Gezegeni kurtaracak mesaj PlanetSolar'dan geldi

Denize kıyısı olmayan İsviçre’nin medar-ı iftiharı PlanetSolar, sadece güneş enerjisi kullanarak çıktığı dünya turunu 585 günün sonunda başarıyla tamamladı. PlanetSolar’ın yaratıcısı Raphaël Domjan, haklı gururunu ve merak edilenleri Yachtinglife ile paylaştı.

Malumunuz halihazırdaki enerji kaynakları hızla tükeniyor.Üstelik gezegenimize ve biyo-çeşitliliğe verdiği zararlar da cabası.Neyse ki bir yandan, güneş ve rüzgar gibi farklı alternatif enerji kaynaklarının peşinden koşan maceraperestler sayesinde dünyamızı kurtaracak çözümler üretilmeye devam ediyor.İşte bu çevreci maceraperestlerden biri de Raphaël Domjan. Kendisi henüz 38 yaşında İsviçreli bir dağcı, mühendis, planör pilotu, PlanetSolar isimli sürdürülebilir kalkınma örgütünün kurucusu ve yazar… Tüm derdi de dünyaya zarar vermeyen enerji kaynaklarının hayatımızın her alanında kullanımının mümkün olduğunu göstermek. Bu hedefine bir de Jules Verne ve Neil Armstrong gibi ünlü kişilerden aldığı serüven ruhunu ekleyen Domjan, PlanetSolar projesi ile sadece ve sadece güneş enerjisi ile çalışan devasa katamaranı ile dünyayı turladı. Almanya tersanelerinde üretilen MS Tûranor PlanetSolar, iki yıllık bir tasarım ve yapım sürecinin ürünü. 35 metre uzunluğunda ve 23 metre genişliğindeki katamaranda dev güneş panelleri 537 metrekarelik bir alan kaplıyor.

Eylül 2010’da İsviçre bayrağıyla Monako’dan yola çıkan PlanetSolar, 585 günlük uzun yolculuğun ardından 4 Mayıs’ta başlangıç noktasına geri döndü. Sonuç ise mola verilen 52 nokta, uğranılan 28 ülke, aşılan 3 okyanus ve 11 deniz, kat edilen 37 bin deniz mili yol ve harcanan sıfır litre yakıt oldu.

Dünya turunu tamamlayan PlanetSolar, şimdi bu başarısının ardından 2012 yaz ayları boyunca Akdeniz sularında salınacak. Fransa’nın Marseille kentindeki  European SolarDays etkinliğinde de boy gösteren MS Tûranor PlanetSolar, yenilendikten sonraki yeni görevine yani güneş enerjisinin mobil elçiliğine başladı bile. İlk durak ise Barselona oldu. PlanetSolar Akdeniz macerası Ekim ayının sonuna kadar devam edecek.

585 gün süren bu devr-i alemde projenin lideri olarak çalışan Domjan’a göre PlanetSolar sadece bir deniz taşıtı değil. Onun ve partnerlerinin tüm arzusu, bataryaları dolu olduğu sürece bu tekne ile istediğiniz seyahati yapabileceğinizi göstermek. Kısacası Domjan’a göre PlanetSolar, bir tekneden çok bir mobil batarya… Üstelik Akdeniz sularında dolaşacak olan PlanetSolar ile sadece güneş enerjisi kullanarak konser, ışık şovları ve sergilerin bile gerçekleştirilmesi planlanıyor. Kısacası olasılıklar o kadar çok ki… Tekne yapacağını yaptı ve vermesi gereken mesajı verdi: Tek damla yakıt kullanmadan dünyayı dolaşabilmek bile mümkün. Biz de Domjan ile konuştuk, hem kendisini daha yakından tanıdık hem de PlanetSolar hakkında daha detaylı bilgi aldık.

İlham perinizin Jules Verne olduğu söyleniyor.Jules Verne sizi nasıl etkiledi?

