Haftanın Tarihine Bakış

"8 Mart Dünya Kadınlar Günü", bu yıl 37'nci kez kutlanıyor.

ABD'de kadın işçilerin 8 Mart 1857'de başlattıkları grev, Kopenhag'da 1910 yılında toplanan Dünya Kadınlar Kongresi'nde "Emekçi Kadınlar Günü" olarak belirlendi.

Birleşmiş Milletler, 1975'te 8 Mart'ı "Dünya Kadınlar Günü" ilan etti.

-Belli başlı öteki olaylar-

3 MART

1878- Osmanlı devleti ile Rusya arasında Ayastefanos Antlaşması imzalandı.

1883- Mektebi Sanayii Nefise (Güzel Sanatlar Akademisi) öğretime açıldı.

1924- Halifeliğin kaldırılması ve Osmanlı hanedanı mensuplarının

yurt dışına çıkarılmasına ilişkin yasa kabul edildi. Tevhidi Tedrisat

Kanunu çıkarıldı. Şer'iye ve Evkaf ve Genelkurmay bakanlıkları kaldırıldı.

Diyanet İşleri Başkanlığı, Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu. Genelkurmay

Başkanlığı oluşturuldu ve hükümetten ayrıldı.

1925- Şeyh Sait isyanının büyümesini önlemek için, Takriri

Sükun Kanunu kabul edildi; İstiklal Mahkemeleri kuruldu.

1942- Türk Ressamlar Cemiyeti İstanbul'da kuruldu.

1980- Eski Hatay Cumhurbaşkanı Tayfur Sökmen, 88 yaşında

İstanbul'da öldü.

1983- Çizgi roman Tenten'in çizeri Georges Remi (Herge) öldü.

1992- Zonguldak Kozlu'daki grizu faciasında 127 kişi öldü, 147

kişiden umut kesildi.

1994- Ressam Cihat Burak, 79 yaşında öldü.

1994- TBMM Genel Kurulu, DEP'li Selim Sadak ve RP'den istifa

eden İstanbul Bağımsız Milletvekili Hasan Mezarcı'nın

dokunulmazlığını kaldırdı.

2008- Rusya'da devlet başkanı seçimini Başbakan Birinci

Yardımcısı Dimitriy Medvedev yüzde 70,28 oranında oy alarak

kazandı. Medvedev, 7 Mayısta yemin etti.

2009- Şair ve söz yazarı Yusuf Hayaloğlu, İstanbul'da yaşamını yitirdi.

2013- Gerçek adı Müslüm Akbaş olan ve seslendirdiği arabesk müzik eserleriyle hayranlarınca "Müslüm Baba" diye anılan sanatçı Müslüm Gürses, geçirdiği by-pass ameliyatının ardından 4 ay yoğun bakımda tedavi gördüğü hastanede 60 yaşında hayatını kaybetti. Sesi, yorumu, şarkıları ve renkli kişiliğiyle hafızalarda yer edinen Gürses, müziğe uzun yıllar emek veren ve şarkılarıyla geniş kitlelere ulaşabilen sanatçılar arasında yer alıyordu.

2013- Voleybolda, Erkekler CEV Kupası Finali rövanş maçında Halkbank, İtalya'nın Andreoli takımını 3-2 yenerek şampiyon oldu ve erkeklerde CEV Kupası'nı alan ilk Türk takımı olarak tarihe geçti.

4 Mart

1193- Eyyubi devletinin kurucusu, Haçlı saldırılarına karşı

duran Selahaddin Eyyubi öldü.

1656- Düşük ayarlı para ve alınamayan maaşlar için ayaklanan askerler,

IV. Mehmed'in onayıyla bazı saray ağalarını idam ettirdi.

1923- Mustafa Kemal Paşa'nın 17 Şubat'taki konuşmasıyla başlayan İzmir

İktisat Kongresi sona erdi. Kongrede Misakı İktisadi kabul edildi.

1929- Takriri Sükun Kanunu yürürlükten kalktı.

1934- İstanbul Üniversitesinde açılan İnkılap Tarihi Enstitüsü'nde

ilk dersi Milli Eğitim Bakanı Hikmet Bayur verdi.

1934- Ankara Radyosu yayınına başladı.

1940- İstanbul'da yapılan Altıncı Balkan Güreş Şampiyonası'nda

Türk takımı beş birincilik alarak altıncı kez şampiyon oldu.

