Eski Taliban Mensupları Şimdi Barış İçin Çalışıyor

Aamir Latif/ Onur Usta - Pakistan ordusu, Taliban'ın eski militanlara yönelik 3 aylık psikolojik ve dini rehabilitasyon programı düzenleyerek militanların yeniden örgüte dönmesinin önüne geçmeye çalışıyor. Programa katılanlardan sadece birkaçının örgüte geri döndüğü ifade edilirken, bazıları da barış süreci için aktif çaba gösteriyor.

Taliban'la barış müzakerelerine başlayan Pakistan hükümeti cezevi şartlarından etkilenen örgütün eski militanlarına eğitim veriyor. Ülkedeki iç savaşın getirdiği terör ortamında 40 binden fazla vatandaşını kaybeden Pakistan'da bugüne kadar bin 189 kişiye eğitim verilmiş. Pakistan ordusunun gözetimindeki rehabilitasyon programını bitiren eski Taliban militanları AA'ya konuştu.

Nisan ayında başlayan eğitimi bitiren 26 yaşındaki Ahmed Khan, Taliban'ın kollarından biri olan Şeriat-ı Muhammedi'nin Egemenliği Hareketi'nin (TNSM) istihbarat kanadına 2008'de katıldı. Hareketin dini liderlerinden Maulana Fazlullah'ın duygusal konuşmaları Khan'ı örgüt saflarına katılmaya  teşvik etmiş. Fazlullah, ülkede propaganda aracı olarak kullandığı FM radyo istasyonu "Maulana Radio" adıyla meşhur olmuş.

Ahmed Khan , TNSM'nin üst komutasını bölgedeki Taliban karşıtı unsurların ve güvenlik güçlerinin planları hakkında bilgilendirmekle görevlendirilmiş. Ancak Haziran 2009'da güvenlik güçleri tarafından Kabal kentinde tutuklanmış. Şehir, "Pakistan'ın İsviçresi" olarak biliniyor. Yüzlerce militanın bulunduğu Peşavar hapishanesine gönderilen Khan burada 4 yıl yatmış.

Khan'ın hayatı Pakistan Ordusu'nun Swat bölgesinin başkenti Mingora'da düzenlediği  rehabilitasyon  programına seçilen 68 kişinin arasına girmesiyle değişmiş.

-"Artık barış için çalışacağım"

Khan, diğer eski militanlar gibi 3  ay boyunca psikolojik, dini ve yetenek geliştirmeye yönelik seanslara katıldı. AA muhabirine konuşan Khan, "Buraya getirildiğimde, tamamen çökmüş bir insandım. Ayrıldığımda ise enerji ve heyecanla dolu tamamen farklı birine dönüştüm " diyor.

İki hafta önce programını tamamlayan Khan, gençlik yıllarının kayıp yıllarından pişmanlık duyuyor. "TNSM'nin şeriatın egemenliği için  çalışmasını takdirle karşılıyordum. Bu yüzden onlarla el sıkıştım. Fakat şimdi eğitim sonrası şeriatın insanları asarak ve öldürerek şeriatın getirilemeyeceği kanaatine vardım."

"Jirga" olarak adlandırılan Yurttaş Barış Meclisi'ne katılacağını söyleyen Khan, "Şiddet yöntemini kulllanmanın hayatımın en büyük hatası olduğunu anladım. Bu hatayı bir daha tekrarlamak istemiyorum. Artık barış için çalışacağım" diyor.

Eğitim sonrası örgüte sadece 1-2 kişi döndü

Rehabilitasyon programı, katılımcılara psikolojik ve dini içerikli seanslarda yeni yetenekler kazandırıyor. 2010'da kurulan merkezde şimdiye kadar bin 189 eski Taliban militanı programı tamamladı.

AA'ya konuşan rehabilitasyon programının eğtimenlerinden  Ikhlaq Ahmed,  eğitimin örgütün idari ve basit operasyonlarda görev alan militanlara verildiğini, radikal militanları kapsamadığını söylüyor. Ahmet, militanların duygusal konuşmalara ve örgütün verdiği yüksek maaşlara kandığını belirterek, "Buraya getirildiklerinde cezaevinin zor şartlarından dolayı çok yabani bir durumdalardı. Normale dönmeleri için birçok psikolojik eğitim seansı uygulamak uygulamak zorunda kaldık" diyor.

Ahmed, eğitim programının militanların gerçek cihat kavramını anlamaları ve şiddete başvurmaktan kaçınmaları açısından çok faydalı ve başarılı olduğunu anlatıyor.

Kurumun Halkla İlişkiler Müdürü Albay Zeeshan Ahmed de rehabilitasyon sonrası örgüte geri dönen sadece 1-2 kişi olduğunu tespit ettiklerini söylüyor. Ahmed eğitilen eski militanları başıboş bırakmadıklarını, program sonrası bir süre daha takip edildikleri için örgüte geri dönüş yapmadıklarını vurguluyor.

-"Din alimi sayesinde doğru yolu buldum"

Muhammed  Hüseyin Yusufzai ise 2009'da TNSM'nin güçlü olduğu memleketi  Chaarbagh'da hapse girmiş ve buradan Peşaver'e gönderilmiş. Örgütte yemek dağıtımında sorumlu olan Yusufzai, eğitimin başarılı olduğu görüşüne katılarak şunları söylüyor:

"Sözde bir din alimi tarafından yanlış yönlendirildim ancak aynı şekilde başka bir din alimi sayesinde doğru yolu buldum. Burada şeriat ve şiddetin birbirleriyle hiçbir ilişkisi bulunmadığını ve tamamen ayrı dünyalara ait olduğunu öğrendim."

Fazlullah'ın lideri olduğu TNSM hareketi, 1990'ların ortasında Sufi Muhammed tarafından kuruldu. Muhammed yüzlerce genci harekete katarak örgütün yayılmasını sağladı.

ABD'nin komşu ülke Afganistan'a 2002'de düzenlediği askeri operasyon sonrasında siyasi ve toplumsal nitelikteki hareket  askeri kanat oluşturdu. Örgüt 2009'da tam teşkilatlı bir askeri operasyonla ortaya çıktı.

Sufi Muhammed'in damadı olan Fazlullah, Afganistan'ın Kumar kentini Pakistan ordusuna karşı düzenlediği saldırılar için üs olarak kullandığı belirtiliyor. Silahlı mücadele fikrini reddeden Muhammed, 2009'dan bu yana Peşaver hapishanesinde bulunuyor. - Karaçi