Dedem, Jules Verne’in bütün eserlerini biriktirmişti ve ben daha çok küçükken hepsini okudum. Hepsi olmasa da özellikle 80 Günde Devr-i Alem ve ona benzer öyküleri beni bir maceraperest olma konusunda çok etkiledi. Sadece Jules Verne de değil. Neil Armstrong ya da Ian Saint (kendisi polisiye ve macera romanları ile ünlü bir yazar) gibi maceraperestler de bana bugünler için gerekli ilhamı verdi. Ama önemli olan; ben bunları sadece kendim için yaşamak istemedim.Dünya değiştikçe her şeyi yapabileceğimizi ama kimsenin bunun farkında olmadığını gördüm. Hem maceraperest olabilir hem de gezegenimiz için bir şeyler yapabileceğimi düşündüm. Elbette dünyanın en yüksek tepesine çıkmak harika bir duygu ama bu sadece kendiniz için yaptınız bir şey.Benim motivasyonum diğer insanlar için de bir şey yapmak.

Tüm yolculuk boyunca teknede miydiniz?

Aslında hemen hemen diyebilirim.İki ay uzak kaldım çünkü daha önce bacağımı kırdığım için hastanede olmam gerekiyordu ve bu tıbbi gereksinmeler yüzünden iki ay teknede olamadım.

PlanetSolar bu kadar büyük tekne olmasına rağmen hızla ilgili bir sorun yaşamadı değil mi?

 Aslında dürüst olmak gerekirse PlanetSolar, güneş enerjisi ile çalışan bu tip tekneler için ilk prototip. Üstelik çok da büyük. O yüzden, o kadar da hızlı değil. Ulaşabildiğimiz en yüksek hız 10 knot. Ortalama hızımız ise 5 knot. Bu hız işini iki açıdan düşünmek lazım.Önemli olan gideceğiniz güzergah.Ufak bir güzergahta daha hızlı yol almak problem olmaz.Ancak Pasifik gibi uzun bir güzergaha çıkacaksanız bataryaların kapasitesi belli olduğu ve geceleri de onu kullanacağınız için sadece güneşten alacağınız enerji ile çok hızlı gidemezsiniz.En yüksek hızı korumak için çok fazla enerjiye ihtiyacınız var.

O halde geceleri durmak zorunda kalmıyordunuz?

Evet, çok büyük güneş bataryalarımız var. Bunlar dünyadaki en büyük bataryalar. Öyle ki hızınıza bağlı olarak üç güne kadar dayanabiliyor. Yani ortalama 5 knot hızda giderek gün boyunca sadece bataryaları kullanarak üç gün üç gece yol alabilirsiniz. Daha yavaş giderseniz bu süre daha da uzayabilir. Örneğin 3 knot ile giderseniz bir hafta bile kullanabilirsiniz. PlanetSolar ilk örnek...

Peki ya acil bir duruma karşı alternatif bir enerji kaynağınız var mıydı?

Jeneratörümüz vardı ama kullanmadık.  Daha çok bir sigorta gibiydi bizim için ama ihtiyacımız olmadı.Hava yüzünden de çok hızlı gidemediğimiz için enerjimiz bitmedi.Zaten bu ilk yolculuk bir keşif amacı taşıyordu.Eğer ticari bir tekne olsaydı jeneratörü kullanmanız çok normal.Ya da daha hızlı olmak istiyorsanız yine jeneratör gibi alternatif enerji kaynaklarını kullanabilirsiniz.Ancak PlanetSolar ile bizim yapmak istediğimiz sadece güneş enerjisi kullanarak neler yapabileceğinizi göstermekti. O yüzden de başka bir enerji kullanmadık.

Beklenmeyen durumlar yaşandı mı?

En ufak bir kara parçasının bile görünmediği sularda ne yaşayacağınızı asla tam olarak bilemiyorsunuz.Bir anda değişebiliyor.İki kere hava tahmini doğru çıkmadı ve bizi epey zorladı.

Ekvator’a yakın bir güzergahta seyir ettiniz.Kutuplara doğru gidildikçe sonuç değişir miydi?

