Çin Komünist Partisi'nin Genel Kurulu Yarın Başlıyor

Ali İhsan Çam/Tevfik Durul - Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) 18. Genel Kurulu 3. oturumu, yarın ülkenin başkenti Pekin'de başlıyor.

Reform ve dışa açılımının 35. yılında Çin, dünyanın ikinci büyük ekonomisi olarak adından sıkça söz ettirirken, tüm dünya ve ülkede bu reform sürecinin devam edip etmeyeceği, reformun hangi alanlarda süreceği ve genişleyeceği merak konusu.

Pekin'deki Büyük Halk Salonu'nda yarın başlayacak ve 12 Kasım'a kadar devam edecek genel kurulda Çin'in yeni dönem liderlerinin, farklı alanlardaki politikaları ve yapacakları reformlara ilişkin yol haritalarını ortaya koymaları bekleniyor.

Üst düzey liderler, kongre öncesi yaptıkları açıklamalarda "kapsamlı reform programının tartışılacağı 18. genel kurulun,  geniş perspektifli ve şimdiye dek yapılmamış ölçüde yoğun olacağını" vurguluyor.

"Eşi görülmemiş" bir genel kurul olacağı belirtilen toplantılarda, "reformların derinleştirilmesi, müreffeh bir toplum kurma, medeni ve barış içinde yaşayan modern Çin, Çin rüyası" gibi ülke liderlerinin sıklıkla dile getirdiği hedeflerin nasıl hayata geçirileceğine dair ayrıntılı açıklamalara yer verilmesi bekleniyor.

Reformların sistemli, kapsamlı ve sosyal yapıya uyumlu olması için yapılacak çalışmalara öncelik verileceği kaydedilirken, sosyalist piyasa ekonomisi, demokrasi, üstün kültür, uyumlu toplum, ekolojik uygarlıklar gibi unsurların geliştirilmesi adına değerlendirmelerin yapılacağı belirtiliyor.

-"En kapsamlı devrimlerin yaşanacağı genel kurul"-

Devlet Başkanı Şi Cinping ve Başbakan Li Kıçiang liderliğindeki yeni dönemde yapılacak genel kurulun, 1992'de "Çin özellikleri taşıyan sosyalizm" kavramıyla ülkede dışa açılımı başlatan Dıng Şiaoping'in "Güney Turu Hitabı"ndan bu yana "en kapsamlı devrimlerin yaşanacağı genel kurul olacağı" yorumları yapılıyor.

Şi Cinping, geçen yıl kasım ayında göreve geldiğinden bu yana reformlar konusunda vurgu yapmış ve son olarak yaptığı bir açıklamada Çin'in sıkı bir şekilde reform sürecine devam edeceğini belirtmişti.

-1978'ten 2013'e-

Çin'de dışa açılımın başladığı 1978'den bu yana politbüronun değiştiği kongrelerden sonra yapılan üçüncü parti toplantıları, genelde büyük önem taşıyor. Zira değişimin ardından yapılan ilk iki toplantıda genelde personel konuları daha fazla gündemde oluyor ve üçüncü toplantılarda daha önemli kararlar alınıyor.

1978'de gözlerden uzak ve kapalı bir toplum olan Çin'in durgun ekonomisinin dışa açılımı gündeme gelmişti. 11. ÇKP Merkezi Komitesi, üçüncü oturumunda kaotik sınıf mücadelesini bir tarafa bırakarak ekonomik kalkınma odaklı dışa açılım kararı vererek tarihi bir adım atmıştı. 78 Kasım'ında yapılan bu toplantı, Çin için tarihi bir dönüm noktası olmuştu.

Ekim 1984'de yapılan yeni kongrenin üçüncü toplantısında da şehirlerin reform kararı alınmıştı.

1992 yılında yapılan 13. ÇKP Merkezi Komitesinin üçüncü toplantısında reformlarla ilgili yeni bir aşamaya gelindiği belirtilmiş ve Çin reformunun mimarlarından olan Dıng Şiaoping, güney Çin'deki ekonomik kalkınma bölgelerine tarihi bir ziyarette bulunmuştu. Ertesi yıl yapılan 14. ÇKP Kongresi Merkez Komitesinin üçüncü toplantısında ekonomi reformunun bir sonraki aşaması olarak kabul edilen sosyalist piyasa ekonomisinin kurulması kabul edilmişti.

Daha sonra yapılan tüm üçüncü genel kurul toplantılarında yine ekonomik reformlar en önemli gündem maddesi olarak görüşülmüş ve çeşitli kararlar alınmıştı.

Ülkede son olarak 2008'de yapılan üçüncü toplantıda yine reform kararları gündeme damgasını vurmuş ve kırsal alanlarda reform süreciyle ilgili adımlar atılmıştı.

Yarın başlayacak üçüncü toplantının da küresel düzeyde ilgi odağı olması bekleniyor.

-Tarım ülkesinden en büyük ikinci ekonomiye-

Bir zamanların tarım ülkesi Çin, 35 yıllık reform ve dışa açılım macerasının ardından halihazırda dünyanın ikinci büyük ekonomisi ve en çok yabancı rezervine sahip ülke konumunda.

Son 35 yılda hızlı bir ekonomik büyüme oranı yakalayan Çin'in 1,3 milyarlık nüfusunun yarısı, şehirlerde yaşıyor. Ancak büyük değişimlere rağmen Çin, şehir ve kırsal kesim arasında dengesizlik, gelir dengesizliği, sağlık sistemi, eğitim, yolsuzluk, sosyal eşitlik, konut ve çevre gibi ciddi ve acil sorunlarla karşı karşıya.

Ülkede genel kurul ile ilgili beklentiler, Çin'in reform sürecinin "derin sulara" girdiği,  eskiye göre daha farklı ve uzun süreli sorunların ele alınması gerektiği yönünde. Uzmanlar, bu anlamda Çin'de reform ile ilgili hem yönetim hem de kamuoyunda güçlü bir fikir birliği olduğu kaydediliyor.

Ancak yarın başlayacak genel kurulun sadece ekonomi odaklı olmaması, "daha kapsamlı ve kavrayıcı" olması yönünde de görüşler bulunuyor. - Pekin