DÜDEN ŞELALESİ, KENDİNİ TOPARLIYOR

ANTALYA'nın dünyaca ünlü Düden şelalelerinin bulunduğu Düden Çayı'nda ocak ayında ortaya çıkan, köpüklenme ve kötü kokuyla birlikte balık ölümlerine neden olan kirliliğin azaldığı kaydedildi. Düden Şelalesi'nde 35 metreye dalış yapan Akdeniz Üniversitesi'nden (AÜ) Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, Dalışımızda sevindirici olan şey, alttan gelen su çok berraktı. Düden kendini yavaş yavaş toparlıyor dedi.

Kent merkezine yaklaşık 10 kilometre uzaklıktaki Düden Şelalesi, 40 metrelik falezlerden denize dökülüyor. AÜ Su Ürünleri Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu ve AÜ Sualtı Topluluğu'ndan bazı üyeler, Kepez ilçesi sınırlarındaki Yukarı Düden Şelalesi ve Muratpaşa ilçesi Lara bölgesinde denize dökülen Aşağı Düden Şelalesi olmak üzere, her yıl on binlerce yabancı ve yerli turistin ziyaret ettiği iki şelalenin de bulunduğu Düden Çayı'ndaki kirliliği tespit etmek için, 35 metre derinlikte yer alan su tünellerine dalarak numune aldı.

'OLAY TÜRKİYE YA DA DÜNYADA BİR İLK'

Akdeniz Üniversitesi ile Antalya Büyükşehir Belediyesi'nin protokolü doğrultusunda, şelalenin olduğu noktada galerilere girerek ilerlediklerini ifade eden Prof. Dr. Mehmet Gökoğlu, 'Gidebildiğimiz noktaya kadar ilerledik. Amacımız Düden'deki kirliliğin nereden kaynaklandığını araştırmak. O tünellere kirlilik yer altından mı yoksa dışarıdan mı geliyor Onu tespit etmek için galerilerde ilerledik. 35 metre su derinliği, yani tünelin içerisindeki mesafe değil, su derinliğinin 35 metrelik kısmından örneklerimizi doldurduk. Belki de Türkiye ve dünyada ilk defa yer altındaki galerilerden elimizdeki örnekleri doldurduk. Orada onu doldurmak bile büyük başarı, çok büyük akıntı var. Düden Şelalesi'nin altından gelen su, nehir gibi, alttan çok büyük miktarda su geliyor. Düden'den denize dökülen su oradan geliyor. Üst taraf kurumuş vaziyette. Bu dalışımızda sevindirici olan şey ise alttan gelen su çok berraktı. Kendisini temizlemeye başlamıştı, ancak en son orayı haritalamak için daldığımızda, geçen seferki dalışımıza göre kısıtlı görüş açısı vardı. Yağmurlar ya da başka bir durumdan olsa gerek görüş azalmıştı diye konuştu.

'NUMUNE KAPLARINI BOŞ İNDİRİRSEK PATLAR'

Su numunesinin 35 metre derinlikte alınma yöntemini de anlatan Prof. Dr. Gökoğlu, 'Su kapları bize steril geldi. Onları boş şekilde suyun altına indirdiğimiz zaman basınçtan dolayı, 4,5 atmosfere iniyoruz, orada patlar. Bunun için kıyıda kaplarımızı dalış öncesi doldurduk. Daha sonra dolu şekilde indirdik. O kapları aşağıda açıp, hava vererek içerisindeki suyu boşaltıyoruz. Sonra da numune örneklerini alıyoruz. Diğer türlü o derinlikte su numunesi alma şansımız yok ifadelerini kullandı.

Düden Şelalesi'nin olduğu noktalara yaptıkları dalışta kirliliğin geldiği yeri göremediklerini belirten Prof. Dr. Gökoğlu, 'Su numunelerini aldık, örnekler Büyükşehir Belediyesi laboratuvarlarına gönderildi dedi.

'SUYUN DÖKÜLDÜĞÜ YERDE BİRKAÇ PET ŞİŞE GÖRDÜK'

Düden Şelalesi'nde kirliliğin geldiği yeri araştırdıklarına dikkat çeken Prof. Dr. Gökoğlu, 'İnsani atıklara Varsak Kuru Düdeni'nde maalesef rastladık. Orada pet şişe, lastik, cam gibi atıkları görüyoruz. Dolayısıyla bu atıklar yer altından Düden Şelalesi'nin üstteki Varsak bölgesinde görülmesi muhtemel. Bu dalışımızda buna pek rastlamadık. Sadece suyun döküldüğü yerde birkaç pet şişe gördük. İnsanlarımızı daha duyarlı olmaya çağırıyoruz diye konuştu.

'TÜNELDE KİRLİLİĞE VE CANLIYA RASTLAMADIK'

'Tünelde kirliliğe rastlamadık' diyen Prof. Dr. Gökoğlu, 'Sadece suda bulanıklık vardı. Tünel içerisinde ilerlediğimizde çok büyük boşluklar gördük. O boşluklarda ilginç manzaralara rastlıyoruz. Dünyada belki de ilk defa oraları gören kişiler olarak heyecan yaşıyoruz. Orada bazı kayaların boşlukta olduğu görülüyor. Bizim için ilginç olan konulardan biri de hiçbir canlıya rastlamadık. Yıllar önce daldığımda attığımız kılavuz halatları hala duruyor. O dönemlerde tünelde endemik bazı balık türleri olduğunu ve bizden korktukları için galeriye gittiklerini görüyorduk. Son dalışımızda maalesef hiçbir canlıya rastlamadık ama Düden kendini yavaş yavaş toparlıyor. Denize dökülen yerlerde balıklar görülüyor. Burada bir balıklandırma yapılırsa Düden eski günlerine dönecektir dedi.

DÜDEN'İN KİRLENME SÜRECİ

Ocak ayının ikinci haftasında ilk olarak Yukarı Düden Şelalesi'nin olduğu bölgede yaşayanların fark ettiği kötü koku ve aşırı köpüklenme olayı sonrasında, kirlilik Düden Çayı boyunca yayılarak 40 metreden denize dökülen Aşağı Düden Şelalesi'ne ulaşıp denize karıştı. Düden Çayı'ndan kaynaklı koku ve köpük kirliliği üzerine yapılan denetimlerde 10 işletmeye 2 milyon 598 bin 797 TL idari ceza uygulandı, 10 tesisin faaliyeti durduruldu.

STK'LAR KOMİTE KURDU

Düden Çayı ve şelalelerinde yaşanan bu felakete birçok sivil toplum kuruluşu tepki göstererek, kirliliğe sebep olan firmaların isimlerinin açıklanması çağrısında bulundu. Ancak bu konuda yetkili birimlerden açıklama olmadı. Yaşanan kirlilik sonrası çevreye duyarlı kesimlerde tepkiler oluşurken, birçok gönüllü derneğin katılımıyla da 'Düden Şelalesi ve Çayı Su Kirliliği Önleme ve Koruma Komitesi' oluşturuldu.