"Ergenekon Davası"Nda Karara Doğru

HANİFE SEVİNÇ - Cumhuriyet savcılarının aralarında eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral ilker Başbuğ'un da bulunduğu 64 sanığın ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırılmasını istediği mütalaanın ardından 66'sı tutuklu 210 sanık da duruşma salonunda esas hakkındaki son savunmasını yaptı. Mustafa Balbay, Mehmet Haberal, emekli orgeneraller Hurşit Tolon ve Hasan Iğsız, emekli Tuğgeneral Veli Küçük ile İP Genel Başkanı Doğu Perinçek'in de aralarında bulunduğu 52 tutuklu sanık son sözlerini söyledi.

Cumhuriyet savcıları Mehmet Ali Pekgüzel, Nihat Taşkın ve Murat Dalkuş tarafından esas hakkındaki mütalaanın sunulması beklenen 13 Aralık 2012'de yapılan duruşmada, Silivri Cezaevi'nin önü büyük protestolara sahne oldu. Sanık ve avukatların tanık dinletme taleplerinin kabul edilmediği davada, mütalaa aşamasına henüz gelinmediği yönündeki tepkiler nedeniyle yaşanan gerginlikler üzerine duruşmaya sık sık ara verildi.

Savcı Mehmet Ali Pekgüzel de talepler ve dosyadaki eksikliklerle ilgili isteklerini açıklayarak, TBMM'ye yazı yazılarak Darbe ve Muhtıraları Araştırma Komisyonu'nun rapor ve eklerinin dosyaya gönderilmesini talep etti. Bu talebi kabul eden mahkeme, yargılamayı engelledikleri gerekçesiyle avukatlar hakkında suç duyurusunda bulundu.

Mütalaa, 2 bin 271 sayfa

Davanın önemli eşiklerinden biri olan esas hakkında mütalaa, 18 Mart 2013'te açıklandı. Mütalaada, aralarında İlker Başbuğ, Mehmet Haberal ve Mustafa Balbay'ın da bulunduğu 64 sanık hakkında TCK'nın 312/1'inci maddesi uyarınca "Cebir ve şiddet kullanarak Türkiye Cumhuriyeti hükümetini ortadan kaldırmaya veya görevlerini yapmasını kısmen veya tamamen engellemeye teşebbüs etmek" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası istendi.

Savcılar, 2 bin 271 safyadan oluşan esas hakkındaki mütalaada, "Ergenekon Terör Örgütü"nün varlığının sabit olduğu şeklinde tespitte bulundu.

Mahkemenin esas hakkındaki savunmalar için verdiği 1 ve 2 saatlik süre sınırlaması ise sanıklar ve avukatları tarafından tepkiyle karşılandı. Dava dosyasının milyonlarca sayfayı bulduğunu ifade eden sanıklar, süre sınırlaması yapılarak savunma haklarının kısıtlandığını savundu.

Mahkeme, 15 Nisan 2013'te yapılan duruşmadan itibaren esas hakkıdaki son savunmalarını yapmaya başlayan sanıklardan 66'sı tutuklu yaklaşık 210'unun son savunmalarını dinledi. Aralarında Ferda Paksüt'ün de bulunduğu bazı tutuksuz sanıklar ise duruşmaya katılmayarak, yazılı beyanda bulunmayı tercih etti.

52 sanık son sözünü söyledi

Davanın 21 Haziran'daki duruşmasında esas hakkındaki savunmalarının tamamlandığını belirten Mahkeme Heyeti Başkanı Hasan Hüseyin Özese, duruşmada bulunan sanıklara son sözlerini sordu.

Mustafa Balbay, Mehmet Haberal, emekli orgeneraller Hurşit Tolon ve Hasan Iğsız, emekli Tuğgeneral Veli Küçük ile İP Genel Başkanı Doğu Perinçek'in de aralarında bulunduğu duruşmaya katılan 52 tutuklu sanık son sözlerini söyledi.

Duruşma, dosyanın kapsamlı olması ve sanık sayısının fazlalığı dikkate alınarak, hükmün yazılması ve açıklanması için 5 Ağustos'a ertelendi.

65 sanık tahliye oldu

Dava kapsamında Danıştay dosyasının sanıkları Süleyman Esen ve Tekin Irşi'nin de aralarında bulduğu 32 kişi birinci "Ergenekon Davası"nda tahliye edilirken, ikinci "Ergenekon Davası" kapsamında da aralarında, Adil Serdar Saçan, Gürbüz Çapan, Arif Doğan, teğmen Mehmet Ali Çelebi, geniz kanseri olan Yusuf Erikel'in de bulunduğu 22 kişinin tahliyesine karar verildi.