1964- BM Güvenlik Konseyi, Kıbrıs'a uluslararası güç gönderme

kararı aldı.

1986- İzmir'in eski belediye başkanı Osman Kibar öldü.

1992- İspanya'dan "engizisyon" baskısından kaçarak Osmanlı

İmparatorluğu'na sığınan Museviler, Türkiye'ye gelişlerinin 500.

yılını kutladılar.

1994- Dokunulmazlıkları kaldırılan DEP milletvekilleri Leyla

Zana, Sırrı Sakık, Ahmet Türk, Selim Sadak ve bağımsız

milletvekili Mahmut Alınak, gözaltına alındı. Mezarcı ve DEP

Şırnak Milletvekili Selim Sadak serbest bırakıldı.

1994- Gazeteci Hıncal Uluç, uğradığı silahlı saldırıda bacağından

yaralandı.

2002- Ilımlı Arnavut Lider İbrahim Rugova, Kosova'nın ilk

devlet başkanı seçildi.

5 Mart

1920- Türkiye Yeşilay Cemiyeti kuruldu.

1934- Eski milli eğitim bakanlarından Dr. Reşit Galip öldü.

1941- Türkiye'nin ilk Diyanet İşleri Başkanı Rifat Börekçi öldü.

1946- İkinci Dünya Savaşı'nda ortaya çıkan ve Sovyetler Birliği ile

Doğu Avrupa ülkelerini simgeleyen "Demirperde" kavramı; ilk kez

İngiltere Başbakanı Winston Churchill'in bir konuşmasında kullanıldı.

1953- Sovyetler Birliği'ni yaklaşık 30 yıl yöneten ve geçirdiği

beyin kanaması sonucu bilincini yitiren Jozef Stalin öldü.

1971- Amerikalı dört asker Ankara'da terör örgütü THKO mensuplarınca

kaçırıldı. Bir duyum üzerine polisin 5 Mart'ta üniversiteye düzenlediği

baskında çatışma çıktı; Erdal Şener adlı öğrenci öldü, yaralananlar

oldu. ABD'li askerler 8 Mart'ta serbest bırakıldı.

1983- Karikatürist Mustafa (Mim) Uykusuz 61 yaşında öldü.

1987- Tiyatro ve sinema sanatçısı Gülistan Güzey İstanbul'da öldü.

1994- Birleşmiş Milletler, Bosna'ya Türk askeri gönderilmesini

kabul etti.

1999- Çankırı Valisi Ayhan Çevik, bombalı saldırıda ağır

yaralandı; koruma polisi ve iki lise öğrencisinin öldüğü

saldırıyı yasa dışı TİKKO örgütü üstlendi.

2000- Hayırseverliğiyle tanınan iş adamı İzzet Baysal öldü.

2009- "Ergenekon" soruşturması kapsamında Cumhuriyet gazetesi Ankara temsilcisi Mustafa Balbay gözaltına alındı ve 6 Mart'ta tutuklandı.

6 Mart

1920- "Kaşağı"nın yazarı, ünlü öykücü Ömer Seyfettin, Haydarpaşa

Hastanesinde öldü. Ömer Seyfettin, 12 Mart 1884'te Gönen'de doğmuştu.

1925- Takriri Sükun Kanunu'na dayanılarak İstanbul'da altı gazete

ve dergi, Bakanlar Kurulu kararıyla kapatıldı. Kapatılan yayın

organları şunlardı: Tevhidi Efkar, İstiklal, Son Telgraf,

Aydınlık, Sebilülreşat ve Orak Çekiç.

1927- İstanbul Radyosu yayına başladı.

1935- Oyun Yazarı İbnürrefik Ahmet Nuri (Sekizinci) 61 yaşında öldü.

1948- Anadolu Ajansında 1925'te şirket kurucuları arasında yer alan ve

"Başyazarı" olan ünlü şair, yazar ve gazeteci Kemalettin Kamu

47 yaşında Ankara'da öldü.

1961- İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth, Türkiye üzerinden geçerken

Ankara'ya geldi. Esenboğa Havalimanında Devlet ve Hükümet Başkanı

Orgeneral Cemal Gürsel tarafından karşılanan II. Elizabeth, Gürsel

ile kırk dakika görüştükten sonra Türkiye'den ayrıldı.

