Dumlupınar'da, eşi Latife Hanım ile 30 Ağustos 1924 günü katıldığı "Meçhul Asker Anıtı"nın temel atma töreninde, zaferin kazanıldığı o günleri adeta yeniden yaşadı. "Tıpkı bugün gibi" dediği konuşmasında, anıtın temelinin atıldığı tepeye 2 yıl önce gelişini ve ateşler yükselen savaş alanını anlatan Mustafa Kemal, "29/30 Ağustos sabaha karşı", Garp Cephesi Harekat Şubesi Müdürü Tevfik Bey'in (Bıyıklıoğlu) getirdiği, savaşta son durumu gösteren harita üzerine, "Derhal Fevzi (Çakmak) ve İsmet (İnönü) paşaları" çağırtarak, düşmanı yok edecek yeni emrini verdi.

Kendisi de cepheye hareket eden Mustafa Kemal, saatler ilerleyip sonuç alınınca, 31 Ağustos sabahı savaş meydanını dolaştı. Mustafa Kemal, gördüğü manzarayı törende aktarırken, ordunun zaferinin büyüklüğünü, buna karşılık "hasım ordunun" uğratıldığı felaketin dehşetini ve savaş meydanından toplanan ölülerin, esir kafilelerinin oluşturduğu görünümün "bir mahşeri" andırdığından özenle kurduğu cümlelerle söz etti.

Mustafa Kemal Atatürk, anıtın, "Türk vatanına göz dikeceklere, Türk'ün 30 Ağustos günündeki ateşini, süngüsünü, hücumunu, kudret ve iradesindeki şiddeti hatırlatacağını" da kaydetti.

"Yeni Türk Devleti'nin, genç Türk Cumhuriyeti'nin temelinin burada sağlamlaştırıldığını; ebedi hayatının burada taçlandırıldığını" vurgulayan Mustafa Kemal, konuşmasının sonunda gençlere şöyle seslendi:

"Gençler! Cesaretimizi takviye ve idame eden sizsiniz. Siz, almakta olduğunuz terbiye ve irfan ile insanlık meziyetinin, vatan muhabbetinin, fikir hürriyetinin en kıymetli timsali olacaksınız. Ey yükselen yeni nesil! İstikbal sizindir. Cumhuriyeti biz kurduk; onu ila ve idame edecek sizsiniz. Arkadaşlar, bu gaza ve şehadet diyarını terk ederken, 'Şehit Asker'i hep beraber hürmet ve tazimle selamlayalım."

-Belli başlı öteki olaylar

25 Ağustos

1481- Beyazıt'a yenilen Cem Sultan, gittiği Kahire'de törenle karşılandı.

1900- Felsefeci Nietzsche öldü.

1944- Fransız II. Zırhlı Tümeni Paris'e girdi. Kentteki Alman askerleri Müttefikler'e teslim oldu.

1963- Sinema oyuncusu Suphi Kaner, 30 yaşında intihar etti.

1965- Türk Sinematek Derneği kuruldu.

1982- Edebiyat Araştırmacısı ve Tarihçi Prof. Dr. Abdülbaki Gölpınarlı, 82 yaşında öldü.

1992- Tiyatro ve sinema sanatçısı Nisa Serezli 64 yaşında vefat etti.

1993- Ressam Ali Avni Çelebi, 89 yaşında öldü.

2000- UEFA Şampiyonu Galatasaray, Şampiyon Kulüpler Kupası Şampiyonu Real Madrid'i 2-1 yenerek Süper

Kupa'yı kazandı.

2001- İş adamı Üzeyir Garih, Eyüp Sultan Mezarlığı'nda bıçaklanarak öldürüldü.

2012- Ay'a ilk ayak basan kişi olarak tüm dünyada tanınan astronot Neil Armstrong, 82 yaşında hayata veda etti.

26 Ağustos

1071- Büyük Selçuklu hükümdarı Alparslan komutasındaki ordunun, Bizans ordularını yenmesiyle Malazgirt

Zaferi kazanıldı.

1920- ABD'de kadınlar ilk kez oy kullandı.

1922- Büyük Taarruz (Başkumandanlık Meydan Muharebesi) başladı.

1924- Türkiye İş Bankası kuruldu. İlk genel müdürü eski İktisat Vekili, Mübadele İmar ve İskan Bakanlığından

ayrılan Celal (Bayar) Bey oldu. Türkiye İş Bankasının kuruluş sermayesi 1 milyon liraydı.

1932- İzmir Fuarı açıldı.

