Erzurum - 15 Haziran'da Bilimsel Toplu Kazı Yapılacak

ERZURUM TEPEKÖY'DE ERMENİ KATLİAMININ İZLERİ ORTAYA ÇIKARILACAK

ERZURUM'a 8 kilometre uzaklıktaki Tepeköy'de Atatürk Üniversitesi Türk- Ermeni İlişkileri Araştırma Merkez ve Erzurum Müze Müdürlükleri tarafından 1915- 1919 yılları arasında Ermeni çeteleri tarafından katledilen 150 Müslüman Türkün izlerini ortaya çıkarmak için 15 Haziran günü bilimsel toplu kazı yapılacağı açıklandı.

Müze Müdürü Mustafa Erkmen ile birlikte Tepeköy'e giderek kazı yapılacak alanda incelemelerde bulunan Atatürk Üniversitesi Türk- Ermeni İlişkileri Araştırma Merkez Müdürü Doç. Dr. Erol Kürkçüoğlu, basın mensuplarını bilgilendirdi. Birinci Dünya Savaşı sırasında Rus orduları ile ittifak yapan Taşnak, Hınçak, Ramgavar adlı Ermeni çetelerinin Erzincan'ın Tercan, Erzurum merkez Yanıkdere, Karskapı'da, Ezirmikli Osmanağa, Mürselpaşa konaklarında, Firdevsoğlu kışlasında katliama giriştiklerini anlatan Doç. Dr. Erol Kürkçüoğlu, ayrıca Cinis (Ortabahçe), Alaca, Ilıca, Tepeköy, Dutçu, Yeşilyayla, Pasinler Tımar, Köprüköy, Horasan, Kars'ın Derecik ve Subatan, Van'ın Zeve, Ağrı, Bitlis, Iğdır'ın Oba, Hakmehmet, Gedikli, Ardahan'ın Yanık Cami, Esenboğaz, Göle, Çıldır'ın Kotanlı, Nahçıvan'ın Zengezur ve Azerbaycan'da 520 bin Müslüman Türk'ün katledildiğini anımsattı. Savaşla hiç ilgileri olmayan masum 520 bin kişinin Ermeni çeteleri tarafından sadece Türk ve Müslüman oldukları için Hazreti İsa'nın tavsiyelerine bile sırt çevrilerek katlediklerini vurgulayan Doç. Dr. Erol Kürkçüoğlu, Tepeköy'de iki bina arasında kalan yeşil alanda bilimsel kazı yapılacağını belirtti. Doç. Dr. Erol Kürkçüoğlu, şunları söyledi:

RUS YARBAYIN HATIRATI IŞIK TUTTU

"Rus Yarbayı Tverdohlebof'un hatıratında Abdullah Beyin başkanlığındaki Emniyet Genel Müdürlüğü Tahkik Heyeti raporunda köy halkından Tepeköy katliamının tanığı Hürrem Safa ve Firak Şahin'in hatıralarında 1918 yılının Şubat ve Mart ayı başlarında Taşnak Ermeni çeteleri Durak Bingöl'ün evinin kuzeyinde bulunan ve otluk olarak kullanılan binada köyün kadınlarını, İbrahim Safa'nın evinin arkasında da erkeklerini katletmişlerdir. Yarbayı Tverdohlebof hatıratında, 'Ermeni Generali Antranik'in Erzurum'da komutan olarak göreve başladığı 2 Mart 1918 günü komuta ettiğim bölge içinde yer alan Tepeköy'de bütün ahalinin kadın, erkek, çocuk, yaşlı ayırımı yapılmadan Ermeniler tarafından katledildiğini o bölgedeki subayımın vasıtası ile haber aldım' dedi."