1989- Şarkı sözü yazarı ve şovmen Fecri Ebcioğlu öldü.

1995- Avrupa Birliği üyesi on beş ülke ile Türkiye arasında Gümrük

Birliği Antlaşması imzalandı.

1995- Karikatürist Nehar Tüblek, İstanbul'da öldü. Tüblek,

1924'de Manastır'da doğmuştu.

2002- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, Gazeteci yazar Çetin Emeç ve

Turan Dursun ile İran rejim muhalifi Ali Akbar Gorbani'nin

öldürülmesi olaylarının da aralarında bulunduğu birçok

saldırıdan sorumlu tutulan İslami Hareket Örgütünün "İcra

Şurası" üyesi İrfan Çağırıcı hakkındaki idam cezasını onadı.

2005- Ressam Nüzhet İslimyeli 92 yaşında Ankara'da öldü.

2007- Türkiye'de işsizlik oranı 2006 yılında yüzde 9,9 olarak

açıklandı.

2013- Venezuela'nın uzun süredir kanserle mücadele eden Devlet Başkanı Hugo Chavez, 58 yaşında hayatını kaybetti.

7 Mart

1917- Nick Larocca'nın "Original Dixiland Jazz Band" adlı

orkestrası, ilk caz plağını New Jersey'deki Victor Co.

plakçılık şirketi için doldurdu.

1927- İstiklal Mahkemelerinin görevi sona erdi.

1954- Petrol işletmeciliğini yabancı sermayeye açan Petrol

Yasası kabul edildi. Petrol İşleri Genel Müdürlüğü kuruldu.

1969- Golda Meir İsrail'in ilk kadın başbakanı oldu.

1977- Pakistan'da seçimleri Zülfikar Ali Butto kazandı.

1979- ABD uzay aracı Voyager I, Jüpiter ve Uranüs'ün Satürn

gibi halkalara sahip olduğunu keşfetti. Voyager I, Jüpiter'in

halkalı resimlerini dünyaya gönderdi.

1983- Zonguldak Ereğli Kömür İşletmelerinin Kandilli üretim

havzasındaki Armutçuk Ocağı'nda meydana gelen patlamada 102

kişi öldü, 86 kişi yaralandı.

1989- Anayasa Mahkemesi, üniversitelerde "dini inanç sebebiyle

boyun ve saçların örtü veya türbanla kapatılmasını" serbest

bırakan yasayı iptal etti.

1990- Hürriyet gazetesi Yönetim Kurulu üyesi, gazeteci yazar

Çetin Emeç ve şoförü Ali Sinan Ercan, uğradıkları silahlı

saldırıda yaşamlarını yitirdi.

2001- Karikatürist Necmi Rıza Ayça, 87 yaşında vefat etti.

2010- İngiliz aktör Richard Stapley, 86 yaşında öldü.

8 Mart

1403- Osmanlı padişahı Yıldırım Bayezid, Akşehir'de öldü.

1857- KADINLAR GÜNÜ: ABD'de kadın işçilerin 8 Mart 1857'de

yaptıkları yürüyüş, Kopenhag'da 1910 yılında toplanan Dünya

Kadınlar Kongresi'nde "Emekçi Kadınlar Günü" olarak

belirlendi. 8 Mart, 1977'de BM tarafından "Dünya Kadınlar

Günü" ilan edildi.

1944- Yazar Hüseyin Rahmi Gürpınar, Heybeliada'daki köşkünde

öldü. Gürpınar, 17 Ağustos 1864'te İstanbul'da doğmuştu.

1948- Tanımladığı bir deri hastalığı "Behçet Hastalığı" adıyla

dünya tıp literatürüne geçen, deri ve zührevi hastalıklar uzmanı

Ordinaryüs Prof. Dr. Hulusi Behçet, kalp krizi sonucu öldü.

1952- ABD Philadelphia'da ilk suni kalp ameliyatı yapıldı.

1954- Devletin siyasal prestijine ve mali gücüne zarar getirdiğine

karar verilen ya da kişilerin özel hayatına tecavüz eden yazılar

yazan gazetecilere ağır cezalar öngören Basın Kanunu TBMM'den geçti.

1963- Suriye'de, bir darbe sonucu Baasçılar ve Nasırcılar

iktidarı ele geçirdi. Baasçı subaylar, şubat ayında, Irak'ta da

yönetimi ele geçirmiş ve Başbakan Kasım öldürülmüştü.