1932- Türkiye'de ilk kez yapılan Büyükdere'deki yüzme yarışlarında İstanbul ekibi birinci oldu.

1936- İngiltere, Süveyş Kanalı dışında, Mısır'a bağımsızlığını verdi.

1936- İlk sesli televizyon gösterimi BBC kanalından yapıldı.

1957- Transistörlü radyo piyasaya sürüldü. 1927'de yalnızca yedi olan radyo alıcısı sayısı 1950'lerde

300 bini aştı.

1968- Ressam Cemal Tollu, 69 yaşında öldü.

1972- Mizah dergisi "Gırgır", Oğuz Aral yönetiminde yayımlanmaya başlandı.

1972- Atlantik Okyanusu'nu uçakla geçen ilk pilot Charles Lindbergh öldü.

1986- Kamerun'da volkanik gölden çıkan karbondioksit ve hidrojen gazlarının karışımı sonucu 1500 kişi öldü.

1991- İstinye Tersanesi kapatıldı.

1997- Türkiye'nin ilk kadın seramik sanatçısı Füreya Koral 87 yaşında öldü.

2002- Anıtkabir'de yeniden oluşturulan "Atatürk ve Kurtuluş Savaşı Müzesi" Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet

Sezer tarafından açıldı.

2010- Rize'de meydana gelen sel ve heyelan nedeniyle 13 kişi öldü.

27 Ağustos

598- Hazreti Ali doğdu.

1389- I. Murat, Sırp güçlerine karşı Kosova Meydan Muharebesi'ni kazandı. Murat Hüdavendigar, zaferden

sonra savaş alanını incelerken, yaralı Sırp Miloş Obiliç'in hançer darbesiyle şehit düştü.

1783- Mongolfier Kardeşler, hidrojen gazıyla doldurdukları ilk balonu uçurdu.

1892- New York Metropolitan opera binası yandı.

1922- Türk ordusu, Yunan işgalindeki Afyonkarahisar'ı kurtardı.

1925- Mustafa Kemal Paşa, sivil elbisesi ve "Panama şapka" ile İnebolu Türkocağı'nda ünlü

"şapka nutku"nu verdi. "Şapka giyilmesine ilişkin kanun" da 25 Kasım 1925'te kabul edildi.

1927- Mustafa Kemal Paşa'ya suikast hazırlamak üzere Sisam'dan Anadolu'ya geçen Hacı Sami ölü,

arkadaşları yaralı ele geçirildi.

1947- Cezayir, Fransa'dan bağımsızlığını istedi.

1950- BBC kanalı, ilk deniz aşırı yayınını Fransa'ya yaptı.

1958- İlk stereo plaklar piyasaya çıktı.

1964- Türkiye'deki ilk Amerika aleyhtarı gösteri, ABD'nin Kıbrıs konusundaki tutumu nedeniyle

Ankara'da yapıldı.

1975- İlk maçını işgal ordularına karşı oynayan Fenerbahçeli futbolcu ve eski kulüp başkanı

Dr. İsmet Uluğ öldü.

1979- Hindistan'ın son genel valisi Lord Louis Mountbatten, İrlanda açıklarında demirli bulunan

yatına IRA (İrlanda Cumhuriyet Ordusu) tarafından yerleştirilen bombanın patlamasıyla öldü.

1979- Ney ustası Aka Gündüz Kutbay, İstanbul'da öldü.

2003- Mars'ın Dünya'ya en yakın geçişi 60 bin yıl aradan sonra gerçekleşti.

2006- Öykü yazarı ve romancı Muzaffer Buyrukçu, vefat etti.

2007- Gazeteci yazar Şakir Süter, İstanbul'da vefat etti.

28 Ağustos

1749- Alman asıllı şair ve yazar Johan Wolfgang Goethe doğdu.

1910- Karadağ, Osmanlı Devleti'nden bağımsızlığını ilan etti.

1934- Üsküdar- Kadıköy tramvay hattının ilk denemesi yapıldı.

1952- Et ve Balık Kurumu Genel Müdürlüğü kuruldu.

1954- Cumhurbaşkanı Celal Bayar, Savarona yatı ile Yugoslavya'ya gitti.

1974- Keban Barajı ve Hidroelektrik Santrali'nde elektrik üretilmeye başlandı.

1979- Nesrin Olgun, Manş Denizi'ni yüzerek geçen ilk Türk kızı oldu.

1987- Yapımı yirmi yılda tamamlanan Kocatepe Camisi, Başbakan

Turgut Özal tarafından açıldı.