"İrtica ile Mücadele Eylem Planı Davası" kapsamında gazeteci Ufuk Akkaya tahliye edilirken, dava kapsamında en son 15 Nisan 2013'te 4,5 yıldır tutuklu bulunan Oğuz Bulut tahliye oldu. Bulut'un tahliyesiyle yaklaşık 5 yıldır süren dava sürecinde toplam 65 sanık tahliye edilmiş oldu.

Mahkeme, CHP'li milletvekilleri Mehmet Haberal ve Mustafa Balbay'ın "3. Yargı Paketi" olarak bilinen 6352 sayılı kanun kapsamında yapılan tahliye taleplerini kabul etmediğini, 27 Temmuz 2012'de açıkladı.

"Ergenekon"  soruşturması kapsamında sağlık sorunları nedeniyle tahliye edilen emekli Orgeneral Hurşit Tolon, dava kapsamında savunması alındıktan sonra 10 Ocak 2012'de tekrar tutuklanırken, bu davadan tutuksuz yargılanan Semih Tufan Gülaltay ile Sedat Peker'in de 27 Ocak 2012'de görülen duruşmada tutuklanmasına karar verildi.

Geçirdiği beyin kanamasının ardından tahliye edilen emekli Orgeneral Şener Eruygur ise dava kapsamında halen tutuksuz yargılanırken, mahkemenin talebi üzerine ifadesi alınabilmesi için ilk defa 25 Haziran 20012'de duruşmaya katıldı.

Duruşmalara gelmeyen sanıklar

Dava sürecinde rahatsızlığı nedeniyle bazı sanıklar ise duruşmalara katılmadı. Emekli Tuğgeneral Levent Ersöz, halen sağlık sorunları nedeniyle hastanede bulunurken, savunması da o dönemde tedavi gördüğü Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi'nden video konferans yöntemiyle alındı.

Rahatsızlığı nedeniyle tutuklandığı 17 Nisan 2009'dan beri hastanede kalan Mehmet Haberal da 11 Mart 2011'de Silivri Cezaevi'ne nakledildi. Sağlık sorunlarını gerekçe göstererek duruşmalara katılmayan Haberal, uzun zaman İstanbul Üniversitesi Kardiyoloji Enstitüsü'nde tedavi gördü ardından önce İstanbul Mehmet Akif Ersoy Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne nakledildi, oradan da Silivri Cezaevi'ne sevk edildi. Haberal'ın sorgu ve savunması da tedavi gördüğü Kardiyoloji Enstitüsü'nden video konferans sistemiyle alındı. Sadece davada kendisiyle ilgili tanıklar dinlenilirken mahkeme tarafından duruşmaya getirtilen Haberal, daha sonra görülen tüm duruşmalara katıldı.

Prof. Dr. Fatih Hilmioğlu, o dönemde tedavi gördüğü İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Hastanesi İç Hastalıkları bölümünden ambulansla duruşmaya getirildi, doktor kontrolünde savunmasını yaptı. Yine tutuksuz sanık Arif Doğan'ın sorgu ve savunmasının alınması, rahatsızlığı nedeniyle tutuklu sanıkların savunmalarının tamamlanması beklenmeden öne alındı. Doğan da doktor kontrolünde savunmasını gerçekleştirdi.

Davada en son YAŞ üyesi Orgeneral Nusret Taşdeler'in savunması tedavi gördüğü Ankara GATA'ya bağlanılarak video konferans yöntemiyle alındı. Mahkeme, hakkında yakalama kararı bulunan Taşdeler'in tutuklanmasına karar verdi. Taşdeler halen GATA'da bulunuyor.

Yaşamını yitirenler, yakınlarını kaybedenler

İrtica ile Mücadele Eylem Planı Davası'nın 19 Aralık 2011'de görülen duruşmasında, İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi heyeti, AK Parti'nin "suçtan zarar görme ihtimali bulunduğu" gerekçesiyle davaya müdahil olmasına karar verdi.

Birinci Ergenekon Davası'nın sanıklarından olan İlhan Selçuk, savunmasını yapamadan 21 Haziran 2010'da yaşamını yitirdi. Kuddusi Okkır, hakkında iddianame düzenlenmeden soruşturma aşamasında tutukluyken hayatını kaybetti. Davanın tutuksuz sanıklarından Engin Aydın da Ankara'da evinde geçirdiği kalp krizi sonucu yaşamını yitirirken, yine tutuksuz yargılanan Murat Özkan da vefat etti.

