GÜRPINAR'DA 4 GÖLETİN, URARTULAR DÖNEMİNE AİT OLDUĞU BELİRLENDİ

VAN'ın Gürpınar ilçesinde arkeolog ve antropologlardan oluşan ekibin yaptığı yüzey araştırmalarında, bölgedeki 4 göletin, 2 bin 800 yıl önce Urartular tarafından sulama amacıyla yapıldığı tespit edildi. Bazıları hala kullanılırken, bazılarının ise son yıllardaki kuraklığa bağlı olarak kuruduğu gözlendi. Göletlerin turizme kazandırılması için çalışmalar başlatılacak.

Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu başkanlığındaki arkeolog ve antropologlardan oluşan 10 kişilik ekip, 9 Haziran'da Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü'nün izniyle Gürpınar ilçesinde arkeolojik yüzey araştırmalarına başladı. Çalışmalar 30 Haziran itibari ile sonuçlandırıldı.

Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu, Urartuların, Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki sınırlı alanlarda tarım faaliyetlerini yürütebilmek için çok sayıda gölet, baraj ve su bendi inşa ettiklerini ve tarımsal alanları düzenli bir şekilde sulamak ve suyu halka sistemli bir şekilde ulaştırabilmek için göletler, barajlar ve kanallar açtıklarını söyledi.

URARTULARA AİT YENİ BİLGİLERE ULAŞILDI

Daha önce bilinen ve halen kullanımda olan bazı su kanalları ve göletlerin olduğunu belirten Prof. Dr. Çavuşoğlu bu su kanalarının da Van Ovası'nın tarımsal faaliyetleri için önemli rol oynadığını ifade etti. Prof. Dr. Çavuşoğlu, Urartuların bu zor ve zahmetli imar faaliyetlerini yapmalarının ana sebebinin, kısa ve kurak gecen yaz ayında verimli tarımsal ürünler elde etmek, hayvanların su ihtiyacını karşılamak ve uzun geçen kış mevsimini rahatlıkla atlatabilmek olduğunu söyledi.

Araştırmalarda yeni bilgilere ulaştıklarını belirten Prof. Dr. Çavuşoğlu, Tutmaç, Salih Dinçer, Şeyh ve Işıkpınar göletlerini keşfettiklerini söyledi.

KURAKLIĞI ATLATMAK İÇİN YAPILMIŞ

Küresel ısınma ile birlikte kuraklık dönemi yaşandığına da dikkat çeken Prof. Dr. Çavuşoğlu, bölgede yaşanan kuraklıktan Gürpınar'ın da nasibini aldığını belirterek, Özellikle hayvancılıkla uğraşan bu bölgede kuraklık büyük sıkıntı oluşturuyor. Eski dönemlerde de bu kuraklık muhtemelen vardı. Kuraklığı atlatmak, hayvanlarını otlatmak, bağ ve bahçelerini sulamak için özellikle Urartuların göletler ve kanallar açtıklarını çok iyi biliyoruz ki; bu yaptığımız araştırmada 4 tane çok güzel Urartu dönemine ait gölet tespit etmiş olduk dedi.

GÖLET HALEN KULLANILIYOR

Urartuların yaptığı göletlerin özellikle 2 bin ve üzeri rakımlarda olmasının çok ilginç olduğunu belirten Prof. Dr. Rafet Çavuşoğlu, şöyle konuştu

Bunlardan Tutmaç göleti çok önemli. 2 bin 800 yıl önce yapılan gölet, halen kullanılıyor ve şu an su tutuyor. Bu gölet, göçmen kuşların da uğradığı bir yer. Bir diğeri Salih Dinçer göletiydi. Şu an kurumuş, daha doğrusu kaynak var. Fakat kaynak bu yıl kuraklık nedeniyle kurumuş. Köy muhtarının arazisi içinde yer aldığı için bu göleti Salih Dinçer Göleti olarak adlandırdık. Son yıllara kadar bu gölet aktif olarak kullanılıyormuş, bu yıl kuraklık nedeniyle kurumuş vaziyette. Bulunan Şeyh Göleti de çok önemli fakat onun da kurumuş olduğunu, su kalmadığını gördük. Gölet 50 metre uzunluğunda ve 30 metre genişliğinde, 5 metre derinliğindedir. Gölette biriktirilen suyun istendiği zaman tahliye edilmesi ve sulama kanallarına aktarılmasını sağlayan savak kısmı ise göletin batı bölümünde bulunmaktadır. Işıkpınar Göleti ise Gürpınar ilçesi Işıkpınar köyü içerisinde yer almaktadır. Gölet 30 metre uzunluğunda, 25 metre genişliğindedir. Göletin etrafında suyu toplamak amacı ile yaklaşık 2,5 metre kalınlığında bir bent inşa edilmiş. Bu gölette toplanan su köyün kuzey altında bulunan bağ ve bahçelerin sulanmasında kullanılmıştır. Göletin çevresinde ve içerisinde Urartu Dönemi'ne ait seramikler tespit ettik

Urartuların inşa ettiği bu sulama kanallarının Urartulardan sonra bölgede varlık gösteren medeniyetler tarafından, hatta bir kısmının günümüzde bile kullanıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Çavuşoğlu, Urartular tarafından yapılan baraj, göletler ve sulama kanalları yaklaşık olarak 2 bin 800 yaşında olmalarına rağmen, hala çalışıyor olmaları, dünyada ender rastlanan birer eser olmaları açısından da oldukça önem arz ediyor dedi.

'TURİZME KAZANDIRILMASINI İSTİYORUZ'

Prof. Dr. Çavuşoğlu, Şu an bulduğumuz 4 gölet yaptığımız yüzey araştırmalarında literatüre yeni girmiş göletler. Bunlar da tescil edilmeleri için bölge kurullarına iletilecek. Bulduğumuz yeni yerlerin turizme kazandırılmasını istiyoruz. Eski çağda insanların yapmış olduğu göletleri barajları sulama kanallarının turizme kazandırılması için girişimde bulunuyoruz. Bizi bu yüzey araştırmasında destekleyen Kültür ve Turizm Bakanlığı'na ve bize destek veren Gürpınar Belediye Başkanı Hayrullah Tanış'a teşekkür ediyorum diye konuştu.