DİYARBAKIR Zerzevan Kalesi'nde sosyal mesafeli ve maskeli kazı dönemi

Zerzevan Kalesi'nde sosyal mesafeli ve maskeli kazı dönemi

DİYARBAKIR'ın Çınar ilçesindeki, UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunan Zerzevan Kalesi'nde, koronavirüs nedeniyle ara verilen kazı çalışmaları, normalleşme süreciyle tekrar başladı. Birçok yeni yapının ortaya çıkarılmasının hedeflendiği kazı çalışmalarında ekipler, sosyal mesafe ve maske kuralına dikkat ederek çalışıyor. Dicle Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Zerzevan Kalesi Kazı Heyeti Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, "Zerzevan Kalesi'nde daha keşfedilmemiş ya da çalışma yapılmamış birçok yapı var. Bu yeni yapılarda da çalışmalarımızı yürüteceğiz. Eminimki bu yıl birçok yeni bulgulara, yeni buluntulara ve yeni yapılara ulaşacağız" dedi.

Çınar ilçesine 13 kilometre mesafede bulunan, 124 metre yükseklikteki kayalık tepenin üzerine kurulu olan Roma dönemine ait askeri garnizon Zerzevan Kalesi, doğudan gelen orduların karşılandığı yer olarak biliniyor. Stratejik bir noktada yer alan, antik ticaret yolu üzerindeki bütün vadiye hakim olan ve geniş bir alanı kontrol altında tutan kalede yapılan kazılarla, Mithras Tapınağı, kiliseler, villalar, gizli geçitler, su sarnıçları, kaya mezarları ve su kanalları keşfedildi. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne alınan kalede, koronavirüs salgını nedeniyle ara verilen kazılara yeniden başlandı. 25 kişilik ekiple gerçekleştirilen kazılar, salgın riskine karşı sosyal mesafe ve maske kuralına uygun şekilde yapılıyor.

'KALICI LİSTE İÇİN ÇALIŞMALARA BAŞLADIK'

Dicle Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Zerzevan Kalesi Kazı Heyeti Başkanı Doç. Dr. Aytaç Coşkun, pandemiden dolayı bütün önlemleri alarak çalışmalara başladıklarını belirterek, şunları söyledi:

"Sosyal mesafe kurallarına uyarak ve maskeli olarak çalışmaları başlattık. Öncelikle çalışılacak alanların belirlenmesi ve temizlenmesi var. İlk etapta işe bu şekilde başladık. Kazı çalışmaları bu şekilde sürecek. Yıl sonuna kadar da bu çalışmalar devam edecek. UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi'ne girdik. Kalıcı liste için de çalışmalara başlandı. Şu an alan yönetimi kuruluyor. Zerzevan Kalesi, hızlı bir şekilde kalıcı listeye de girecek. Bununla birlikte yeni alanlarda çalışma yapılacak. Hemen Mithras'ın bulunduğu yerde, çevresinde çalışma yapılacak. Bununla birlikte askerlerin ve sivillerin bulunduğu konutlarda yine çalışmalarımız var. Özellikle Zerzevan Kalesi'nin savunma sistemine yönelik sur hattında bir çalışma yürüteceğiz. Bu yılın önemli çalışmalarından birisi de su sistemi ile ilgili olanı. Hem su kanalında hem de sarnıçlarda su sistemi ile ilgili çalışmalarımızı yürüteceğiz. Burası önemli bir garnizon ve 3 bin yıllık bir geçmişi var. Asur döneminden itibaren bir geçmişe sahip. Roma 400 yıl boyunca aktif olarak kaleyi kullanıyor. Konutlara bakarak, lejyon birliğinden 1000 kişinin sürekli burada olduğunu biliyoruz. 104 konut var. Sadece 5 tanesini kazabildik. Konutlarla birlikte cadde, sokak sisteminde bu çalışmaları yürüteceğiz. Aslında Zerzevan Kalesi'ne baktığımız zaman bir sur içinde bir de sur dışında yaşam var. Aynı zamanda sur dışında ölüler kenti var. Kaya mezarları, mezarlık alanları var. Zerzevan Kalesi'nde bir yeraltı şehri var bir de yer üstü şehri var. Çalışmalarımızı hem yer altı şehrinde hem de yer üstü şehrinde sürdüreceğiz ve uzun yıllar bu çalışmalar sürecek."

'KAZILAR DEVAM ETTİKÇE YENİ SONUÇLARA ULAŞACAĞIZ'

Geçen yıl yapılan kazı çalışmalarında Zerzevan Kalesi'nin tarihini 1200 yıl daha geriye götürecek eserler bulduklarını vurgulayan Doç. Dr. Coşkun, "Bu eserlerin en önemlisi de bir Asur mührüydü. Böylece 3 bin yıllık bir tarihi olduğunu biliyoruz. Yine bu kazılar devam ettikçe yeni sonuçlara ulaşacağız. Belki yine hem Zerzevan'ın hem de bölgenin tarihini değiştirebilecek buluntulara ulaşacağız. Bununla birlikte Zerzevan Kalesi'nde daha keşfedilmemiş ya da çalışma yapılmamış birçok yapı var. Bu yeni yapılarda da çalışmalarımızı yürüteceğiz. Eminim ki bu yıl birçok yeni bulgulara, yeni buluntulara ve yeni yapılara ulaşacağız" diye konuştu.