1972- Demokratik Parti Genel Başkan Yardımcısı Yüksel Menderes,

Ankara'da hava gazıyla intihar etti. Başbakan Adnan Menderes'in

oğullarından Mutlu Menderes, 1 Mart 1978'de trafik kazasında

ölmüştü. 15 Mart 1996'da ise Aydın Menderes, trafik kazası

sonucu felç oldu.

1980- Felsefeci Nusret Hızır, 81 yaşında öldü.

1984- Sekiz ilde olağanüstü hal uygulanmasıyla ilgili

"Olağanüstü Hal Yönetmeliği" yürürlüğe girdi.

1996- Lefkoşa-İstanbul seferini yapan KKTC'ye ait bir yolcu

uçağı kaçırılarak önce Sofya'ya, ardından da Münih'e indirildi.

2005- Çeçen lider Aslan Maşadov, bir çatışmada Rus güvenlik

güçlerince öldürüldü.

2008- Hollanda'nın Lahey kentindeki Artistik Buz Pateni Uluslararası

Aegon Kupası'nda, bayanlarda Tuğba Karademir 2. oldu ve Türkiye'ye bu

spor dalında tarihte uluslararası bir yarışmada büyükler kategorisindeki

ilk madalyayı kazandırdı.

2008- Eski milletvekili ve Ankara Üniversitesi SBF eski öğretim üyesi

Prof. Dr. Sadun Aren, vefat etti.

2010- Elazığ'ın Karakoçan ilçesinde meydana gelen 6.0 büyüklüğündeki depremde 41 kişi öldü.

2012- Kadına şiddet uygulayan kişilere elektronik kelepçe veya bileklik takılmasına imkan sağlayan Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine İlişkin Kanun Tasarısı, TBMM Genel Kurulu'nda yasalaştı.

9 Mart

1764- Padişah III. Mustafa tarafından yaptırılan Laleli Camisi

ibadete açıldı.

1796- Napolyon Bonapart ile Josephine evlendi.

1923- Sovyet lideri Lenin, geçirdiği felç sonucunda konuşma

yeteneğini kaybetti.

1929- İstanbul'da Matbaacılık Mektebi açıldı.

1956- Kıbrıs Rum toplumunun lideri Başpiskopos Makarios,

İngiltere tarafından Seyşel Adaları'na sürgüne gönderildi.

Adanın İngiliz Genel Valisi John Harding, Makarios'un,

terörizmi aktif olarak desteklediği için sürgün edildiğini açıkladı.

1957- Türkiye'nin ilk kadın doktor subayı Sema Aran, teğmen

rütbesiyle göreve başladı.

1967- Gazeteci, yazar Vala Nureddin (Va-Nü), 66 yaşında

İstanbul'da öldü.

1967- Gölcük Tersanesi'nde "Berk" adlı refakat firkateyninin

yapımına başlandı.

1995- TBMM Mal Varlığını Araştırma Komisyonunun Almanya'da

bulduğu belgeler, RP'li Süleyman Mercümek'in Türkiye'de

yönettiği paranın toplam 17 milyon mark olduğunu ve bu

paraların akıbetinin bilinmediğini ortaya koydu.

1996- 1990 yılında öldürülen gazeteci Çetin Emeç'i vurduğu

belirlenen İslami Hareket Örgütü'nün "tim sorumlusu"

İrfan Çağırıcı, İstanbul'da yakalandı.

2001- Türk balesinin kurucusu Edris Stannus (Dame Ninette de

Valois), İngiltere'de 104 yaşında öldü.

2003- Siirt'te yapılan milletvekili yenileme seçimlerinde 3

milletvekilliğini alan, iktidardaki AK Parti'nin Genel Başkanı

Recep Tayyip Erdoğan da parlamentoya girdi.

2007- İsviçre'de, Ermeni çevrelerinin "soykırım" iddiasının

inkarın suç sayan yasayı ihlal ettiği gerekçesiyle yargılanan

İşçi Partisi lideri Doğu Perinçek, para cezasına çarptırıldı.

Lozan Mahkemesi, 6 Mart'ta başlayan duruşmalar sonunda bugün verdiği

kararda, Perinçek'i 90 gün hapis cezası karşılığında her günü 100

İsviçre Frangı (yaklaşık 115 YTL) olmak üzere 9 bin İsviçre Frangı

para cezasına çarptırdı ve bu cezayı iki yıl tecil etti.