Rüzgar olmayan bir yerde yelkenli tekne ile gidemezsiniz.Güneş enerjisi ile çalışan bir tekne için de aynısı geçerli.Ekvator çizgisine yakın gitmek elbette ki daha iyi sonuçlar almanızı sağlar. O yüzden 40 derece kuzey, 30-35 derece güney paralelleri arasındaki bölgeler güneş enerjisi ile çalışan bir tekne için en ideal bölgeler. Üstelik unutmamak lazım ki Ekvator’a çevresindeki bu alanlarda zaten dünyanın yüzde 80’i yaşıyor.Fakat diyelim ki kışın güneşin olmadığı Antarktika’ya gittiniz, o zaman tekneniz de gitmez.Sadece güneş enerjisi ile her şeyi yapmanız tabi ki mümkün değil.

O halde bu tip bölgelerde de rüzgar gibi başka enerji kaynakları olabilir?

Aynen öyle. Norveç’te bile güneş var sonuçta ama bir tek yaz mevsiminde. Bizler şu anda nelerin mümkün olup nelerin olmadığını henüz bilmiyoruz, o kadar. Şu anda teknolojinin daha çok başındayız.

Yol boyunca 52 noktada durdunuz.Yerel halkın tekneye ilgisi nasıldı?

Nerede olduğuna bağlı olsa da genel olarak her yerde ilgi çok yüksekti.İnsanlar projeyi harika buldular ve çok mutlu oldular. Sadece Afrika’da, Somali ve Etiyopya arasındaki Cibuti’de garip karşılandık. Orası bu tip bir amacı gerçekleştirmek içi çok uygun bir yer değil.Onun dışında herkes çok beğendi.

Mayıs ayında ‘European Solar Days’e katıldınız. Hem üreticiler hem kullanıcılar açısından talep nasıl görünüyordu?

Aslında halihazırda bir bilgi var bu tip tekneler için.Büyük bir değişimin geldiği de ortada.Hatta üretmek için birkaç talep de var ama kendi teknolojilerini geliştirmeleri gerektiği kesin. Ne var ki bizim, bu tip bir ivme için motivasyon sağladığımıza eminim. 

Bu teknoloji diğer yatları üretmekten daha mı pahalı?

Söylemek zor ama bana göre aynı fiyat ya da en fazla yüzde 5-10 daha pahalı.Üstelik en nihayetinde kullanmak ve kiralamak çok daha ucuz geliyor.Bana göre teknoloji ilerledikçe maliyetler de düşecektir.

PlanetSolar’la ilgili ne gibi bir planınız var?

PlanetSolar’ın sahibi ben değilim ama partnerim Immo Stroeher’in projesi onu satmak ya da kiralamak.Fiyatı 15 milyon Euro civarında. 

PlanetSolar’ın iç dizaynı kime ait? Sonuçta gösterişli ve lüks bir tekneden bahsediyoruz…

İç dizayn yine aynı tasarımcılara ait.Sonuçta bu bir keşif ve deney teknesi. O yüzden tüm tasarım Yeni Zelanda’dan tasarımcı Craig Loomes’a ait. Ancak bu tekne ticari amaçlarlarla üretilecek olduğunda çok daha özel bir iç tasarıma ihtiyaç olacağı kesin.

Ufukta çevre dostu başka bir projeniz var mı?

Evet. 12-18 kişilik daha ufak bir yat planımız var. Ancak henüz bir zamanlama yok. Bu yeni bir proje gelecek sene başlayıp 2014’te bitebilir. Önemli olan gelecekle ilgili fikirler olması. Sonuçta biz çevreye dost bir kurumuz ve PlanetSolar ile verdiğimiz mesajı vermeye devam edeceğiz. Amaç sadece güneş enerjisi ile çalışan bir tekne inşa etmek değil. O, gezegen için bir mesaj taşıyor. Aklımıza gelebilecek her şey için güneş enerjisi kullanabileceğimizi gösteriyor.

Yazı : Seda Özdemir

Fotoğraf : PlanetSolar