1988- Ressam Eren Eyüboğlu, 76 yaşında öldü.

1988- Almanya'daki havacılık gösterileri sırasında, İtalya Hava Kuvvetleri gösteri takımının uçağı

seyircilerin üzerine düştü, 33 kişi öldü.

1999- 23 Nisan 1999'dan önce işlenmiş suçları kapsayan Af Yasa Tasarısı TBMM'de kabul edildi.

1999- 12 Eylül'den sonra kurulan Milliyetçi Demokrasi Partisi Genel Başkanı, emekli Orgeneral

Turgut Sunalp, İstanbul'da öldü.

2001- Üzeyir Garih'in öldürülmesiyle ilgili aranan İstanbul Hasdal Mekanize Alay Komutanlığı'nda

askerliğini yapan er Yener Yermez firar etti.

2007- AK Parti Kayseri Milletvekili, Dışişleri Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdullah Gül,

Türkiye Cumhuriyeti'nin 11. Cumhurbaşkanı seçildi.

2008- Orgeneral Yaşar Büyükanıt, Genelkurmay Başkanlığı görevini Orgeneral İlker Başbuğ'a devretti.

2008- Şair İlhan Berk, Bodrum'da tedavi gördüğü hastanede yaşama veda etti.

2011-  Eski Genelkurmay Başkanlarından Necip Torumtay, tedavi gördüğü Ankara GATA'da 85 yaşında

vefat etti.

2013- Türkiye Atletizm Federasyonu Disiplin Kurulu, Avrupa şampiyonu milli atlet Nevin Yanıt'a doping

kullandığı gerekçesiyle 2 yıl yarışmalardan men cezası verdi.

2013- Uluslararası Spor Tahkim Mahkemesi (CAS), Fenerbahçe'nin UEFA organizasyonlarından 2 yıl

men edildiği cezayı onadı.

29 Ağustos

1521- Türk orduları Belgrad'ı zapt etti.

1526- Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı orduları, Mohaç Meydan Savaşı'nı kazandı.

1855- Osmanlı'da ilk telgraf görüşmesi yapıldı. İstanbul-Edirne, İstanbul-Şumnu hattının tamamlanmasıyla

ilk telgraf Şumnu'dan İstanbul'a gönderildi. Kırım Savaşı'ndan bilgi veren telgrafta, "Müttefik askerleri

Sivastopol'a girmişlerdir" yazılıydı. Türk birlikleri de müttefikler arasındaydı.

1924- Almanya, savaş tazminatının ödenmesine ilişkin, müttefiklerce hazırlanan Dawes Planı'nı onayladı.

1929- Graff Zeppelin hava gemisi, 21 gün süren dünya turunu tamamlayarak Lakehurst'a döndü.

1933- Nazilerin tutukladığı Yahudiler toplama kamplarına gönderilmeye başlandı.

1936- İstanbul'da Atatürk Köprüsü'nün temeli atıldı. (Eskiden yerinde Unkapanı Köprüsü vardı.)

1936- Balkan Festivali İstanbul'da başladı. Balkan ülkelerinden gelen halk oyunları ekiplerinin gösteriler

sunduğu festivale, 2-3 Eylül gecesi Atatürk de katıldı. Atatürk, Rumen halk oyunları ekibi ve Türk zeybek

ekibiyle oyunlara katıldı.

1938- Nazım Hikmet, Harp Okulu ve Donanma davalarından toplam 28 yıl 4 ay hapse mahkum edildi.

1945- Sultan II. Abdülhamid'in 400 milyon dolarlık miras davasını varisleri kazandı.

1947- ABD'li bilim adamları, nükleer güç için plütonyumu parçalamayı başardı.

1955- Kıbrıs Konferansı Londra'da toplandı.

1964- Ankara, İstanbul ve İzmir'de Kıbrıs konusunda büyük yürüyüşler ve mitingler düzenlendi.

1982- İsveçli sinema oyuncusu Ingrid Bergman öldü.

1986- Üçüncü Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın cenazesi, doğum yeri Umurbey'de törenle toprağa verildi.

1988- Ünlü ressam Eren Eyüboğlu öldü.

2005- Katrina kasırgası ABD'nin güneyini vurdu: 1200 kişi öldü.

2007- Türkiye Cumhuriyeti'nin 60. Hükümeti, AK Parti Genel Başkanı ve İstanbul Milletvekili Recep

Tayyip Erdoğan'ın başkanlığında kuruldu. Erdoğan, Bakanlar Kurulu listesini Cumhurbaşkanı Abdullah

Gül'e sundu. Gül tarafından onaylanan 60. Hükümette başbakan dahil 25 üye bulunuyor.