10 Mart

1876- Graham Bell ile yardımcısı Watson, ilk telefon görüşmesini

yaptı.

1910- Hollywood'da çekilen ilk film "In Old California"

gösterime girdi.

1919- Çin'de kölelik resmen kaldırıldı.

1920- Yunanistan Başbakanı Venizelos'un da katıldığı toplantıda

İstanbul'un resmi işgaline ve Kuvayımilliye öncülerinin

tutuklanmasına karar verildi.

1931- İstanbul'da yayımlanan Bıldırcın, Piliç ve Çapkın Kız

mecmuaları hakkında müstehcen yayın davası açıldı.

1938- Ankara Radyosu'nda radyofonik konserlere, Bizet'in Carmen

operasıyla başlandı.

1947- Dört büyükler, Almanya'nın geleceğini tartışmak için

Moskova'da toplandı.

1952- Küba'da General Fulgencio Batista, Devlet Başkanı Carlos

Socarras'ı devirerek yerini aldı.

1956- Başpiskopos Makarios'un, 9 Mart günü sınır dışı

edilmesinden sonra Kıbrıs'ta ayaklanmalar başladı.

1963- Saatli Maarif takvimlerinin kurucusu Naci Kasım, 79 yaşında

vefat etti.

1969- ABD'li siyahi lider Martin Luther King'in katili James

Earl Ray, 99 yıl ağır hapis cezasına çarptırıldı.

1972- TBMM, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan hakkındaki

idam kararlarını 53 ret, 6 çekimser, 238 kabul oyuyla onayladı.

1974- Cumhuriyet'in 50. Yılı'nı Kutlama Komitesi'nce İstanbul'un

Karaköy Meydanı'na dikilen "Güzel İstanbul" adlı kadın

heykeli, "müstehcen" olduğu iddiasıyla bazı kesimlerin tepki

göstermesine yol açtı.

1988- Zorunlu Tasarruf Yasası çıktı.

1989- Avrupa Kulüpler Kupası'nda finale yükselen ilk Türk

basketbol takımı Efes Pilsen, Yunanistan'ın Aris takımına

yenilerek ikinci oldu.

1993- Gazeteci Emil Galip Sandalcı, 71 yaşında öldü.

1998- Gazeteciler Federasyonu kuruldu.

1999- Şair, deneme yazarı Salah Birsel vefat etti.

2000- Diyarbakır 1 Numaralı DGM, kapatılan RP'nin Genel Başkanı

Necmettin Erbakan'ı "halkı ırk ve din farklılığı gözeterek, kin

ve düşmanlığa açıkça tahrik ettiği" gerekçesiyle 1 yıl hapisle

cezalandırdı.

2003- Erman Filmin kurucusu Hürrem Erman, 90 yaşında öldü.

2004- Yargıtay 1. Ceza Dairesi, 7 TİP'li öğrenciyi öldürdüğü

için 7 kez idam cezasına çarptırılan Haluk Kırcı'nın cezasının,

48 ayı hücrede olmak üzere müebbet ağır hapis cezasına

dönüştürülmesine ilişkin kararı onadı.

2007- Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi, Diyarbakır Emniyet

Müdürü Ali Gaffar Okkan ve 5 polis memurunun öldürülmesine

ilişkin davada 5 sanıktan birini müebbet, 3 sanığı ise toplam

19 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırdı; 1 sanık beraat etti.

2009- Yüksek Hızlı Tren'in ilk seferi Ankara- Eskişehir hattında yapıldı. YHT'nin işletmeye alınış töreni ise 13 Martta düzenlendi.

2013- Almanya'da Stuttgart yakınlarında bulunan Backnang kentindeki bir apartmanda sabaha karşı çıkan yangında 8 Türk vatandaşı yaşamını yitirdi.

2013- Voleybol Kadınlar CEV Şampiyonlar Ligi Dörtlü Finali'nde Azerbaycan'ın Rabita Bakü takımını 3-0 yenen Vakıfbank, tarihinde ikinci kez şampiyonluğa ulaştı.

2013- Tiyatro ve sinema sanatçısı Metin Serezli, 79 yaşında İstanbul'da hayatını kaybetti. - Ankara