Finlandiya'da NATO üyeliği için tarihi oylama

Finlandiya'da meclis, NATO'ya katılım anlaşmasını Çarşamba günü düzenlenecek oturumda oylayacak. Böylelikle Türkiye'nin onay vermesi durumunda İsveçsiz üyeliğin önü açılmış olacak.Finlandiya'nın NATO üyeliği için Salı günü başlattığı meclis süreci, ülkenin Kuzey Atlantik İttifakı'na İsveç'ten ayrı olarak tek başına katılacağı yönündeki tahminleri güçlendirdi.

Parlamentoda Salı günü yapılan tartışma oturumunda çok sayıda milletvekili, NATO'ya katılım anlaşmasının onaylanması sürecinin hızlandırılması ve 2 Nisan'daki genel seçimler öncesine çekilmesinden yana görüş bildirdi.

NATO'ya katılım anlaşmasının onaylanmasına tek itiraz Sol İttifak partisinden geldi. Sol İttifak milletvekili Markus Mustajarvi, anlaşmanın, nükleer silahların Finlandiya'ya konuşlandırılmayacağı konusunda bir garanti içermediği eleştirisinde bulundu. İttifak'tan bir başka milletvekili, Johannes Yrttiaho da "Finlandiya, eylemlerinin nükleer güçler arasındaki tansiyonu artırmaktan ziyade yatıştıracağı bir yol izlemelidir" uyarısında bulundu.

Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ise milletvekillerine hitaben yaptığı konuşmada bu eleştirilere "Katılım kararı ve ilgili yasal düzenlemeler Finlandiya'nın nükleer silahlar konusundaki tutumunu değiştirmeyecektir" yanıtını verdi. Katılım anlaşmasının mecliste onaylanması, Finlandiya'nın 2 Nisan'daki genel seçimler öncesinde, yeni hükümet kurulmadan da NATO üyeliği için harekete geçebilmesi anlamına geliyor.

Finlandiya'da kamuoyu yoklamaları ve siyasi aritmetik, seçim sonucundan bağımsız olarak NATO üyeliğine güçlü destek bulunduğunu ortaya koyuyor. Ülkenin Mayıs ayındaki üyelik başvurusuna meclisteki 200 milletvekilinin 188'i onay vermişti.

Türkiye ile yaşanan süreç

Finlandiya ve İsveç, Rusya'nın 24 Şubat'ta Ukrayna'ya saldırması sonrasında askeri tarafsızlık ilkesini terk ederek Mayıs ayında NATO'ya katılım başvurusunda bulunmuş, ancak Türkiye'nin veto tehdidiyle karşılaşmıştı. Haziran ayında Madrid'de düzenlenen NATO zirvesi çerçevesinde Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında üçlü mutabakat metni imzalanmış, ancak Türkiye'nin özellikle İsveç'e yönelik eleştirileri sürmüştü. Stockholm'deki Türk Büyükelçiliği önünde Kur'an yakma eylemine izin verilmesi nedeniyle İsveç ile ipler daha da gerilmiş ve Türkiye, üç ülkenin yürüttüğü ortak mekanizma görüşmelerini Ocak ayında askıya almıştı. Ankara, Kur'an yakma eylemi sonrasında Finlandiya'nın NATO üyeliğine yeşil ışık yakabileceği, ancak İsveç için onayın mevcut koşullarda söz konusu olmayacağı mesajını vurgulamış, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de "sıralamanın değil, iki ülkenin de NATO'ya dahil olmasının önem taşıdığını" belirterek bu seçeneğe kapı aralamıştı.

Cumhurbaşkanının imza için üç ay süresi var

Finlandiya'da hükümet ve Cumhurbaşkanının eylemlerinin yasalara uygunluğunu denetlemekle görevli Adalet Şansölyesi Tuomas Poysti, katılım anlaşmasının mecliste onaylanması sonrasında Cumhurbaşkanının anlaşmayı imzalamak için azami üç ay bekleyebileceğini belirtti.

Ancak Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto geçen hafta gazetecilere yaptığı açıklamada anlaşmayı yürürlüğe sokan yasayı "meclis onaylar onaylamaz" imzalamak istediğini, ancak "pratik nedenlerin ortaya çıkması durumunda bekleyebileceğini" söylemiş, "Ama Nisan'daki seçimlerin sonrasına kalmaz" demişti.

Stoltenberg: Türkiye ile ilerleme var

Mecliste tarihi sürecin başladığı gün başkent Helsinki'yi ziyaret eden NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg de "Şimdi Finlandiya ve İsveç'in tam üyeliğini onaylama zamanıdır" diyerek meclis onay sürecini henüz başlatmayan Türkiye ve Macaristan'a çağrısını yineledi.

Finlandiya Başbakanı Sanna Marin ile bir araya gelen Stoltenberg, Türkiye ile ilerleme sağlandığını ve üç ülke arasında ortak mekanizma toplantısının gelecek hafta Brüksel'de yapılacağını belirtti. Başbakan Marin de, ülkesinin üyelik sürecinin Temmuz ayında düzenlenecek NATO zirvesine kadar sonuçlanmasını umutla beklediklerini kaydetti.

Rusya sınırına 200 kilometrelik tel örgü

NATO üyeliğiyle ilgili süreç hızlanırken, Finlandiya'dan dikkat çekici bir adım daha geldi. Rusya ile 1300 kilometrelik sınırı bulunan İskandinav ülkesi, sınıra planlanan 200 kilometrelik tel örgünün yapımına başlandığını açıkladı.

Finlandiya Sınır Muhafazasından yapılan açıklamada, ormanlık alanda arazi çalışmalarına başlandığı, yol yapımı ve tel örgü inşasının Mart ayında başlamasının hedeflendiği kaydedildi. Ülkenin güneydoğu sınırındaki üç kilometrelik pilot projenin Haziran ayı sonuna, 70 kilometrelik bölümün 2025 yılına kadar tamamlanması hedefleniyor. Toplam uzunluğunun 200 kilometreyi bulması planlanan, dikenli teller, gece görüşlü kameralar, ışık ve hoparlörlerle donatılacak üç metre yüksekliğindeki tel örgünün 380 milyon euroya mal olması bekleniyor.

Finlandiya'nın mevcut sınırları, daha çok büyük baş hayvan geçişini önlemek üzere dikilen tahta çitlerden oluşuyor. Helsinki, artan gerilim nedeniyle Rusya'nın sınırda siyasi amaçlarla göç akını başlatmasından endişe ediyor.

AFP,dpa/BK,TY