Dünyanın En Büyük Türk İslam Mezarlığı Yeşille Bütünleşecek

MESUT VAROL - Urartulardan Osmanlı'ya birçok medeniyetin izlerini taşıyan, kültür turizmi açısından önemli bir destinasyon olan Bitlis'in Ahlat ilçesindeki dünyanın en büyük Türk İslam mezarlığı Selçuklu Meydan Mezarlığı, çevre düzenlemesi ve yeşillendirme çalışmalarıyla ziyaretçilerini ağırlayacak.

Dünyadaki üç "Kubbet-ül İslam"dan (İslamiyet'in kubbeleri) biri olan, Türklerin Anadolu'ya girişinin kapısı ve "Anadolu'nun tapusu" olarak bilinen Ahlat, dünyanın en büyük Türk İslam mezarlığıyla son zamanlarda turizm alanında adından söz ettiriyor.

Orhun Abideleri'nden sonra yazılı kaynak olarak bilinen ve tüm ihtişamıyla ayakta duran farklı uzunluklardaki mezar taşlarını görmek için çok sayıda kişi Selçuklu Meydan Mezarlığı'na geliyor.

Üzerinde yazı, kabartma, oyma ve motiflerin bulunduğu mezar taşlarının yer aldığı kabristanda, çevre düzenlemesi ve yeşillendirme çalışmaları başlatılacak.

Havanın ısınmasıyla startı verilecek çalışmalar kapsamında yeşile kavuşacak tarihi mezarlık, yürüyüş yolları ve diğer çalışmaların tamamlanmasıyla istenilen görünüme kavuşacak.

Eski Ahlat Şehri Kazı Ekibi üyesi uzman sanat tarihçi Mustafa Oral, AA muhabirine, mezarlıkta 2011 yılından beri kazı çalışmalarının devam ettiğini söyledi.

Kazıların dünyanın en büyük Türk İslam mezarlığında yapılmasının önemli olduğunu anlatan Oral, henüz ortaya çıkarılmayan birçok mezar taşının bulunduğunu ifade etti.

210 dönümlük alanda bulunan 8 bin mezar taşından 2 bininin gün yüzüne çıkarıldığını dile getiren Oral, "Bunların arasında nitelikli denilebilecek yani hem sanatkarı hem kitabesi olan 1500 mezar taşı bulunuyor. 2011'den beri yaptığımız çalışmalarda yoğun olarak restorasyon çalışmalarına ağırlık verdik." dedi.

"Projeyi yaz dönemine yetiştireceğiz"

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla bu yıl mezarlıkta farklı bir çalışma başlattıklarını belirten Oral, şöyle konuştu:

"Mezarlığı daha çok çimlendireceğiz. Bu kapsamda zemin etüt çalışmalarına başladık. Çimlendirilecek alanda jeoradar taraması sonucunda yerin altındaki bütün mezar taşlarını ortaya çıkardık. Zemin etüt çalışmaları tamamlanmak üzere. Projemizin kuruldan geçmesiyle önümüzdeki günlerde fiziki olarak çalışmalara başlayacağız. Proje kapsamında büyük saksılarda yetiştirdiğimiz selvi ağaçlarını dikeceğiz ve kısmen de çim ekeceğiz. Havaların ısınmasıyla yeşillendirme çalışmalarına başlayacağız. Sulama sistemini de hazırlayıp projeyi mümkün mertebe yaz dönemine yetiştireceğiz."

Oral, eğik mezar taşlarını teraziye aldıklarını, yıkık ve kırık mezar taşlarını da onardıklarını dile getirerek, "800 mezar taşının üzerindeki kitabeleri çözümledik. Bunların yüzde 80'inde Arapça yazılar var. Yine mezarlığın doğu kısmında mezarda yatan kişiye ait bilgiler yer alıyor. Kimlik bilgileri, doğum ve ölüm tarihi, mesleği ve önemli bir şahsiyete ait diğer bilgiler de yer alıyor. Batı kısmında ise mezarı yapan sanatkarın imzası bulunuyor." dedi.

"İnsanlar buraya akın etmeye başladı"

Mezar taşlarında süslemelerin çok sık görüldüğünü, bu durumun da ziyaretçilerin ilgisini çektiğini aktaran Oral, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Mezar taşlarında geometrik, bitkisel motifler ile ejder motifleri yer alıyor. Ahlat'ın 'sakin şehir' ilan edilmesiyle insanlar buraya akın etmeye başladı. Huzurun hakim olduğunu gören insanlar önceki yıllara göre burayı daha fazla ziyaret ediyor. İnsanlar ilçenin doğal güzellikleri Nemrut Krater Gölü ve Van Gölü ile buradaki tarihi güzelliklerin farkına varıyor."