2010- Endonezya'nın Sumatra adasındaki Mount Sinanbug yanardağı 400 yıl aradan sonra faaliyete geçti.

2011- Genelkurmay Başkanlığı'nın internet sitesi güncellendi. Güncelleme sonrasında sitedeki basın duyurusu

ve açıklamalar, son 7 gün içinde yayımlananları kapsar hale getirildi. Tartışmalara konu olan 27 Nisan'daki

açıklama da siteden kaldırıldı.

30 Ağustos

M.Ö 30- Eski Mısır'da Kraliçe Kleopatra intihar etti.

1908- Hicaz Demiryolu açıldı.

1922- Büyük Taarruz zaferle sonuçlandı.

1924- Gazi Mustafa Kemal Paşa, Başkomutanlık Meydan Savaşı'nın ikinci yıl dönümünde,

Dumlupınar'da "Meçhul Asker Anıtı"nın temelini attı.

1924- Türkiye İş Bankası, ilk işlemini yaparak faaliyetlerine başladı. Bankanın kuruluş sermayesi

1 milyon liraydı.

1930- Ankara Sivas demir yolu hattı ve Sivas İstasyonu, Başbakan İsmet Paşa'nın konuşmasıyla hizmete

açıldı.

1937- Van Gölü'nde ilk vapur seferi yapıldı.

1937- Atatürk'ün manevi kızı Sabiha Gökçen'e, 1935'te girdiği Eskişehir Hava Mektebi'nde

"tayyareci diploması" verildi.

1952- Erzurum'da Aziziye Anıtı açıldı.

1974- BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'taki çarpışmalar yüzünden evlerini terk edenlerin güven içinde geri

dönmelerine izin verilmesini öngören Fransa, İngiltere, Avusturya ortak karar tasarısını oy birliğiyle kabul etti.

1977- Orgeneral Kenan Evren, Kara Kuvvetleri Komutanlığına atandı.

1992- İran sınırından sızarak Alan Karakolu'na saldıran teröristlerden 43'ü öldürüldü.

1993- Ses sanatçısı Taner Şener, Kuşadası'nda öldü.

2000- Tiyatro sanatçısı Gürdal Tosun, tedavi gördüğü İzmir SSK Bozyaka Hastanesi'nde yaşama veda etti.

2011- Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, 30 Ağustos Zafer Bayramı ve Türk Silahlı Kuvvetleri Günü dolayısıyla

Genelkurmay Karargahı'nda düzenlenen törende "Başkomutan" sıfatıyla kutlamaları kabul eden ilk

Cumhurbaşkanı oldu.

2013- 30 Ağustos Zafer Bayramı Resepsiyonu'na ilk kez Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ev sahipliği yaptı.

Köşk'teki resepsiyona muhalefet liderleri Kemal Kılıçdaroğlu ve Devlet Bahçeli katılmadı.

31 Ağustos

869- İslam bilgini Buhari öldü.

1867- Fransız şair Charles Baudlaire öldü.

1876- V. Murat tahttan indirildi, yerine kardeşi II. Abdülhamit padişah oldu.

1890- Brüksel Genel Senedi ile köle ticareti yasaklandı.

1928- Bertolt Brecht'in "Üç Kuruşluk Opera" adlı oyununun ilk gösterimi Berlin'de yapıldı.

1930- Vilayet ve şehremanetinin birleştirilmesine karar verildi. Valiler, aynı zamanda belediye başkanı oldu.

1970- İzmir'de Akdeniz Olimpiyatları'nın yapılacağı "Halkapınar spor tesisleri" inşaat sırasında yandı.

1971- Heykeltıraş Ali Hadi Bara, 65 yaşında öldü.

1988- Sarp Sınır Kapısı açıldı.

1988- Irak'ın kuzeyinden kaçan Iraklılar, Türk sınırlarından geçmeye başladı.

1997- Galler Prensi ve İngiliz Veliahdı Prens Charles'ın eski eşi Prenses Diana, Paris'te

geçirdiği trafik kazasında öldü. Kazada, Diana'nın sevgilisi Dodi El Fayed ve şoförü de öldü.

2003- Siyaset dünyasının ünlü organizatörü Erkal Zenger öldü.

2005- Irak'ın başkenti Bağdat'ta bir köprü üzerinde çıkan izdiham, çoğu Şii hacı adayı bin kişinin

ölümüne yol açtı. - Ankara