Dava sürecinde bazı sanıklar da yakınlarını kaybetmeleri nedeniyle mahkemeden alınan özel izinle cenazeye katılabildi. Prof. Dr. Fatih Hilmioğlu ve eski Yarbay Mustafa Dönmez oğullarını kaybederken, İnternet Andıcı Davası sanıkları emekli Orgeneral Hasan Iğsız, emekli Korgeneral İsmail Hakkı Pekin ve emekli Albay Dursun Çiçek ile Mehmet Haberal'ın da annesi öldü.

- Kesintisiz duruşma

"Ergenekon Davası" için İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi'nce ayrı bir heyet oluşturulurken, 5 yıla yakın süredir yapılan yargılama sürecinde dosyaya bakan hakimlerin sayısı mahkeme heyeti başkanıyla birlikte 6 oldu.

Yargılama sürecinde birçok sanığın tahliye edilmesi yönünde oy kullanan hakim Köksal Şengün ise bu dosyadan alınarak Bolu'ya hakim olarak atandı. Haftanın 4 günü duruşma yapan mahkeme, çarşamba günlerini ise tutuklu sanıkların cezaevinde yakınlarıyla görüşebilmeleri için boş bıraktı.

Birleşen dosyalarla birlikte yaklaşık 650 duruşma gören mahkeme, sanık ve avukatların duruşmalardaki konuşma sürelerini de hesapladı. Buna göre, en çok konuşan sanık 136 saat 55 dakika ile avukat Kemal Kerinçsiz olurken, Kerinçsiz'i 62 saat 52 dakika ile İP Genel Başkanı Doğu Perinçek takip etti.

Tutuklu yargılanan CHP Milletvekili Mustafa Balbay 40 saat 53 dakika, tutuklu sanık CHP Milletvekili Mehmet Haberal 12 saat 45 dakika, eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral İlker Başbuğ 2 saat 18 dakika, Tuncay Özkan 38 saat 29 dakika konuştu. Davada en az konuşmayı tutuksuz yargılanan Prof. Dr. Mustafa Abbas Yurtkuran yaptı. Davada, 46 saat 2 dakikalık konuşma süresiyle en uzun konuşan avukat da Metin Çetinbaş oldu.

Cezaevinde bulunan birçok sanık da yazdıkları kitaplarıyla gündeme geldi. Emekli Orgeneral İlker Başbuğ "20. Yüzyılın En Büyük Lideri Atatürk" ve "Terör Örgütlerinin Sonu" adıyla iki kitap yazarken, Mustafa Balbay, Mehmet Haberal, Tuncay Özkan ve Doğu Perinçek'in de aralarında bulunduğu bazı sanıklar davayla ilgili değerlendirmelerini kitap haline getirdi.

Cezaevine duruşma salonu

"Ergenekon Davası"nın ilk duruşması, Silivri Ceza İnfaz Kurumları Yerleşkesi'nde oluşturulan duruşma salonunda görüldü. Bu dava için cezaevinin içindeki bir bina duruşma salonuna çevrilirken, ancak ilk gün yaşanan izdiham nedeniyle salon yetersiz kaldı. Devam eden soruşturmalar ve davadaki sanık sayısının fazla olması nedeniyle mahkeme yeni bir salon hazırlanması yönünde karar alınca, cezaevi yerleşkesinin bitişiğindeki spor salonu olarak planlanan bina, duruşma salonu şeklinde yapıldı. Bu salon, 2009 yılı temmuz ayında kullanılmaya başlandı. Salon "Ergenekon Davası"nın bitmesinin ardından kapatılacak.

Karar 5 Ağustos'ta

Eski Genelkurmay Başkanı emekli Orgeneral İlker Başbuğ, CHP milletvekilleri Mustafa Balbay ve Mehmet Haberal ile emekli Tuğgeneral Veli Küçük'ün de aralarında bulunduğu 66'sı tutuklu 275 sanıklı "Ergenekon Davası"nın, 5 Ağustos'ta yapılacak 321. duruşmasında da mahkemenin kararını açıklaması bekleniyor.

Davanın firari sanıkları emekli Tümgeneral Mustafa Bakıcı, Yeditepe Üniversitesi kurucusu Bedrettin Dalan, eski AK Parti Milletvekili Turhan Çömez ve Saipir Deblevidze hakkında da yakalama kararı bulunuyor.

- İstanbul