KADINLARI AYRI, ERKEKLERİ AYRI KATLETTİLER

Erzurum ve çevresinde Türklere yönelik katliamların artması üzerine Kazım Karabekir Paşa Komutasındaki Birinci Kafkas Kolordu'suna bağlı Halid Bey komutasındaki Türk birliklerinin 11 Mart 1918'de Tepeköy'ü 2 yıl aradan sonra Ermenilerden temizlediğine işaret eden Doç. Dr. Kürkçüoğlu, "Tepeköy'de sağ kalanlar, çevredeki dağlara kaçanlar, Türk ordusunun 11 Mart günü köye girmesi üzerine yangın yerlerinde, katliam alanlarında köyün sokaklarında yakınlarını, analarını, babalarını, eşlerini, çocuklarını aramaya başladılar. Alaca'da, Yeşilyayla'da, tımar'da, Cinis'de, Subatan'da, Oba'da Hakmehmet'te, Zeve'de, Gedikli'de ve Derecik'te olduğu gibi, Tepeköy'de katledilenler savaşla uzak yakın alakası olmayan köyün sivil ahalisiydi. Tepeköy'de toplu mezar kazısı, 15 Haziran'da yapılacaktır. Durak Bingöl'ün evinin kuzeyinde bulunan ve otluk olarak kullanılan binadaki kadın şehitler, 1970'li yıllarda köy halkı tarafından buradan çıkarılarak köy mezarlığının güneydoğusundaki şehitliğe defnedilmişlerdir. Bu yüzden 15 Haziran'da yapılacak kazı, erkek şehitlerin bulunduğu İbrahim Safa'nın evinin arkasındaki alanda gerçekleştirilecektir. Tepeköy kazısı şüphesiz bilimsel bir kazı olacaktır. Tepeköy kazısı ile elde edilmesi düşünülen nihai hedef, başta Erzurum olmak üzere Doğu Anadolu'da asıl katliama uğrayanların bölgenin gerçek sahipleri olan Müslüman Türk halkının olduğu gerçeğini bilimsel verilerle ortaya koymaktır "diye konuştu.

MEDYANIN GÖZÜ ÖNÜNDEKİ KAZI BİR GÜN SÜRECEK

Gerekli izinlerin Kültür Bakanlığından alındığını ifade eden Müze Müdürü Mustafa Erkmen, kazı çalışmasında tarihin değişik dönemlerine ait bilgi ve belgeleri ortaya çıkarmayı amaçladıklarını anlattı. Tepeköy'deki kazının bilimsel niteliği olduğuna dikkati çeken Erkmen, tarihin derinliklerinden önemli bulgu ve belgelerin bulunacağını söyledi. Kazı çalışmasının bir gün içinde tamamlanacağını kaydeden Erkmen, "Tepeköy kazısı bilimsel kazılardan farklı olacak. Bir günde bitireceğiz ki her hangi bir tereddüt olmasın. Hiçbir müdahale yapılmadan medyanının gözü önünde açılacak. Herkes o anda görebilecek. Tarihi gerçekler neyse ortaya çıkacak. Başka alanlarda da kazı var ancak şimdilik Tepeköy'ü planladık" dedi

Tepeköy'e komşu Dutçu köyünden 10 çocuk, 70 torun sahibi 103 yaşındaki Süleyman Yazıcı, "O zaman çocuktum. Hatırlamıyorum. Ama büyüklerimden hep Ermenilerin bizlere yaptığı zulmü dinledim. Bu yerde şehitlerin yattığını biliyordum. Allah ömür verirse 15 Haziran'daki kazıyı izleyeceğim" diye konuştu.

Merkez Tepeköy Mahalle Muhtarı Kamil Şekeroğlu da "Burada Ermeni katliamı yapıldı. Atalarımızı yakmışlar. Bu mezarda benim dedem yatıyor., Babam hep antalırdı. 13 aile imişiz. Seferberlik ilan edilince dedemi askere götürmüşler. Geldiklerinde köyde kimse yokmuş. Hepsini öldürmüş ve kestikten sonra yakmışlar. Dedem iki gün hiçbir şey yiyip içmemiş ve acılarını yaşamış" dedi.