Cihat Göktepe İşadamlarına DP Dönemini Anlattı

Uluslararası Antalya Üniversitesi Rektörü Cihat Göktepe, çok partili hayatın Demokrat Parti (DP) ile başladığını söyleyerek Antalya Sanayici ve İşadamları Derneği üyelerine DP dönemini anlattı.

Antalya Sanayici ve İşadamları Derneği (ANSİAD) 2014 yılı 11. Olağan toplantısı Su Oteli'nde yapıldı. Uluslararası Antalya Üniversitesi Rektörü Cihat Göktepe işadamlarına DP dönemini anlatan bir sunum yaptı. Göktepe, tek parti döneminden DP'nin siyasete başlaması ile çok partili anlayışa geçildiğini vurguladı.

Göktepe, DP'nin uzun süre CHP milletvekilliği de yapan Celal Bayar, Fuat Köprülü, Refik Koraltan ve Adnan Menderes tarafından kurulduğunu belirtti. DP'nin ilk seçimi olan 1946 seçimlerinde 41 milletvekili çıkardığını belirten Göktepe, bu seçimlerin şaibeli olarak kayıtlara geçtiğini savundu. Daha sonra 1950 yılında gerçekleşen seçimlerde DP'nin 'Yeter Söz Milletindir' sloganıyla seçimlere katıldığını anlatan Göktepe, şunları söyledi: "Bu seçimde yüzde 53 oy alan DP, 408 milletvekili çıkararak CHP karşısında büyük bir başarı elde etmiştir. CHP bu dönemde yüzde 39 oy almasına rağmen sadece 69 milletvekili çıkarabilmiştir. Bunun nedeni Türkiye'deki seçim sistemine göre her ilden hangi parti seçimde daha fazla oy aldıysa o ilden sadece o partinin milletvekilleri meclise gönderilmektedir yani iller sadece bir partinindir." Göktepe, ayrıca bu seçimlerde basit sistem yerine mevcut seçim sitemi kullanılsaydı DP'nin 408 vekil sayısının 270'e düşeceğini CHP'nin 69 milletvekilinin ise 210'a çıkacağını belirtti.

DP'nin kurulmasından kısa süre sonra seçimlerde yakaladığı başarıyı değerlendiren Cihat Göktepe, DP'nin bu başarısını şöyle anlattı; "DP nasıl bu kadar kısa sürede teveccüh gördü. Öncelikle siyaset devletçi anlayıştan uzaklaşıp sokaktaki adama dayanmaya başladı. Siyaset seçkinlerin uğraş alanı olmaktan çıkıp geniş halk kitlelerine mal oldu. Bürokratik baskıcı devlet geleneği yumuşakken milli bir ticaret sanayi burjuvazisi doğdu ve DP'nin vekil profiline baktığımızda bunu çok somut olarak gözlemleriz."

DP vekillerini de değerlendiren Göktepe, sözlerini şöyle sürdürdü: "CHP vekillerine göre daha genç ve seçim bölgelerine daha ilgili, yükseköğrenim gören sayısı az, ticaret erbabı ve hukukçular çok, sivil ve asker bürokrasiden gelen vekil sayısı çok az." Bu dönemde genel seçimlerden 3 ay sonra mahalli seçimlerin yapıldığını ve 600 belediyeden 560'ını DP aldığını belirten Göktepe, sözlerine şöyle devam etti:

"Bu seçimlerden sonra dönemin başbakanı Adnan Menderes şu açıklamayı yapıyor 'Türk milleti Halk Partisini 14 Mayıs'ta iktidardan tasfiye etmiştir. 3 Eylülde'de muhalefetten tasfiye etmiştir."

Göktepe, DP'nin siyasi görüşünü daha fazla hürriyet, liberal ekonomi, devlet sektörü yerine özel sektörü teşvik, dini konularda daha az sınırlama şeklinde sıraladı.

Göktepe, DP'nin 1954 seçimlerine yüzde 57'lik bir oy oranı yakaladığını ve 503 milletvekili çıkardığını belirterek bunun hala daha ülke siyasetinde bir partinin aldığı en yüksek oy oranı olduğunu söyledi. 1955'e kadar olan süreçte ABD'nin yaptığı yardımların da sayesinde işlerin iyi gittiğini ancak 1955-1958 yılları arasında gidişatın bozulduğunu söyleyen Göktepe, sözlerini şöyle sürdürdü: "Bu dönemde bütçe açığında artış oldu ve mali denge bozuldu. Dolar bir gecede yüzde 330 artarak 2 lira 80 kuruştan 9 lira 5 kuruşa yükseldi. Yani halk yüzde 300 fakirleşti. Basına sınırlama ve dayatmalar geldi, üniversitelere doğrudan müdahaleler oldu ve radyo kamu yayıncılığından çıkarak DP'nin propaganda aracı haline geldi."

DP'nin halk tabanında karşılık bulmasına rağmen orduda İsmet İnönü isminin çok sevildiğinin altını çizen Göktepe, ancak darbenin ordu hiyerarşisi içerisinde olmadığını darbeyi orta rütbeli subayların yaptığını söyledi. Göktepe olayla ilgili "27 Mayıs Cumhuriyet döneminde hükümete yapılan ilk askeri müdahaledir. Darbe sonrası 202 duruşma yapıldı ve 592 kişi yargılandı. Yargılama sonrası 15 kişi idam cezasına çarptırıldı. Dışişleri Bakanı Fatih Rüştü Zorlu, Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Başbakan Adnan Menderes idam edildi. Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın idam cezası ise yaş haddinden müebbet hapse çevrildi." - ANTALYA