Çay, İçecekler Arasında Rakipsiz

Trabzon Ticaret Borsası (TTB) tarafından, " Türkiye'de Değişen Çay Tüketim Alışkanlıkları" projesi kapsamında 15 ilde bin 661 kişi ile yüz yüze yapılan ankette ilginç sonuçlar ortaya çıktı.

Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı'nın 2013 Faaliyet Yılı Doğrudan Faaliyet Mali Destek Programı çerçevesinde desteklediği, Trabzon Ticaret Borsası'nın yürüttüğü, Çay Sanayicisi İş Adamları Derneği'nin (ÇAYSİAD) proje ortağı olarak yer aldığı "Türkiye'de Değişen Çay Tüketim Alışkanlıkları" adlı proje hazırlandı.

Karadeniz Teknik Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Ulusoy ile İstanbul Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Şeker tarafından yürütülen projenin sonuç raporu tamamlandı.

Prof. Dr. Ahmet Ulusoy, AA muhabirine yaptığı açıklamada, projenin genel amacının bölge ekonomisine katma değer sağlayan  çayın piyasaya arzına yönelik stratejik pazarlama planı oluşturulması suretiyle bölgesel kalkınmaya, ekonomik gelişmeye ve rekabet gücünün arttırılmasına katkıda bulunmak olduğunu belirtti.

Türkiye'de 400 yıldır bilinen ve özellikle son 70 yıldır üretilen çayın, toplumun tüm kesimlerinde talep gören ve yüksek düzeyde tüketilen bir içecek olduğunu ifade eden Ulusoy, şunları söyledi:

"Geleneksel alışkanlık olan çay tüketimi değişen zaman koşulları, yeni nesiller ve onların beklentileri karşısında bir dönüşüm sürecini yaşamaktadır. Her ne kadar toplumda geniş ölçekte çay tüketimi yaygın olsa da genç ve eğitimli nesillerde bu yaygınlığın azaldığı açıkça gözlenmektedir. Çaya alternatif ürünler olarak düşünülebilecek Türk kahvesi, hazır kahve çeşitleri ve bitki, meyve çayları tüketiminin giderek arttığı, gerek piyasadaki pazar paylarından gerekse kullanıcıların bu yöndeki tercihlerinde gözlenen yoğunlaşmadan anlaşılmaktadır. Bu çalışmada Türkiye'de değişen çay tüketim alışkanlıkları geniş kapsamlı bir saha araştırması yapılarak incelendi. Araştırma İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya, Adana, Bursa, Mersin, Sakarya, Diyarbakır, Kayseri, Gaziantep, Trabzon, Eskişehir, Erzurum, Kocaeli illerinde bin 661 kişi ile yüz yüze görüşme tekniği uygulanarak yürütüldü."

Anket sonuçlarına göre, toplumumuzda uzun yıllardan beri içecek tercihinde ilk sırada yer alan çayın halen yüksek oranda toplumun tüm kesimlerinde bu önceliğini koruduğunu ifade eden Ulusoy, şöyle devam etti:

"Ankette, erkeklerin kadınlara göre daha fazla çay tükettiği, yaş azaldıkça çay tüketiminin de azaldığı tespit edildi. Her ne kadar tüm eğitim gruplarında en fazla tüketilen içecek çay olsa da eğitim düzeyi yükseldikçe çay tüketimi azalmaktadır. Çaya alternatif ürünler açısından değerlendirildiğinde kadınların erkeklere kıyasla daha fazla kahve ürünleri, bitki ve meyve çayı tükettikleri anlaşılmıştır. Yaş grupları açısından ise özellikle yaş azaldıkça hazır kahve tüketiminin arttığı gözlenmektedir. Eğitim seviyesi artışıyla kahve tüketimi artışı arasında da doğru ilişki söz konusudur."

HER 10 KİŞİDEN 9'U GÜNDE EN AZ BİR BARDAK ÇAY İÇİYOR

Çay tüketimi alışkanlığı ile ilgili de bilgi veren Ulusoy, şunları belirtti:

"Araştırmaya katılanların neredeyse yarısı günde 5 bardaktan fazla çay tükettiğini belirtmiştir. Günde en az 1 bardak çay içenlerle birlikte düşünüldüğünde, her on kişiden dokuzunun her gün çay tükettiği anlaşılmaktadır. Çaya alternatif ürünlerin tüketim sıklığı ise ancak haftada birkaç defada yoğunlaşmaktadır. Hem evde hem dış mekanlarda en fazla tercih edilen içecek ürünü çay olsa da dış mekanlardaki tercih sıklığı eve göre daha az orandadır. Çay, araştırmaya katılanlar arasında son beş yılda tüketimi en fazla artan içecek türüdür. Çay tüketimi artanlar arasında cinsiyet dağılımı açısından fazla bir fark olmamasına rağmen, çayın alternatifi olarak düşünülebilecek Türk kahvesi, hazır kahve ve bitki, meyve çayı tüketiminde kadınlarda erkeklere göre daha fazla tüketim artışı gözlenmiştir."

GAİANTEP İLK SIRADA

Araştırma kapsamındaki iller arasında yabancı menşeli (dökme-kaçak) çay kullanımının en yoğun Gaziantep'te olduğunu belirten Ulusoy, şunları kaydetti:

"Gaziantep'i sırasıyla Diyarbakır ve Adana izlemektedir. Antalya, Trabzon, İzmir illeri ise yabancı menşeli çay tüketiminin en az olduğu iller olarak gözlenmektedir. Araştırmanın en önemli ve ana sonuçlarından birisi düşük yaş gruplarında ve yüksek eğitim seviyesine sahip kesimde, çay tüketim tercihinin azalmasıdır. Geleneksel bir içecek olan çay elbette ki bu konumunu daha uzun yıllar koruyabilecektir ancak bugünkü genç ve eğitimli nesillerde gözlenen düşük çay tüketimi gelecekteki çay tüketim eğilimini de olumsuz etkileyecektir. Bu nedenle her ne kadar geleneksel alışkanlık olarak devam edecek olan çay tüketiminin, eğitimli ve genç nesillere yeni tat, ürün ve alışkanlık aşılayacak bir ürün çeşitliliğiyle sunulması gerekmektedir." - Trabzon