Fitalat İçeren Ürünlerdeki Yüksek Kullanım Oranı Yeni Bir Tartışma Başlattı

Son dönemde yapılan araştırmalarla gündeme gelen ve kanserojen bir madde olan fitalat içeren ürünlerdeki yüksek kullanım oranı yeni bir tartışma başlattı.

Oyuncaklar, kırtasiye malzemeleri, serum ambalajları gibi birçok üründe pvc'nin plastikleştirilmesi amacıyla kullanılan fitalat türevlerinin özellikle bazı ürünlerde olması gerekenden yüzlerce kat fazla olduğu ortaya çıktı.

Özel İhlas Fen Lisesi 9. sınıf öğrencileri fitalat türevleri üzerinde yapmış oldukları araştırmaları "İnsanlık için gizli tehdit: Damardan Fitalat" adıyla proje haline getirerek başta TÜBİTAK (Sağlık kategorisinde Türkiye 3.'lüğü) olmak üzere bir çok yarışmaya katılarak önemli ödüller aldılar.

Projede kendilerine yardımcı olan Prof. Dr. İsmail Aydın ve Yrd.Doç.Dr. Yavuz Dizdar ile İhlas Koleji Bahçelievler Kampüsü'nde bir araya gelen öğrenciler fitalat ve türevlerine zararlarına bir kere daha vurgu yaptılar.

Fitalat hakkında konuşan Prof. Dr. İsmail Aydın, PVC malzemelerinin plastikleştirilmesinde kullanılan fitalatların kendi içinde de türlere ayrıldığını bunlardan da en tehlikelisi olan DEHP'in de oyuncaklar, kırtasiye malzemeleri ve serum ambalajlarında kullanıldığını söyledi. Fitalatın alternatiflerinin de olduğunu dile getiren Aydın, ucuz olduğu için fitalatların tercih edildiğini de sözlerine ekledi.

Aydın ayrıca yapmış olduğu bir deneyde pvc ile fitalatın birleştirilince nasıl plastik haline geldiğini de öğrencilere gösterdi.

Fitalatın zararlarını anlatan Yrd.Doç.Dr. Yavuz Dizdar, fitalatı salgı sistemini bozan bir madde olarak adlandırdı. Kanserojen madde olarak anılmasının insanları heyecanlandığını belirten Dizdar, "İnsanlar kanserojen madde olarak isimlendirilmesinden dolayı heyecanlanıyorlar. Ama salgı sistemini bozması çok daha önemli bir tehlike." dedi. Fitalatın özellikle çocuklara yönelik ürünlerde kullanıldığını söyleyen Dizdar, "Çocuklarda erken yaşta ergenliğe girme, erkek çocuklarda ostrojen hormonunun fazla salgılanması ve buna bağlı olarak dokusal problemler gibi sağlık sorunlarına yol açabiliyor."dedi. Fitalatlı ürünlere yönelik yaptırım sıkıntısı olduğunu da belirten Dizdar, ürünlerdeki fitalat kullanım oranının üreticinin insafına kaldığı söyledi. İhlas Koleji'nin yapmış olduğu proje itibariyle plastik serum ambalajlarında resmi limitlerin çok üstünde fitalata rastlandığına dikkat çeken Dizdar, bu fitalata seruma da işlediğini belirterek cam şişelerde serum kullanılmasının tercih edilmesi gerektiğini vurguladı.

Projelerinden elde ettikleri sonuçları anlatan Özel İhlas Koleji Fen Lisesi öğrencisi Yusuf Berk Güçlü, yapmış oldukları testler sonucunda özellikle serum ambalajlarında resmi limitlerin çok üstünde fitalat kullanımı tespit ettikleri söyledi. "Laboratuarlarda yaptığımız çalışmalar sonucunda serum ambalajlarında yasal limitin 120 ile 260 katı fazla fitalatın bir türevi DEHP kullanımına rastladık."diyen Güçlü, DEHP'nin serum solüsyonuna geçiş değerinin de normal sınırın 52 kat üzerinde olduğunu belirtti.

İhlas Eğitim Kurumları Genel Müdürü Hami Koç, Milli Eğitim Bakanlığı'nın çok önemsediği proje tabanlı eğitim ve çalışmaların öğrencilerin çok iyi yetişmesi ve ülkemize, insanlığa hizmet verecek üretken ve buluşçu beyinlerin yetişmesinde çok önemli katkı sağlayacağını söyledi. Sadece fen alanında değil birçok alanda öğrencilerinin projeler ürettiklerine değinen Koç, bu projelerin birçok yarışmada ödüller aldığını belirti. Okul olarak öğrencilerine bu konuda desteklerinin her zaman süreceğini söyleyen Koç, projenin oluşumunda emeği geçen öğretmenlere ve öğrencilere teşekkür etti. - İSTANBUL